Strzeleczki (gmina)

gmina miejsko-wiejska w województwie opolskim

Strzeleczki (niem. Gemeinde Klein Strehlitz) – gmina miejsko-wiejska w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, na ziemi prudnickiej. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie opolskim. W 2006 roku w gminie wprowadzono język niemiecki jako język pomocniczy.

Strzeleczki
gmina miejsko-wiejska
Ilustracja
Urząd Miasta i Gminy Strzeleczki
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

krapkowicki

TERC

1605032

Siedziba

Strzeleczki

Burmistrz

Marek Pietruszka

Powierzchnia

117,26 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


7412[1]

• gęstość

63,2 os./km²

Nr kierunkowy

77

Tablice rejestracyjne

OKR

Mniejszości

Niemcy

Język pomocniczy

niemiecki

Adres urzędu:
ul. Rynek 4
47-364 Strzeleczki
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Strzeleczki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Strzeleczki”
Ziemia50°28′N 17°52′E/50,466667 17,866667
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to miasto Strzeleczki.

Według danych z 30 czerwca 2004[2] gminę zamieszkiwało 8015 osób.

Geografia

edytuj
 
Gmina Strzeleczki w granicach ziemi prudnickiej

Gmina Strzeleczki położona jest w południowo-zachodniej Polsce, przy granicy z Czechami, na terenie Niziny Śląskiej, w regionie historycznym zwanym ziemią prudnicką, na Górnym Śląsku[3]. Według podziału fizycznogeograficznego z 2017 dr. Krzysztofa Badory obszar gminy Strzeleczki znajduje się w granicach mikroregionów: Wysoczyzna Niemodlińska, Dolina Dolnej i Środkowej Białej, Równina Mosznej, Dolina Dolnej Osobłogi[4].

Na zachodzie gmina Strzeleczki graniczy z gminą Biała, na północy z gminą Prószków, na wschodzie z gminą Krapkowice, na południu z gminą Głogówek.

Ukształtowanie terenu

edytuj

W granicach administracyjnych gminy Strzeleczki znajduje się wzniesienie Barania Góra[5].

Stosunki wodne

edytuj
 
Staw Kałużnik

Przez obszar gminy Strzeleczki przepływają następujące cieki wodne:

Na terytorium gminy położony jest także saw Kałużnik[5].

Pokrycie terenu

edytuj

Na terytorium gminy Strzeleczki znajdują się następujące formy pokrycia terenu[5]:

  • lasy: Bory Niemodlińskie, Kiernik, Końskie Doły, Las Popielowski, Mosieński Las, Popowiec
  • łąki: Gaj, Jutra, Munitko, Ogon

Ochrona przyrody

edytuj

Północna część gminy Strzeleczki należy do Obszaru Chronionego Krajobrazu Bory Niemodlińskie. W gminie Strzeleczki znajduje się 9 pomników przyrody[6]. Jej obszar znajduje się w granicach Nadleśnictwa Prószków[7].

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002[8] gmina Strzeleczki ma obszar 117,26 km², w tym:

  • użytki rolne: 58%
  • użytki leśne: 34%

Gmina stanowi 26,51% powierzchni powiatu.

Historia

edytuj
 
Gmina Strzeleczki w powiecie prudnickim

Gmina zbiorowa Strzeleczki powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945[9]) w powiecie prudnickim na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski[10][11]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego[11], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do województwa śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)[12][13]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę województwa śląskiego na katowickie; równocześnie gmina Strzeleczki wraz z całym powiatem prudnickim weszła w skład nowo utworzonego województwa opolskiego[14].

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 9 gromad: Dobra, Dziedzice, Kujawy, Racławiczki, Smolarnia, Steblów, Strzeleczki, Ścigów i Zielina[15]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[16].

Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w powiecie krapkowickim w województwie opolskim. W skład gminy weszły obszary 13 sołectw: Dobra, Dziedzice, Komorniki, Kujawy, Łowkowice, Moszna, Pisarzowice, Racławiczki, Smolarnia, Strzeleczki, Ścigów, Wawrzyńcowice i Zielina[17]. 1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) województwa opolskiego[18].

Demografia

edytuj

Dane z 30 czerwca 2004[2]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 8015 100 4177 52,1 3838 47,9
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
68,4 35,6 32,7

Według spisu z 2011 roku w gminie 32,9% mieszkańców zadeklarowało narodowość niemiecką - to największa procentowo liczba osób deklarujących się jako Niemcy w Polsce[19].

Według spisu z 2021 roku w gminie 29,45% mieszkańców zadeklarowało narodowość niemiecką, narodowość śląską zadeklarowało 18,46%, natomiast ukraińską - 0,14%, wśród 0,16% mieszkańców narodowość pozostaje nieustalona.[20]

 
Piramida wieku mieszkańców gminy Strzeleczki w 2014 roku[1]

Polityka

edytuj

Siedzibą władz jest Urząd Miejski w Strzeleczkach na Rynku.

Wybory i referenda

edytuj

W referendum w 2003 mieszkańcy gminy Strzeleczki opowiedzieli się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej[21].

W wyborach parlamentarnych do Sejmu w 2005, 2007, 2011, 2015, 2019 w gminie wygrała Mniejszość Niemiecka[22][23][24][25][26]. W 2023 w gminie wygrała Koalicja Obywatelska[27].

W wyborach prezydenckich w 2005 mieszkańcy gminy Strzeleczki opowiedzieli się za Donaldem Tuskiem[28], w 2010 i 2015 za Bronisławem Komorowskim[29][30], w 2020 i 2025 za Rafałem Trzaskowskim[31][32].

Sołectwa

edytuj

Dobra (z przysiółkiem Nowy Bud), Dziedzice, Komorniki (z przysiółkiem Nowy Młyn), Kujawy, Łowkowice, Moszna (z przysiółkiem Urszulanowice), Pisarzowice (z przysiółkiem Buława (inna nazwa: Pulów)), Racławiczki, Smolarnia (z przysiółkiem Serwitut (inna nazwa: Skarczów)), Strzeleczki (z przysiółkiem Zbychowice), Ścigów (z przysiółkiem Kopalina), Wawrzyńcowice, Zielina

Bezpieczeństwo

edytuj

Gmina położona jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[33]. Gminę Strzeleczki obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[34].

Sąsiednie gminy

edytuj

Biała, Głogówek, Gogolin, Krapkowice, Prószków

Przypisy

edytuj
  1. a b Gmina Strzeleczki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. a b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  3. Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2025-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-16].
  4. Krzysztof Badora. Mikroregiony fizycznogeograficzne Opolszczyzny. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”. Nr 37, s. 18–22, 2017. Opole. ISSN 1896-1460. OCLC 1051268260. 
  5. a b c Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2025
  6. Przeglądanie danych [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2025-06-08].
  7. Lasy państwowe na mapie [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2025-06-08].
  8. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  9. Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945, „Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki”, 34, Katowice: Urząd Wojewódzki Śląski, 22 grudnia 1945, s. 393.
  10. Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
  11. a b Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
  12. Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
  13. Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
  14. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
  15. Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  16. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  17. Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim, t. 14, Opole, 11 grudnia 1972, s. 8.
  18. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92).
  19. Gminy, w których udział mniejszości narodowych, etnicznych lub społeczności posługującej się językiem kaszubskim wśród ogółu mieszkańców stanowił w 2011 roku co najmniej 10%. [dostęp 2016-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].
  20. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6536/10/1/1/przynaleznosc_narodowo-etniczna_-_dane_nsp_2021_dla_kraju_i_jednostek_podzialu_terytorialnego.xlsx
  21. Serwis PKW – Referendum 2003. [dostęp 2025-05-19].
  22. Serwis PKW – Wybory 2005 (parlament). [dostęp 2025-05-19].
  23. Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2025-05-19].
  24. Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2025-05-19].
  25. Serwis PKW – Wybory 2015 (parlament). [dostęp 2025-05-19].
  26. Andrzej Dereń, Wybory 2019: W Strzeleczkach górą Mniejszość Niemiecka [online], Teraz Prudnik!, 14 października 2019 [dostęp 2025-05-19].
  27. Andrzej Dereń, W tej gminie wygrała Koalicja Obywatelska [online], Teraz Prudnik!, 16 października 2023 [dostęp 2025-05-19].
  28. Serwis PKW – Wybory 2005 (prezydent). [dostęp 2025-05-19].
  29. Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2025-05-19].
  30. Serwis PKW – Wybory 2015 (prezydent). [dostęp 2025-05-19].
  31. Andrzej Dereń, Wybory 2020: Gmina Strzeleczki [online], Teraz Prudnik!, 13 lipca 2020 [dostęp 2025-05-19].
  32. Andrzej Dereń, Wyniki wyborcze z miasta i gminy Strzeleczki [online], Teraz Prudnik!, 19 maja 2025 [dostęp 2025-05-19].
  33. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  34. PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].