Supergromada Shapleya

Supergromada Shapleya (również Koncentracja Shapleya) – najmasywniejsza koncentracja gromad galaktyk w lokalnym Wszechświecie[a]. Została zaobserwowana przez Harlowa Shapleya w 1930 roku w gwiazdozbiorze Centaura. Znajduje się ona w odległości 650 milionów lat świetlnych oraz 500 milionów za Supergromadą w Centaurze, za którą bezpośrednio jest położona.

Panoramiczny widok całego nieba w bliskiej podczerwieni z przeglądu 2MASS. Miejsce, gdzie znajduje się Koncentracja Shapleya, jest wskazane przez żółtą strzałkę w prawym górnym rogu.

Uważa się ją za największą znaną strukturę powiązaną grawitacyjnie, a tym samym niepodlegającą wewnętrznie ogólnej ekspansji opisywanej przez prawo Hubble'a. Na niebie znajduje się w kierunku zbliżonym do Wielkiego Atraktora, lecz w znacznie większej odległości. Masę Koncentracji Shapleya ocenia się na 1016 mas Słońca, a jej odległość od Drogi Mlecznej szacuje się na około 200 megaparseków (650 milionów lat świetlnych). Supergromada Shapleya ma nieregularny kształt, a jej przybliżone rozmiary to około 30 × 55 × 100 Mpc.

Ze względu na swoją masę, Koncentracja Shapleya wywiera istotny wpływ na ruch supergromad i gromad galaktyk w lokalnym Wszechświecie, w tym również Grupy Lokalnej. Supergromada ta należy do wielkoskalowych struktur we Wszechświecie.

W Supergromadzie Shapleya znajduje się ponad 20 gromad galaktyk, z których siedem ma klasę obfitości 2 lub wyższą, a więc tak bogatych jak gromada w Perseuszu (Abell 426) lub gromada w Warkoczu (Abell 1656).

Główne gromady należące do Supergromady Shapleya
Nazwa Rektascensja (J2000)[1] Deklinacja (J2000)[1] Redshift (z)[1] Odległość w mln ly[1] Klasa obfitości[1]
Abell 1631 12h 52m 48s -15° 26′ 00″ 0,0450 615 0
Abell 1644 12h 57m 12s -17° 21′ 00″ 0,0461 630 1
Abell 3528 12h 54m 18s -29° 01′ 00″ 0,0516 700 1
Abell 3530 12h 55m 36s -30° 21′ 00″ 0,0525 715 0
Abell 3532 12h 57m 18s -30° 22′ 00″ 0,0542 735 0
Abell 3542 13h 08m 42s -34° 34′ 00″ 0,0513 700 0
Abell 1709 13h 18m 42s -21° 28′ 00″ 0,0509 695 0
Abell 3553 13h 19m 12s -37° 11′ 00″ 0,0475 650 0
Abell 3554 13h 19m 30s -33° 29′ 00″ 0,0458 625 1
Abell 3555 13h 20m 48s -28° 59′ 00″ 0,0476 650 1
Abell 3556 13h 24m 06s -31° 40′ 00″ 0,0467 635 0
Abell 1736 13h 26m 54s -27° 07′ 00″ 0,0446 610 0
Abell 3558 (Shapley 8) 13h 27m 54s -31° 30′ 00″ 0,0468 640 4
Abell 3559 13h 29m 54s -29° 31′ 00″ 0,0449 615 3
Abell 3560 13h 31m 48s -33° 13′ 00″ 0,0477 650 3
Abell 3562 13h 33m 30s -31° 40′ 00″ 0,0478 650 2
Abell 3564 13h 34m 24s -35° 13′ 00″ 0,0493 670 1
Abell 3566 13h 39m 00s -35° 33′ 00″ 0,0498 680 2
Abell 3570 13h 46m 48s -37° 55′ 00″ 0,0354 485 0
Abell 3571 13h 47m 30s -32° 52′ 00″ 0,0379 520 2
Abell 3572 13h 48m 12s -33° 23′ 00″ 0,0505 690 0
Abell 3575 13h 52m 36s -32° 53′ 00″ 0,0365 500 0
Abell 3577 13h 54m 18s -27° 51′ 00″ 0,0482 655 2
Abell 3578 13h 57m 30s -24° 44′ 00″ 0,0381 520 1

Przed Supergromadą Shapleya w odległości 425 milionów lat świetlnych znajduje się gromada Abell 3537, która jest gromadą przedniego planu.

Niektóre grupy galaktyk należące do Supergromady w Centaurze
Nazwa Rektascensja (J2000)[1] Deklinacja (J2000)[1] Redshift (z)[1] Odległość w mln ly[1]
Grupa S718 12h 59m 42s -33° 40′ 00″ 0,0478 650
Grupa S729 13h 21m 30s -35° 48′ 00″ 0,0499 680
Grupa S731 13h 23m 00s -34° 53′ 00″ 0,0505 690
Grupa SC 1327-312 13h 29m 48s -31° 36′ 00″ 0,0495 675
Grupa SC 1329-313 13h 31m 36s -31° 49′ 00″ 0,0469 640

Grupy galaktyk SC 1327-312 oraz SC 1329-313 są położone blisko centrum supergromady pomiędzy gromadami Abell 3558 i Abell 3562.

W centrum Supergromady Shapleya znajduje się kilka masywnych gromad, z których trzy mają klasę obfitości powyżej 2. Są to gromady Abell 3558, Abell 3559 oraz Abell 3560[b].

Zobacz też

edytuj
  1. Nie jest to jednak najmasywniejsza znana supergromada. Bardziej masywna od niej jest Supergromada w Zegarze znajdująca się w większej odległości.
  2. W Katalogu gromad Abella znajduje się tylko pięć gromad galaktyk o klasie obfitości powyżej 2, znajdujących się w promieniu 1 miliarda lat świetlnych. Te dwie pozostałe to Abell 3128 znajdująca się w Supergromadzie w Zegarze oraz Abell 3301 położona na skraju tej samej supergromady.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i Richard Powell: Supergromada Shapley. [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2010-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-31)].

Linki zewnętrzne

edytuj