Strzebla błotna
Strzebla błotna[3], strzebla przekopowa[4] (Rhynchocypris percnurus) – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).
Rhynchocypris percnurus[1] | |||||
(Pallas, 1814) | |||||
![]() | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
strzebla błotna | ||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
![]() |
Nazwa systematycznaEdytuj
Pallas (1811, wyd. 1814) opisał strzeblę błotną z jezior położonych wzdłuż Leny w Rosji, pod nazwą Cyprinus percnurus. Gatunek opisywano pod różnymi nazwami, przenoszono do rodzaju Moroco, Eupallasella i Phoxinus. Epitet gatunkowy percnurus zapisywano też perenurus. W przeprowadzonej w 2005 rewizji systematyki tego gatunku Bogustkaya i in.[5] uznali, że perenurus jest błędem typograficznym, a za prawidłową nazwę strzebli błotnej przyjęli Phoxinus percnurus (Pallas, 1814).
W literaturze polskiej spotyka się obydwie formy: percnurus i perenurus.
Od 2007 roku ichtiolodzy zgodnie zaliczają ten gatunek do rodzaju Rhynchocypris (we wcześniejszych pracach Kottelat proponował rodzaj Eupallasella)[6].
WystępowanieEdytuj
Eurazja. W Polsce dorzecza Odry i Wisły, a w Rosji dorzecza Dźwiny, Peczory i Wołgi, a także zlewiska Oceanu Arktycznego, Morza Beringa, Morza Ochockiego i Morza Japońskiego. Występuje także na Sachalinie i Hokkaido.
Żyje stadnie w silnie zarośniętych, niewielkich zbiornikach wodnych o głębokości do kilkudziesięciu centymetrów i odczynie pH od 5,5 do 7,0[7]. Jest przystosowana do życia w miejscach o małej zawartości tlenu w wodzie (zamulone dno).
Cechy morfologiczneEdytuj
Osiąga do 18 cm długości. Ciało wydłużone, słabo wygrzbiecone. Grzbiet ciemnobrązowy z zielonym odcieniem. Boki żółtawobrązowe z nieregularnymi, ciemnymi plamkami. Brzuch kremowy. Mały otwór gębowy w położeniu końcowym.
OdżywianieEdytuj
Żywi się skorupiakami i owadami.
RozródEdytuj
Ikra składana jest na roślinności wodnej.
OchronaEdytuj
Na terenie Polski strzebla błotna jest od 1983[7] objęta ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej, nie stosuje się dla niej odstępstw od zakazów[8]. Została wpisana do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt jako gatunek wysokiego ryzyka, silnie zagrożony.
Głównymi przyczynami wymierania gatunku jest zanikanie (w tym zasypywanie) małych zbiorników wodnych, obniżanie się poziomu wód gruntowych, zarybianie akwenów gatunkami drapieżnymi oraz introdukcje inwazyjnych gatunków ryb[7].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Rhynchocypris percnurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ Rhynchocypris percnurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973 (występuje pod synonimiczną nazwą łacińską Phoxinus percnurus)
- ↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Bogutskaya, N.G., I.M. Kerzhner & V.V. Spodareva, 2005. On the spelling of the scientific name of the lake minnow Phoxinus percnurus (Teleostei: Cyprinidae). Ichthyol. Explor. Freshwat. 16(1):93-95
- ↑ Ron Fricke , William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes [online], California Academy of Sciences, 5 sierpnia 2013 [dostęp 2013-09-08] (ang.).
- ↑ a b c Towarzystwo Miłośników Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Płocku, tablica informacyjna in situ
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1419)
BibliografiaEdytuj
- Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- Phoxinus percnurus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 14 czerwca 2009]