Wikipedia

Strażnica WOP Międzyzdroje

zlikwidowany pododdział graniczny

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Wołyń (Wollin)/Wald/Międzyzdroje – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy morskiej.

Strażnica WOP
Wołyń (Wollin)/Wald/Międzyzdroje
Strażnica SG w Międzyzdrojach
ZOW-T SG w Międzyzdrojach
Placówka SG w Międzyzdrojach
ilustracja
Budynek strażnicy (1948)
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945[a]

Rozformowanie

31 marca 2010

Tradycje
Rodowód

75 strażnica WOP

Kontynuacja

PSG w Świnoujściu

Komendanci / Dowódcy
Ostatni

mjr SG Krzysztof Sosnowski

Organizacja
Dyslokacja

Wolin
Międzyzdroje
ul. Mikołaja Kopernika 2[1]

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

15 komenda odcinka
46 batalion OP
125 batalion WOP
batalion portowy WOP
Pomorska Brygada WOP
Pomorski Oddział SG
Morski Oddział SG

Multimedia w Wikimedia Commons

Strażnica Straży Granicznej w Międzyzdrojach – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Placówka Straży Granicznej w Międzyzdrojach – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania w ochronie granicy państwowej.

Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 15 komendy odcinka Międzyzdroje jako 75 strażnica WOP[2] [Wołyń (Wollin)] [3] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[4].

Z dniem 1 kwietnia 1947 strażnica, pozostając nadal w strukturach 15 komendy odcinka, została przekazana do Szczecińskiego Oddziału WOP nr 3[5] i przeniesiona do Międzyzdrojów[b].

 
Żołnierze WOP w świetlicy (1948)

W związku z reorganizacją oddziałów WOP w 1948, strażnica podporządkowana została dowódcy 46 batalionu OP.

Od stycznia 1951 strażnica podlegała dowódcy 125 batalionu WOP[6][7]. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[c], a 75 strażnica WOP Międzyzdroje I kategorii otrzymała nr 71[9].

Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 0148 z 2 września 1963 przeformowano Strażnicę WOP Międzyzdroje na Strażnicę WOP Międzyzdroje nadmorską kategorii II.

W 1965 rozformowany został batalion portowy WOP Świnoujście, a Strażnicę WOP Międzyzdroje podporządkowano bezpośrednio pod sztab brygady[d].

W 1968 powtórnie sformowano batalion nadmorski WOP Świnoujście[e]. Strażnica weszła w jego skład, jako 2 strażnica WOP Międzyzdroje nadmorska III kategorii.

Strażnica WOP Międzyzdroje do 15 maja 1991 była w strukturach Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza[10].

Straż Graniczna:

16 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica Międzyzdroje weszła w podporządkowanie Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej w Szczecinie i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Międzyzdrojach[11].

Na podstawie zarządzenia nr 017 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 12 marca 1992 przeformowano Pomorski Oddział SG wg etatu nr 44/039 i 2 czerwca 1992 strażnica w Międzyzdrojach przeszła w podporządkowanie komendanta Morskiego Oddziału Straży Granicznej w Gdańsku[11]. Początkowo była to strażnica, następnie Zespół Obserwacji Wzrokowo–Technicznej, później znów strażnica[10].

W 2002 Strażnica SG w Międzyzdrojach miała status strażnicy SG I kategorii[f].

Od 24 sierpnia 2005 funkcjonowała jako Placówka Straży Granicznej w Międzyzdrojach[g] do 31 marca 2010, kiedy to została rozformowania. Ochraniany przez placówkę odcinek granicy wraz z obiektami, przejęła Placówka Straży Granicznej w Świnoujściu. Zniesienie Placówki SG w Międzyzdrojach, wynikało z przyjętego przez Komendę Główną Straży Granicznej planu zmian organizacyjnych po przystąpieniu Polski do Obszaru Schengen i zniesienia kontroli granicznych, na jego wewnętrznych granicach w RP[10].

Ochrona granicy edytuj

 
Żołnierze WOP z pistoletem maszynowym PPSz jako patrol graniczny (1948)

W pierwszej połowie lat 60. POWT WOP posiadały na swoim wyposażeniu stacje r./lok. polskiej konstrukcji (początkowo t. RO–231 a następnie RN–231), a także lunety i środki łączności przewodowej[12].

W 1963 rozformowano Strażnicę WOP Świnoujście-Port i Strażnicę WOP Świnoujście-Wybrzeże, a ochraniany odcinek granicy państwowej przejęła Strażnica WOP Międzyzdroje nadmorska. Natomiast Strażnica WOP Dziwnów nadmorska przejęła część odcinka Strażnicy WOP Międzyzdroje. Tym samym rozkazem zorganizowano GPK Świnoujście-Port[h].

W 1968 na odcinku strażnicy funkcjonowały punkty kontroli ruchu rybackiego (PKRR), w których kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

Strażnica WOP Międzyzdroje w 1969 miała na swoim odcinku 5 POWT WOP wykorzystywane do ochrony granicy państwowej[i].

 
Żołnierz WOP na stanowisku bojowym SB-2 podczas prowadzenia obserwacji przy pomocy lunety optycznej na wieży POWT nr 4 (Przytór) (1985)

Wykaz punktów obserwacji wzrokowo-technicznej[j] na odcinku Strażnicy WOP Międzyzdroje wg stanu z 1990[k]:

  • POWT nr 3 Świnoujście (bliski/daleki dozór – 16 Mm)[l]
  • POWT nr 4 Przytór (bliski dozór – 4 Mm)[m]
  • POWT nr 5 Międzyzdroje–Lubiewo (bliski dozór – 4 Mm)
  • POWT nr 6 Grodno (bliski/daleki dozór – 16 Mm)
  • POWT nr 7 Kołczewo (bliski dozór – 4 Mm).
Straż Graniczna:

Obszar służbowej służbowej odpowiedzialności Placówki SG w Międzyzdrojach do rozformowania, obejmował powiat kamieński[10].

Strażnice sąsiednie edytuj

Straż Graniczna:

Komendanci/dowódcy edytuj

  • ppor. Władysław Stramik (był w 10.1946)[n].
  • por. Antoni Mruk (1954–1955)
  • por. Józef Kuna (01.12.1954–30.09.1955)[19]
  • por. Jan Szubski (1955–1957)[20]
  • por. Eustachy Wołoszyn (1959–1961)
  • por. Andrzej Pawłowski (1961–co najmniej do 1972)
Komendanci strażnicy/placówki SG[10]:
  • mjr SG Maciej Keller
  • kpt. SG Krzysztof Pietrzak
  • mjr SG Bogdan Sobczak
  • por. SG/mjr SG Waldemar Krzysztofik (był w 2002)[21]
  • mjr SG Krzysztof Sosnowski – do rozformowania.

Uwagi edytuj

  1. ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
  2. ↑ Rozkaz organizacyjny szefa Departamentu WOP nr 013 z 21.03.1947.
  3. ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[8].
  4. ↑ Rozkaz organizacyjny dowódcy WOP nr 040/WOP z 27.04.1965.
  5. ↑ Zarządzenie szefa Sztabu Generalnego nr 013/org z 15.01.1968.
  6. ↑ Zarządzenie Komendanta Głównego Straży Granicznej nr 3 z 11.01.2002.
  7. ↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
  8. ↑ Rozkaz organizacyjny dowódcy WOP nr 0148 z 2.09.1963[13]
  9. ↑ AMW w Gdyni, Akta DMBOP, sygn. nr 3541/75, t. 120, Zał. nr 1 do Instrukcji o współdziałaniu MW z WOP z 1969[14].
  10. ↑ Każdy POWT posiadał 2 stanowiska bojowe, na których pełniono służbę: SB-1 i SB-2. Pierwsze z nich wyposażone w aparaturę r./lok. było stanowiskiem obserwacji technicznej. Z drugiego stanowiska bojowego, znajdującego się na wieży o wysokości ok. 18 m, w ciągu dnia prowadzono obserwację wzrokową za pomocą lunety lub lornetki[15]. Do pełnienia służby na POWT WOP kierowano żołnierzy służby zasadniczej po przeszkoleniu w Ośrodku Szkolenia Podoficerów i Młodszych Specjalistów BBWOP w Koszalinie[16].
  11. ↑ Biblioteka MOSG w Gdańsku, Przepisy o pływaniu i postoju okrętów Marynarki Wojennej (wydawnictwo DMW), Gdynia 1972, s. 52–53; oraz ASG w Szczecinie, Akta DWOP, sygn. nr 2884, t. 251, Opracowanie DWOP z 12.10.1990 r., s. 1[17].
  12. ↑ Wyposażone w radary t. ORS–754, które pracowały na podstawowym zakresie 16 Mm[18].
  13. ↑ Wyposażone w radary nowej generacji t. ORS–754 pracujące w zakresie 4 Mm[18].
  14. ↑ Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 061 z 20.10.1946[13]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Straż Graniczna. Morski Oddział. Placówka – Międzyzdroje. misterwhat.pl. [dostęp 2019-06-13]. (pol.).
  2. ↑ Wyganowski 2001 ↓, s. 278.
  3. ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
  4. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
  5. ↑ Historia BBWOP ↓, s. 11–19.
  6. ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 61.
  7. ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
  8. ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
  9. ↑ Wykaz dyslokacyjny 1954 ↓, k.7.
  10. ↑ a b c d e Grzegorz Goryński: Zlikwidowano placówkę Straży Granicznej. ikamien.pl, 2010-04-01. [dostęp 2019-06-13]. (pol.).
  11. ↑ a b c muzeumsg ↓.
  12. ↑ Bieniecki 2011 ↓, s. 81 cz. I.
  13. ↑ a b Rozkazy personalne DWOP ↓.
  14. ↑ Bieniecki 2011 ↓, s. 116 cz. III.
  15. ↑ Bieniecki 2011 ↓, s. 105 cz. III.
  16. ↑ Bieniecki 2011 ↓, s. 107 cz. III.
  17. ↑ Bieniecki 2011 ↓, s. 117 cz. III.
  18. ↑ a b Bieniecki 2011 ↓, s. 106 cz. III.
  19. ↑ Józef Kuna. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2020-01-20]. (pol.).
  20. ↑ Historia PBWOP ↓, s. 177–199.
  21. ↑ Goryński 2011 ↓, s. 183.

Bibliografia edytuj

  • Ireneusz Bieniecki. Obserwacja i radiolokacyjny dozór Wojsk Ochrony Pogranicza na polskim wybrzeżu morskim w latach 1960–1991 (powstanie – rozwój – organizacja). Część I – lata 60., Część II – lata 70., Część III – lata 80.. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. Cz. I, Cz. II, Cz. III 1–2/12, 2011. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Grzegorz Goryński: Morski Oddział Straży Granicznej im. płk. Karola Bacza w Gdańsku. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Kazimierz Kozłowski: Pomorski Oddział Straży Granicznej. Tradycje i współczesność. Szczecin: Społeczny Komitet Fundacji Sztandaru Pomorskiego Oddziału SG, 1993.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Andrzej Wyganowski: w: Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski, „Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek” : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r.. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
  • Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-07-30]. (pol.).
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
  • Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
  • Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
  • ASGr.Historia Bałtyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1960. Koszalin 1961
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Strażnica_WOP_Międzyzdroje&oldid=72839302”