Supergromada Shapleya
Supergromada Shapleya (również Koncentracja Shapleya) – najmasywniejsza koncentracja gromad galaktyk w lokalnym Wszechświecie[a]. Została zaobserwowana przez Harlowa Shapleya w 1930 roku w gwiazdozbiorze Centaura. Znajduje się ona w odległości 650 milionów lat świetlnych oraz 500 milionów za Supergromadą w Centaurze, za którą bezpośrednio jest położona.
Uważa się ją za największą znaną strukturę powiązaną grawitacyjnie, a tym samym niepodlegającą wewnętrznie ogólnej ekspansji opisywanej przez prawo Hubble'a. Na niebie znajduje się w kierunku zbliżonym do Wielkiego Atraktora, lecz w znacznie większej odległości. Masę Koncentracji Shapleya ocenia się na 1016 mas Słońca, a jej odległość od Drogi Mlecznej szacuje się na około 200 megaparseków (650 milionów lat świetlnych). Supergromada Shapleya ma nieregularny kształt, a jej przybliżone rozmiary to około 30 × 55 × 100 Mpc.
Ze względu na swoją masę, Koncentracja Shapleya wywiera istotny wpływ na ruch supergromad i gromad galaktyk w lokalnym Wszechświecie, w tym również Grupy Lokalnej. Supergromada ta należy do wielkoskalowych struktur we Wszechświecie.
W Supergromadzie Shapleya znajduje się ponad 20 gromad galaktyk, z których siedem ma klasę obfitości 2 lub wyższą, a więc tak bogatych jak gromada w Perseuszu (Abell 426) lub gromada w Warkoczu (Abell 1656).
Nazwa | Rektascensja (J2000)[1] | Deklinacja (J2000)[1] | Redshift (z)[1] | Odległość w mln ly[1] | Klasa obfitości[1] |
---|---|---|---|---|---|
Abell 1631 | 12h 52m 48s | -15° 26′ 00″ | 0,0450 | 615 | 0 |
Abell 1644 | 12h 57m 12s | -17° 21′ 00″ | 0,0461 | 630 | 1 |
Abell 3528 | 12h 54m 18s | -29° 01′ 00″ | 0,0516 | 700 | 1 |
Abell 3530 | 12h 55m 36s | -30° 21′ 00″ | 0,0525 | 715 | 0 |
Abell 3532 | 12h 57m 18s | -30° 22′ 00″ | 0,0542 | 735 | 0 |
Abell 3542 | 13h 08m 42s | -34° 34′ 00″ | 0,0513 | 700 | 0 |
Abell 1709 | 13h 18m 42s | -21° 28′ 00″ | 0,0509 | 695 | 0 |
Abell 3553 | 13h 19m 12s | -37° 11′ 00″ | 0,0475 | 650 | 0 |
Abell 3554 | 13h 19m 30s | -33° 29′ 00″ | 0,0458 | 625 | 1 |
Abell 3555 | 13h 20m 48s | -28° 59′ 00″ | 0,0476 | 650 | 1 |
Abell 3556 | 13h 24m 06s | -31° 40′ 00″ | 0,0467 | 635 | 0 |
Abell 1736 | 13h 26m 54s | -27° 07′ 00″ | 0,0446 | 610 | 0 |
Abell 3558 (Shapley 8) | 13h 27m 54s | -31° 30′ 00″ | 0,0468 | 640 | 4 |
Abell 3559 | 13h 29m 54s | -29° 31′ 00″ | 0,0449 | 615 | 3 |
Abell 3560 | 13h 31m 48s | -33° 13′ 00″ | 0,0477 | 650 | 3 |
Abell 3562 | 13h 33m 30s | -31° 40′ 00″ | 0,0478 | 650 | 2 |
Abell 3564 | 13h 34m 24s | -35° 13′ 00″ | 0,0493 | 670 | 1 |
Abell 3566 | 13h 39m 00s | -35° 33′ 00″ | 0,0498 | 680 | 2 |
Abell 3570 | 13h 46m 48s | -37° 55′ 00″ | 0,0354 | 485 | 0 |
Abell 3571 | 13h 47m 30s | -32° 52′ 00″ | 0,0379 | 520 | 2 |
Abell 3572 | 13h 48m 12s | -33° 23′ 00″ | 0,0505 | 690 | 0 |
Abell 3575 | 13h 52m 36s | -32° 53′ 00″ | 0,0365 | 500 | 0 |
Abell 3577 | 13h 54m 18s | -27° 51′ 00″ | 0,0482 | 655 | 2 |
Abell 3578 | 13h 57m 30s | -24° 44′ 00″ | 0,0381 | 520 | 1 |
Przed Supergromadą Shapleya w odległości 425 milionów lat świetlnych znajduje się gromada Abell 3537, która jest gromadą przedniego planu.
Nazwa | Rektascensja (J2000)[1] | Deklinacja (J2000)[1] | Redshift (z)[1] | Odległość w mln ly[1] |
---|---|---|---|---|
Grupa S718 | 12h 59m 42s | -33° 40′ 00″ | 0,0478 | 650 |
Grupa S729 | 13h 21m 30s | -35° 48′ 00″ | 0,0499 | 680 |
Grupa S731 | 13h 23m 00s | -34° 53′ 00″ | 0,0505 | 690 |
Grupa SC 1327-312 | 13h 29m 48s | -31° 36′ 00″ | 0,0495 | 675 |
Grupa SC 1329-313 | 13h 31m 36s | -31° 49′ 00″ | 0,0469 | 640 |
Grupy galaktyk SC 1327-312 oraz SC 1329-313 są położone blisko centrum supergromady pomiędzy gromadami Abell 3558 i Abell 3562.
W centrum Supergromady Shapleya znajduje się kilka masywnych gromad, z których trzy mają klasę obfitości powyżej 2. Są to gromady Abell 3558, Abell 3559 oraz Abell 3560[b].
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Nie jest to jednak najmasywniejsza znana supergromada. Bardziej masywna od niej jest Supergromada w Zegarze znajdująca się w większej odległości.
- ↑ W Katalogu gromad Abella znajduje się tylko pięć gromad galaktyk o klasie obfitości powyżej 2, znajdujących się w promieniu 1 miliarda lat świetlnych. Te dwie pozostałe to Abell 3128 znajdująca się w Supergromadzie w Zegarze oraz Abell 3301 położona na skraju tej samej supergromady.
Przypisy
edytujLinki zewnętrzne
edytuj- Krzysztof Bolejko. Zagadka kosmicznego atraktora. „Wiedza i Życie”. numer specjalny 5, 2009. [zarchiwizowane z adresu 2016-04-26].
- Richard Powell: Supergromada Shapley. [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2010-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-31)].