Strażnica WOP Zakopane
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Kuźnice/Kościelisko/Zakopane – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy granicy polsko-czechosłowackiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
24 sierpnia 2005 (przekształcenia) |
| Tradycje | |
| Rodowód |
188 strażnica WOP Kuźnice |
| Kontynuacja |
Strażnica SG w Zakopanem |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Kuźnice |
| Formacja | |
| Podległość |
41 komenda odcinka |
Strażnica Straży Granicznej w Zakopanem – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Słowacką[b].
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 41 komendy odcinka[1] jako 188 strażnica WOP (Kuźnice)[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3].
Na początku 1947 obsada personalna strażnicy została wymieniona z obsadą 75 strażnicy WOP Przytor[c].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP 24 kwietnia 1948, 188 strażnica OP Kuźnica została włączona w struktury 53 batalionu Ochrony Pogranicza[4], a 1 stycznia 1951 32 batalionu WOP w Nowym Targu.
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[d], a strażnica WOP Zakopane-Kuźnica I kategorii otrzymała nr 192 w skali kraju[6].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Zakopane miała nr 6 w 3 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[7].
1 stycznia 1960 była jako 16 strażnica WOP Zakopane kategorii III w strukturach 32 batalionu WOP w Nowym Targu[7].
1 stycznia 1964 10 placówka WOP Zakopane miała status III kategorii w strukturach 32 batalionu WOP Nowym Targu[7].
1 czerwca 1976, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia, rozwiązano 32 Batalion WOP w Nowym Targu. W jego miejsce zorganizowano placówkę zwiadu i kompanię odwodową, a podległe strażnice i placówki zostały włączone bezpośrednio pod sztab 3 Karpackiej Brygady WOP w Nowym Sączu, w tym Placówka WOP Zakopane[8].
W lipcu 1983 w strukturach Karpackiej Brygady WOP odtworzono bataliony graniczne WOP w: Nowym Targu i Sanoku[9], w strukturach tego pierwszego funkcjonowała Strażnica WOP Zakopane[10].
W 1990 Strażnica WOP Zakopane była w strukturach Karpackiej Brygady WOP w Nowym Sączu[11].
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza[10], 16 maja 1991 strażnica w Zakopanem weszła w podporządkowanie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Zakopanem (Strażnica SG w Zakopanem)[e][12].
Jako Strażnica Straży Granicznej w Zakopanem funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005, Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...[f], została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Zakopanem (PSG w Zakopanem) w strukturach Karpackiego Oddziału Straży Granicznej[12].
Ochrona granicy edytuj
W 1956 na ochranianym odcinku przez 6 strażnicę WOP Zakopane Kuźnica funkcjonował punkt kontroli ruchu turystycznego, w których kontrolę graniczną i celną osób, towarów wykonywała załoga strażnicy:
W okresie 03.01.1962–18.09.1964 na ochranianym odcinku przez strażnicę WOP Zakopane funkcjonowało przejście graniczne dla ruchu turystycznego w którym kontrolę graniczną i celną osób oraz towarów wykonywała załoga strażnicy:
W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
Sąsiednie graniczne jednostki organizacyjne edytuj
- 187 strażnica WOP Skała ⇔ 189 strażnica WOP Rostki – 1946
- 187 strażnica OP Łysa Polana ⇔ 189 strażnica OP Kiry – 1949
- 191 strażnica WOP Łysa Polana ⇔ 193 strażnica WOP Kiry – 15.03.1954
- 5 strażnica WOP Łysa Polana kat. II ⇔ 7 strażnica WOP Kiry kat. I – 1956
- Strażnica WOP Łysa Polana ⇔ Strażnica WOP Kiry – 1957[13][14]
- 17 strażnica WOP Łysa Polana kat. III ⇔ 15 strażnica WOP Kiry kat. II – 01.01.1960
- 11 strażnica WOP Łysa Polana kat. IV ⇔ 9 placówka WOP Witów kat. II – 01.01.1964
- Strażnica WOP Łysa Polana ⇔ Strażnica WOP Witów – 1990[11]
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG na Łysej Polanie ⇔ Strażnica SG w Witowie – 16.05.1991[15]
- Strażnica SG na Łysej Polanie ⇔ Strażnica SG w Podczerwonem – 1999[15]
- GPK SG na Łysej Polanie ⇔ Strażnica SG w Podczerwonem – 16.10.2002[15]
- GPK SG na Łysej Polanie ⇔ GPK SG w Chyżnem – 02.05.2004[15].
Uwagi edytuj
- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Od 1 stycznia 1993 z Republiką Słowacką.
- ↑ Rozkaz organizacyjny dowódcy WOP nr 02 z 21.01.1947.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[5].
- ↑ Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991, utworzono Karpacki OSG[10].
- ↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
Przypisy edytuj
- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 80.
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 83.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.21.
- ↑ a b c Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 135.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
- ↑ a b c muzeumsg-1 ↓.
- ↑ a b Łach 2013 ↓, s. 544.
- ↑ a b Krzysztof Kosecki: Placówka Straży Granicznej w Zakopanem. karpacki.strazgraniczna.pl. [dostęp 2020-01-18]. (pol.).
- ↑ WIG – mapa Polski 1:500 000 z 1947 ↓.
- ↑ Sprawy organizacyjno-dyslokacyjne granicy 1957 ↓, s. 183–199.
- ↑ a b c d muzeumsg ↓.
Bibliografia edytuj
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Straż Graniczna od 1991 – Karpacki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2016-12-27]. (pol.).
- Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990–Karpacka Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2019-02-04]. (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.