Sulęcin
Sulęcin (niem. Zielenzig) – miasto powiatowe w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sulęcin.
| |||||
| |||||
.jpg) Ul. Kilińskiego – widok od rynku w kierunku wschodnim. | |||||
| |||||
| Państwo |  Polska
| ||||
| Województwo |  lubuskie
| ||||
| Powiat | sulęciński | ||||
| Gmina | Sulęcin | ||||
| Prawa miejskie | 1244 | ||||
| Burmistrz | Dariusz Ejchart | ||||
| Powierzchnia | 8,56 km² | ||||
| Wysokość | 70–120 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
10 096[1] 1179,4 os./km² | ||||
| Strefa numeracyjna | (+48) 95 | ||||
| Kod pocztowy | 69-200 | ||||
| Tablice rejestracyjne | FSU | ||||
Położenie na mapie gminy Sulęcin  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu sulęcińskiego  | |||||
 52°26′38″N 15°06′58″E/52,443889 15,116111
| |||||
| TERC (TERYT) | 0807044 | ||||
| SIMC | 0935759 | ||||
Urząd miejski ul. Lipowa 1869-200 Sulęcin | |||||
| Strona internetowa | |||||
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 10 096 mieszkańców[1].
NazwaEdytuj
Nazwa pochodzi od nazwy rodowej Sulęta (por. imiona Sulimir, Sulisław). Wzmiankowane od XIII wieku (1244 jako Zulenche, 1286 Sulenzec, 1289 Sulenzhit, 1347 Zcullentzk, 1575 Zyllenzig).
Nazwę Suliencz wymienia również w Rocznikach Królestwa Polskiego spisanych w latach 1455–1480 polski kronikarz Jan Długosz. O miejscowości jako o zamku Suliniec wspomina również polski historyk Marcin Kromer[2]. W 1945 używano urzędowo formy Cielęcin[3], obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[4].
PołożenieEdytuj
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 8,56 km²[5].
Miasto leży w województwie lubuskim, w dolinie rzeki Warty na jej dopływem Postomią. Otaczający je krajobraz jest charakterystyczny dla Pojezierza Lubuskiego z pobliska Górą Bukowiec (227 m n.p.m.). Najbliższym dużym miastem, położonym w odległości ok. 45 kilometrów, jest Gorzów Wielkopolski. Przez miasto przebiega linia kolejowa Rzepin-Międzyrzecz i jest ono oddalone o 16 kilometrów od autostrady A2 Berlin-Poznań.
Gmina Sulęcin graniczy z ośmioma gminami w obrębie województwa lubuskiego, w których siedzibami władz gminnych są: Bledzew, Krzeszyce, Lubniewice, Lubrza, Łagów Lubuski, Międzyrzecz, Ośno Lubuskie i Torzym.
Miasto położone jest na wysokości 70–120 metrów nad poziomem morza[6].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. gorzowskiego.
HistoriaEdytuj
.jpg)
Miasto rozwinęło się ze słowiańskiej osady targowej na skrzyżowaniu szlaków Frankfurt nad Odrą – Poznań, Krosno Odrzańskie – Gorzów Wielkopolski. Do XII wieku znajdowało się we władaniu piastowskich książąt Śląska. Henryk Brodaty przekazał miasto wraz z 10 wsiami Mroczkowi z Pogorzeli, który z kolei oddał je w 1244 roku templariuszom. W 1258 roku przeszło pod panowanie brandenburskie. W 1269 roku Otto, margrabia brandenburski wzniósł w Sulęcinie zamek. Władztwo polskie sięgnęło tu ponownie po wybuchu wojny o przynależność ziemi lubuskiej w 1319, sięgnęły tu granice księstwa głogowskiego. W 1322 piastowski książę Henryk IV Wierny w pobliskich Lubniewicach zatwierdził prawa joannitów do miasta i zamku z okolicami[7]. Władali oni miastem i okolicą aż do 1810 roku – do sekularyzacji. Od 1373 do 1415 miasto znajdowało się pod panowaniem Korony Czeskiej.
W 1574 roku w mieście doszło do spotkania udającego się do Warszawy orszaku Henryka Walezego z powitalną delegacją polskiej szlachty. W 1657 roku przez miasto przeszła ekspedycja odwetowa Stefana Czarnieckiego przeciwko Brandenburgii. W czasie wojen napoleońskich pomiędzy 1806 a 1812 miasto znajdowało się pod kontrolą Francuzów.
Znaczącą osobą w rozwoju miasta między 1918–1939 rokiem był Karl Kaiser, właściciel fabryki Elektromotoren Werke-Kaiser (obecnie funkcjonuje jedynie w Berlinie), w okresie międzywojennym usytuowana przy wyjeździe w stronę Torzymia (później teren Ursusa). Dzięki niemu zostały stworzone nowe miejsca pracy, Karl Kaiser znacząco wpłynął na rozwój Sulęcina, budując wiele obiektów użyteczności publicznej (m.in. obiekty usytuowane na Winnej Górze – obecnie SOK oraz okolica, niektóre budynki urzędów). Fundator i główny sponsor okolic Sulęcina zginął pod koniec II wojny światowej. Faktem jest również, że częstym gościem w miejscowej fabryce oraz znajdującego się w okolicy MRU był Adolf Hitler (wizytacje w latach 1936–1940).
.jpg)
2 lutego 1945[8] Sulęcin został zdobyty po ciężkich walkach przez wojska 1 Frontu Białoruskiego Armii Radzieckiej. Miasto w wyniku działań wojskowych nie zostało zniszczone, jednak podczas stacjonowania wojsk radzieckich zostało zniszczone w 50%, przez umyślne podpalanie najokazalszych budynków.
Po wojnie wschodnia część ziemi lubuskiej wraz z Sulęcinem została przyłączona do Polski. Dotychczasową ludność miasta wysiedlono do Niemiec.
DemografiaEdytuj
- Piramida wieku mieszkańców Sulęcina w 2014 roku[9].
ZabytkiEdytuj
.jpg)
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[10]:
- teren miasta
- kościół filialny pod wezwaniem św. Mikołaja, gotycki z XIII wieku, z połowy XIV wieku, 1951 roku
- mury obronne, średniowieczne fragmenty z XIV wieku
- domy, pl. Czarneckiego nr 12, 15, z połowy XIX wieku; nr 13 z 1771 roku
- dom Joannitów, ul. Młynarska 1, z XVIII wieku/XIX wieku
inne zabytki:
- cmentarz żydowski
- kościół parafialny pw. św. Henryka, neogotycki z XIX wieku.
TransportEdytuj
.jpg)
Przez miasto przebiegają drogi wojewódzkie:
- DW137 – Słubice-Ośno Lubuskie-Sulęcin-Międzyrzecz-Trzciel,
- DW138 – Gubin-Torzym-Sulęcin-Trzebów-droga krajowa nr DK22.
Istnieją bezpośrednie połączenia autobusowe do Poznania, Szczecina, Gorzowa Wielkopolskiego, Zielonej Góry oraz kolejowe do Rzepina i Międzyrzecza.
W 2013 przy ul. Witosa oddano do użytku sanitarne lądowisko.
SzkołyEdytuj
.jpg)
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Pawła II
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Polskich Olimpijczyków
- Zespół Szkół Licealnych i Zawodowych
- Liceum Ogólnokształcące nr 1 im. Adama Mickiewicza
- Przedszkole nr 1 im. Małego Przyrodnika
- Przedszkole nr 2 im. Małych Odkrywców
SportEdytuj
- Sulęcińskie Towarzystwo Siatkarskie „Olimpia” Sulęcin gra w I lidze siatkówki mężczyzn
- Miejski Klub Sportowy „Stal” Sulęcin – klub piłkarski założony w 1954 roku i występujący w lubuskiej IV lidze. Mecze domowe rozgrywane są na Stadionie Miejskim „Winna Góra” przy ul. Moniuszki 2 o pojemności 1000 widzów. Istnieje też sekcja badmintona.
Wspólnoty wyznanioweEdytuj
Współpraca międzynarodowaEdytuj
Miasta i gminy partnerskie[12]
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
- ↑ Władysław Jan Grabski, "300 miast wróciło do Polski. Informator historyczny", PAX, Warszawa 1960, hasło Sulęcin, str. 422.
- ↑ Dz.U. 1945 nr 33 poz. 196
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
- ↑ Sulęcin w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2018-02-22] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Edward Rymar, Rywalizacja o ziemię lubuską i kasztelanię międzyrzecką, w: Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, nr 4/1979, s. 489
- ↑ Informacja na stronie internetowej Urzędu Miasta Sulęcin UM [dostęp 08.11.2011]
- ↑ Sulęcin w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 67. [dostęp 13.2.13].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-04].
- ↑ sulecin.pl: Współpraca z miastami partnerskimi. [dostęp 9 lutego 2012].
Linki zewnętrzneEdytuj
- Strona internetowa miasta
- Cielęcin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 686.