Wikipedia

Strojnogłowik oliwkowy

Strojnogłowik oliwkowy[3] (Arremon castaneiceps) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1860. Występuje miejscowo w Andach od Kolumbii po Peru. Jest gatunkiem bliskim zagrożenia.

Strojnogłowik oliwkowy
Arremon castaneiceps[1]
(P.L. Sclater, 1860)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

pasówki

Rodzaj

Arremon

Gatunek

strojnogłowik oliwkowy

Synonimy
  • Buarremon castaneiceps P.L. Sclater, 1860
  • Lysurus castaneiceps (P.L. Sclater, 1860)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Systematyka edytuj

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Philip Lutley Sclater, nadając mu nazwę Buarremon castaneiceps. Opis ukazał się w 1860 roku w „Proceedings of the Zoological Society of London”; jako miejsce typowe autor wskazał Rio Napo w Ekwadorze[4][5][6]. Początkowo strojnogłowik oliwkowy zaliczany był do nieuznawanego już rodzaju Buarremon. Następnie od początku XX w. razem ze strojnogłowikiem wielkodziobym (Arremon crassirostris) gatunek został przeniesiony do rodzaju Lysurus. W 2007 roku w oparciu o badania filogenetyczne oba taksony przeniesiono do rodzaju Arremon[7].

Nie wyróżnia się podgatunków[8][9][10].

Etymologia edytuj

  • Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”[11].
  • castaneiceps: łac. castaneus – kasztanowy, łac. -ceps -głowy[12].

Morfologia edytuj

Nieduży ptak ze średniej wielkości, dosyć długim dziobem, który w górnej części jest w kolorze od czarnego do ciemnoszarego, a w dolnej jasnoszary. Tęczówki od brązowych do ciemnobrązowych. Nogi ciemne, czarniawe. Brak dymorfizmu płciowego. Głowa ciemnoszara z kasztanową górną częścią, zwężającą się na karku. W okolicach dolnej szczęki pojedyncze białawe plamki. Gardło, podgardle i podbródek ciemnoszare. Pozostałe części ciała oliwkowe i oliwkowozielone. Na lotkach czarniawe cieniowania. Ogon oliwkowy, dosyć długi, lekko zaokrąglony z szerszymi niż u innych gatunków strojnogłowików sterówkami. Długość ciała z ogonem: 15–16,5 cm, długość ogona 66 mm, długość skrzydła 78,7 mm, masa ciała samce 36,9–39 g, samica 32–35 g[6][13].

Zasięg występowania edytuj

Strojnogłowik oliwkowy występuje plamowo w Andach od zachodniej Kolumbii do południowego Peru, w przedziale wysokości 700–2200 m n.p.m.[13] Jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 1,19 mln km²[14].

Ekologia edytuj

Głównym habitatem strojnogłowika oliwkowego jest runo leśne i podszyt gęstych wilgotnych tropikalnych lasów górskich, głównie w wąwozach i wzdłuż strumieni i rzek[13]. Informacje o diecie tego gatunku są bardzo skąpe. W żołądkach dorosłych osobników znaleziono szczątki owadów i żwirek. Występuje zazwyczaj pojedynczo lub w parach[13]. Żeruje na ziemi lub w jej pobliżu[6]. Długość pokolenia jest określana na 3,8 lat[14].

Rozmnażanie edytuj

Sezon rozrodczy strojnogłowika oliwkowego w Ekwadorze trwa pomiędzy marcem a czerwcem, w południowym Peru od października. Gniazdo, dość nietypowo dla przedstawicieli rodzaju Arremon, nie jest w postaci otwartej filiżanki tylko w postaci kopuły z bocznym wejściem. Umieszczane jest na brzegach strumieni lub w roślinności w pobliżu płynącej wody; zbadane gniazda znajdowały się na wysokości 1,82 ± 0,6 m nad wodą w Peru, a w Ekwadorze na wysokości 2,1 ± 0,49 m nad strumieniem. Wymiary zewnętrzne tych ostatnich wynosiły: długość 148,5 ± 41,8 mm, szerokość 156,58 ± 40,7 mm i wysokość 179,54 ± 61,1 mm. Otwory wejściowe do gniazda mierzyły 54,7 ± 11,9 mm na 73,2 ± 10,5 mm. Długość od wejścia gniazda do przeciwległej ściany wynosiła 106,8 ± 15,0 mm, a wysokość od wejścia do podstawy kopuły 47,4 ± 18,3 mm[15]. Zewnętrzna strona gniazda często pokryta jest mchem, wątrobowcami, paprociami, korzeniami lub winoroślą. Wnętrze wyłożone jest grubą na 1–2 cm warstwą korzonków, liści bambusa, liści Asplundia oraz świeżych liści paproci. Stwierdzono dwa przypadki występowania pod gniazdem strojnogłowika oliwkowego gniazd perłowca brunatnego (Premnoplex brunnescens). W lęgu zazwyczaj dwa jaja o kolorze od białego z niewielkimi czerwonobrązowymi plamkami, często skoncentrowanymi w obrębie większego końca, do czysto białego. Ważą 4,26 ± 0,42 g i mierzą 25,6 ± 1,1 mm na 18,7 ± 0,8 mm[15]. Wysiadywane są przez oboje rodziców, z przerwami w ciągu dnia i przez cały okres nocy. Okres inkubacji co najmniej 14 dni. Pisklęta są karmione przez oboje rodziców, od wyklucia do pełnego wypierzenia 18–20 dni[15][13].

Status edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik oliwkowy jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Liczebność populacji nie jest oszacowana, zaś jej trend jest uznawany za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk (wylesianie). Jest opisywany jako niepospolity i rozmieszczony plamowo[13][14].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Arremon castaneiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Arremon castaneiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-10-27].
  4. ↑ Denis Lepage: Olive Finch Arremon castaneiceps (Sclater, PL 1860). Avibase. [dostęp 2022-10-27]. (ang.).
  5. ↑ P.L. Sclater, On some new or little-known Birds from the Rio Napo, „Proceedings of the Zoological Society of London”, 27 (3), [1859], s. 441 (łac. • ang.).
  6. ↑ a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 580. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
  7. ↑ C.D. Cadena, Lump the genera Arremon, Buarremon, and Lysurus in an expanded genus Arremon. Proposal (289) to South American Classification Committee [online], 2007 (ang.).
  8. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
  9. ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-10-27].
  10. ↑ Alan P. Peterson: PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, New World Sparrows. Zoonomen Nomenclatural data, 2022. [dostęp 2022-10-27]. (ang.).
  11. ↑ Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).
  12. ↑ castaneiceps, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-27] (ang.).
  13. ↑ a b c d e f Kimberly N. Voelker & David L. Slager: Olive Finch Arremon castaneiceps, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-27]. (ang.).  
  14. ↑ a b c Olive Finch Arremon castaneiceps, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-10-27]. (ang.).
  15. ↑ a b c Flórez, C. and Londoño, G.A. Biología de anidación del Pinzón Oliva (Arremon castaneiceps) en el Sureste Peruano. „Ornitología Neotropical”. 23, s. 417–427, 2012. 

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Strojnogłowik_oliwkowy&oldid=68611125”