Strzebla błotna

Strzebla błotna
	Rhynchocypris percnurus
	(Pallas, 1814)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	karpiokształtne
Rodzina	karpiowate
Rodzaj	Rhynchocypris
Gatunek	strzebla błotna
Synonimy
	Cyprinus percnurus Pallas, 1814; Cyprinus perenurus Pallas, 1814; Eupallasella percnurus (Pallas, 1814); Eupallasella perenurus (Pallas, 1814); Morocco percnurus (Pallas, 1814); Moroco percnurus sachalinensis (Berg, 1907); Phoxinus altus Warpachowski, 1887; Phoxinus crucifer Gratzianov, 1907; Phoxinus czekanowskii posnaniensis Berg, 1932; Phoxinus dybowskii Lorec & Wolski, 1910; Phoxinus jelskii Dybowski, 1869; Phoxinus laevis var. punctatus Benecke, 1881; Phoxinus percnurus (Pallas, 1814); Phoxinus percnurus dauricus Dybowski, 1877; Phoxinus percnurus gdaniensis Berg, 1932; Phoxinus percnurus mantschuricus Berg, 1907; Phoxinus percnurus occidentalis Kaj, 1953; Phoxinus percnurus sachalinensis Berg, 1907; Phoxinus percnurus sarykul Ruzskii, 1926; Phoxinus perenurus (Pallas, 1814); Phoxinus perenurus dauricus Dybowski, 1877; Phoxinus perenurus mantschuricus Berg, 1907; Phoxinus sabanejewi Warpachowski, 1887; Phoxinus stagnalis Warpachowski, 1886; Phoxinus variabilis Warpachowski, 1887;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Strzebla błotna^[3], strzebla przekopowa^[4] (Rhynchocypris percnurus) – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Nazwa systematyczna

Pallas (1811, wyd. 1814) opisał strzeblę błotną z jezior położonych wzdłuż Leny w Rosji, pod nazwą Cyprinus percnurus. Gatunek opisywano pod różnymi nazwami, przenoszono do rodzaju Moroco, Eupallasella i Phoxinus. Epitet gatunkowy percnurus zapisywano też perenurus. W przeprowadzonej w 2005 rewizji systematyki tego gatunku Bogustkaya i in.^[5] uznali, że perenurus jest błędem typograficznym, a za prawidłową nazwę strzebli błotnej przyjęli Phoxinus percnurus (Pallas, 1814).

W literaturze polskiej spotyka się obydwie formy: percnurus i perenurus.

Od 2007 roku ichtiolodzy zgodnie zaliczają ten gatunek do rodzaju Rhynchocypris (we wcześniejszych pracach Kottelat proponował rodzaj Eupallasella)^[6].

Występowanie

Eurazja. W Polsce dorzecza Odry i Wisły, a w Rosji dorzecza Dźwiny, Peczory i Wołgi, a także zlewiska Oceanu Arktycznego, Morza Beringa, Morza Ochockiego i Morza Japońskiego. Występuje także na Sachalinie i Hokkaido.

Żyje stadnie w silnie zarośniętych, niewielkich zbiornikach wodnych o głębokości do kilkudziesięciu centymetrów i odczynie pH od 5,5 do 7,0^[7]. Jest przystosowana do życia w miejscach o małej zawartości tlenu w wodzie (zamulone dno).

Cechy morfologiczne

Osiąga do 18 cm długości. Ciało wydłużone, słabo wygrzbiecone. Grzbiet ciemnobrązowy z zielonym odcieniem. Boki żółtawobrązowe z nieregularnymi, ciemnymi plamkami. Brzuch kremowy. Mały otwór gębowy w położeniu końcowym.

Odżywianie

Żywi się skorupiakami i owadami.

Rozród

Ikra składana jest na roślinności wodnej.

Ochrona

Na terenie Polski strzebla błotna jest od 1983^[7] objęta ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej, nie stosuje się dla niej odstępstw od zakazów^[8]. Została wpisana do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt jako gatunek wysokiego ryzyka, silnie zagrożony.

Głównymi przyczynami wymierania gatunku jest zanikanie (w tym zasypywanie) małych zbiorników wodnych, obniżanie się poziomu wód gruntowych, zarybianie akwenów gatunkami drapieżnymi oraz introdukcje inwazyjnych gatunków ryb^[7].

Zobacz też

ryby Polski

Przypisy

↑ Rhynchocypris percnurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Rhynchocypris percnurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973 (występuje pod synonimiczną nazwą łacińską Phoxinus percnurus)
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ Bogutskaya, N.G., I.M. Kerzhner & V.V. Spodareva, 2005. On the spelling of the scientific name of the lake minnow Phoxinus percnurus (Teleostei: Cyprinidae). Ichthyol. Explor. Freshwat. 16(1):93-95
↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 sierpnia 2013 [dostęp 2013-09-08] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Towarzystwo Miłośników Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Płocku, tablica informacyjna in situ
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1419)

Bibliografia

Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
Phoxinus percnurus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 14 czerwca 2009]

[itis-1] Rhynchocypris percnurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Rhynchocypris percnurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[KRR/s-3] Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973 (występuje pod synonimiczną nazwą łacińską Phoxinus percnurus)

[Nikolski-4] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[5] Bogutskaya, N.G., I.M. Kerzhner & V.V. Spodareva, 2005. On the spelling of the scientific name of the lake minnow Phoxinus percnurus (Teleostei: Cyprinidae). Ichthyol. Explor. Freshwat. 16(1):93-95

[Eschmeyer-6] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 sierpnia 2013 [dostęp 2013-09-08] (ang.).

[tabl-7] Towarzystwo Miłośników Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Płocku, tablica informacyjna in situ

[RMS2011-8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1419)

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]