Strażnica WOP Ruptawa
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Marklowice/Ruptawa – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
 Budynek byłej Strażnicy WOP Ruptawa (grudzień 2014) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Sformowanie |
1945 |
| Rozformowanie |
sierpień 1974 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
207 strażnica WOP Marklowice |
| Kontynuacja |
Strażnica WOP Zebrzydowice |
| Komendanci / Dowódcy | |
| Ostatni |
kpt. Andrzej Gorczyński |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Marklowice Górne; |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 45 komendy odcinka Jastrzębie Zdrój jako 207 strażnica WOP (Marklowice)[1] [a] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
W 1947 siłami strażnicy nr 207 i strażnicy nr 208 wystawiono placówkę w Moszczenicy[b]. W tym samym przeniesiono strażnicę z Marklowic Górnych do Ruptawy[3].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP w 24 kwietnia 1948, strażnica została włączona w struktury 63 batalionowi Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 42 batalionu WOP w Cieszynie.
Od 15 marca 1954 w Wojskach Ochrony Pogranicza wprowadzono nową numerację strażnic[c], a strażnica WOP Ruptawa I kategorii otrzymała nr 214 w skali kraju[5].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica I kategorii Ruptawa była 4 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza w Gliwicach[6].
31 grudnia 1959 była jako 22 strażnica WOP III kategorii Ruptawa.
1 stycznia 1964 była jako 23 strażnica WOP lądowa IV kategorii Ruptawa.
Strażnica WOP Ruptawa funkcjonowała do sierpnia 1974, kiedy to została rozformowana. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęły strażnice WOP: Zebrzydowice i Skrbeńsko[3].
Ochrona granicy edytuj
Od 1947 załoga strażnicy wykonywała kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu[7]:
Rozwinięta Strażnica lądowa WOP Ruptawa ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak graniczny nr III/334
, wyłącznie znak gran. nr III/348. - Od lat 60. XX wieku[8] na odcinku strażnicy do pełnienia służby w ochronie granicy państwowej, wykorzystywane były metalowe wieże obserwacyjne[d]:
- Marklowice Górne – 1 wieża (rejon znaku gran. nr III/336).
- Ruptawa – 1 wieża (rejon znaku gran. nr III/345).
- Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
- Strażnice WOP w: Zebrzydowicach i Skrbeńsku
- Sekcja Zwiadu WOP w Cieszynie.
- W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
.JPG){kind=small}
Wydarzenia edytuj
- 1947 – na całym odcinku strażnicy wprowadzono zapory w miejscach dogodnych do przekroczenia granicy[3].
- 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[9]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[10].
Strażnice sąsiednie edytuj
- 206 strażnica WOP Kaczyce ⇔ 208 strażnica WOP Godów – 1946
- 206 strażnica WOP Kaczyce ⇔ 207a strażnica WOP Skrbeńsko – po 1946
- 213 strażnica WOP Zebrzydowice ⇔ 215 strażnica WOP Skrbeńsko – 1954
- 3 strażnica WOP Zebrzydowice I kategorii ⇔ 5 strażnica WOP Skrbeńsko III kategorii – 1956
- 23 strażnica WOP Zebrzydowice II kategorii ⇔ 21 strażnica WOP Skrbeńsko IV kategorii – 31.12.1959
- 24 strażnica WOP Zebrzydowice lądowa II kategorii ⇔ 23 strażnica WOP Skrbeńsko lądowa IV kategorii – 01.01.1964
- Strażnica WOP Zebrzydowice ⇔ Strażnica WOP Skrbeńsko – do 08.1974.
Komendanci/dowódcy strażnicy edytuj
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Położenie strażnicy → 49°55′40″N 18°36′02″E/49,927778 18,600556
- ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 092 z dnia 24.11.1947.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[4].
- ↑ Obserwację na wieży obserwacyjnej prowadzi się w warunkach dobrej widoczności w celu ochrony wyznaczonego odcinka granicy. Każda wieża obserwacyjna powinna być wyposażona w:
- szkic terenu znajdującego się w zasięgu obserwacji z wyraźnie oznaczonym ochranianym odcinkiem granicy;
- łączność ze strażnicą i sąsiednimi wieżami obserwacyjnymi;
- tablicę – kątomierz do określenia kierunku przelotu samolotów;
- zabezpieczenie przeciwpożarowe i odgromowe;
- inne wyposażenie zależnie od potrzeb ochranianego odcinka (Regulamin Służby Granicznej 1968 ↓, s. 39).
Przypisy edytuj
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ a b c d Dariusz Mazur: Wojsko Ochrony Pogranicza w Jastrzębiu. jaspedia.eu, 2019-03-22. [dostęp 2019-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-23)]. (pol.).
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.23.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.185.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 8.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 31.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 69.
Bibliografia edytuj
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Regulamin Służby Granicznej Część I – Zasady Ogólne, t. WOP 1/67, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej Szefostwo Wojsk Ochrony Pogranicza, 20 sierpnia 1967, s. 39,41.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.