Wikipedia

Sylvia Plath

amerykańska poetka, pisarka i eseistka

Sylvia Plath (ur. 27 października 1932 w Bostonie, zm. 11 lutego 1963 w Londynie) – amerykańska poetka, pisarka i autorka krótkich opowiadań. Współcześnie znana m.in. dzięki na poły autobiograficznej powieści Szklany klosz. Jej poezja należy do nurtu poezji konfesyjnej. Sylvia Plath jest przy tym jedną z czołowych postaci kierunku w literaturze lat 50. i 60. XX wieku, określanego mianem Konfesjonalistów (ang. Confessionalist)[1], do którzych także zalicza się jej przyjaciółkę Anne Sexton jak i Roberta Lowella oraz W.D. Snodgrassa.

Sylvia Plath
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 października 1932
Boston

Data i miejsce śmierci

11 lutego 1963
Londyn

Narodowość

amerykańska

Język

angielski

Dziedzina sztuki

liryka, proza

Epoka

konfesyjny

Ważne dzieła
  • Szklany klosz
  • Ariel
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Mieszkanie Sylvii Plath w Londynie (3 Chalcot Square, Primrose Hill)
Newnham College (Cambridge University), gdzie Plath studiowała od 1955 do 1957r.
Mieszkanie przy ulicy 23 Fitzroy Road w Londynie, gdzie Plath popełniła samobójstwo
Grób Sylvii Plath na cmentarzu w Heptonstall (West Yorkshire)

Życiorys edytuj

Sylvia Plath urodziła się w dzisiejszej bostońskiej dzielnicy Jamaica Plain jako córka pochodzącego z Grabowa koło Poznania w Cesarstwie Niemieckim Otto Platha i Aurelii z d. Schober, Austriaczki z pochodzenia. Już od lat dziecinnych wykazywała niezwykły talent poetycki, publikując swój pierwszy wiersz w wieku 8 lat w dziale dziecięcym gazety Boston Herald. W tym okresie zmarł jej ojciec, profesor college’u, a zarazem pszczelarz.

W wieku 11 lat Sylvia Plath dostała swój pierwszy dziennik od matki. Od tej pory regularnie pisała dzienniki do końca życia.

W sierpniu 1950 Sylvia Plath opublikowała w magazynie dla dziewcząt Seventeen swój pierwszy utwór fabularny, a w gazecie The Christian Science Monitor ukazał się jej pierwszy dojrzały wiersz.

Po ukończeniu drugiego roku w ekskluzywnym college’u dla kobiet Smith College w Northampton (Massachusetts), Plath odbyła staż w redakcji czasopisma Mademoiselle. Po ukończeniu stażu, otrzymała odmowę przyjęcia na seminarium pisania w Harvardzie. W tym czasie chorowała na zaburzenia depresyjne. Po powrocie do domu miała pierwszą próbę samobójczą wczołgując się pod werandę i zażywając tabletki nasenne. Ten okres swego życia opisała w autobiograficznej powieści Szklany klosz (1963, The Bell Jar, wyd. polskie 1975). Po tej próbie samobójczej Plath podjęła leczenie w prywatnym szpitalu psychiatrycznym McLean Hospital w Belmont koło Bostonu pod okiem dr Ruth Barnhouse Beuscher.

W 1955 Sylvia Plath wyjechała jako stypendystka Fulbrighta na studia do Anglii w Newnham College, część Cambridge University. 25 lutego 1956 tam poznała na przyjęciu poetę Teda Hughesa, którego poślubiła niespełna cztery miesiące pózniej, 16 czerwca 1956.

Wraz z mężem wiele podróżowała m.in. do Francji oraz Hiszpanii. W wakacje 1959 Sylvia Plath i Ted Hughes podróżowali przez Amerykę Północną. Para mieszkała w Cambdridge oraz w Londynie, a latem 1957 przeprowadzilła się do USA, gdzie najpierw mieszkała w Northampton (Massachusetts), a potem od 1958 w Bostonie, przy 9 Willow Street. Podczas czasu w Northampton Sylvia Plath wykładała literaturę angielską na Smith College. W grudniu Sylvia Plath i Ted Hughes zdecydowali wrócić do Anglii, gdzie zamieszkali w Londynie, przy 3 Chalcot Square.

W lutym 1960 Plath podpisała umowę na wydanie swojego pierwszego tomiku poezji Kolos (The Colossus) w wydawnictwie Heinemanna.

1 kwietnia 1960 Sylvia Plath urodziła pierwsze z dwójki dzieci, Friedę Hughes, a w lipcu małżonkowie kupili spory dom Court Green w North Tawton w hrabstwie Devon, którego hipotekę spłacili w grudniu 1961. Ich syn Nicholas Hughes urodził się 17 stycznia 1962.

Maj 1962 był początkiem końca małżeństwa Sylvii Plath i Teda Hughesa, który rozpoczął romans z zaprzyjazioną Assią Wevill z którą przebywał w związku po śmierci Plath. Kilka lat później (23 marca 1969) Wevill popełniła samobójstwo w identyczny sposób, jak Sylvia Plath, także zagazowując swoją i Hughesa czteroletnią córkę Shurę.

Pod koniec 1962 doszło między małżonkami do separacji; w grudniu Plath przeniosła się z dwojgiem dzieci (Friedą i Nicholasem) ze wspólnego domu w hrabstwie Devon do Londynu. Zamieszkała w domu po W.B. Yeatsie, za rogiem od Chalcot Square. Bardzo ciężka dla niej okazała się zima 1962/63. W okresie jesienno-zimowym Plath napisała swoje najlepsze wiersze m.in. „Tatusia”, „Ukłucia”, „Kobietę Łazarz”, „Ariel”, „Kurierów”, „Mistyczkę” i ostatni wiersz „Krawędź”. 14 stycznia 1963 ukazała się powieść Szklany Klosz. Poetka brała wówczas leki przeciwdepresyjne. Schorowana Sylvia Plath popełniła samobójstwo przez zatrucie gazem. Dzieci zamknęła w dobrze wentylowanym pokoju, zostawiając im śniadanie. Została pochowana na cmentarzu w Heptonstall, w hrabstwie West Yorkshire w Anglii.

Ariel oraz inne tomy jej poezji zostały wydane pośmiertnie. Poezje zebrane (The Collected Poems) z 1981 roku zostały nagrodzone w 1982 roku Nagrodą Pulitzera. W 2000 ukazał się kompletny zbiór istniejących dzienników Sylvii Plath obejmujący dwanaście ostatnich lat jej życia, a w 2017 i 2018 dwa tomy listów pisanych przez poetkę od 1940-1963.

Twórczość edytuj

Poezja edytuj

Przekładów wierszy Sylvii Plath na język polski dokonali: Teresa Truszkowska, Ewa Fiszer, Julia Hartwig, Jan Rostworowski, Zbigniew Herbert.

Proza edytuj

Twórczość dla dzieci edytuj

  • The Bed Book (1976)
  • The It-Doesn't-Matter Suit, Garnitur na każdą okazję (1996), Wydawnictwo: Dwie Siostry ISBN 978-83-6085-007-7
  • Collected Children’s Stories (Anglia, 2001)
  • Mrs. Cherry’s Kitchen (2001)

Biografie edytuj

Wybór biografii:


Powieśći biograficzne o ostatnich miesiącach życia Sylvii Plath:

Film edytuj

W 2003 powstał film fabularny Sylvia z Gwyneth Paltrow w roli głównej, który opowiada o życiu Sylvii Plath od chwili jej spotkania z Tedem Hughesem do samobójczej śmierci, przy czym koncentrował się na jej problemach małżeńskich.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Podobnym terminem określa się późniejsze poezje Anne Sexton, Roberta Lowella czy Allena Ginsberga.
  2. ↑ Informacje o angielskiej wersji Przezimowania ze strony internetowej Kate Moses, [1]. (ang.)

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sylvia_Plath&oldid=73386241”