Symeon Sakskoburggotski

bułgarski menedżer i polityk, car Bułgarii (1943–1946)

Symeon Sakskoburggotski[1][a] (bułg. Симеон Борисов Сакскобургготски; ur. 16 czerwca 1937 w Sofii[2]) – bułgarski menedżer i polityk. Ostatni car Bułgarii (1943–1946) jako Symeon II, obalony przez reżim komunistyczny. Założyciel i w latach 2001–2009 lider Narodowego Ruchu Symeona Drugiego, od 2001 do 2005 premier Bułgarii.

Symeon Sakskoburggotski
Symeon II
Симеон Сакскобургготски
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 czerwca 1937
Sofia

Car Bułgarii
Okres

od 28 sierpnia 1943
do 15 września 1946

Poprzednik

Borys III

Premier Bułgarii
Okres

od 24 lipca 2001
do 17 sierpnia 2005

Przynależność polityczna

Narodowy Ruch Symeona Drugiego

Poprzednik

Iwan Kostow

Następca

Sergej Staniszew

Przewodniczący Narodowego Ruchu na rzecz Stabilności i Postępu
Okres

od 2001
do 2009

Przynależność polityczna

Narodowy Ruch na rzecz Stabilności i Postępu

Następca

Christina Christowa

podpis
Odznaczenia
Order Świętych Cyryla i Metodego (Bułgaria) Order Świętego Aleksandra (Bułgaria) Order Zasługi Cywilnej (Bułgaria) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Bułgaria) Krzyż Wielki Orderu Waleczności (Bułgaria) Order Stara Płanina (Bułgaria) Wielki Krzyż Orderu Leopolda II (Belgia) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Order Złotego Runa (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania) Order Niepodległości (Jordania) Order Świętego Januarego (Sycylia) Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Wielka Wstęga Świętego Konstantyńskiego Orderu Wojskowego Świętego Jerzego Kawaler/Dama Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji – Zakon Maltański (SMOM) Kawaler Wielkiego Krzyża Orderu Grobu Świętego Krzyż Wielki Orderu Zakonu Rycerzy św. Łazarza (obediencja orleańska)
Symeon Sakskoburggotski w Berlinie (2005)

Pochodzi z rodziny Sachsen-Coburg-Gotha, w prowadzonej działalności używa nazwiska Sakskoburggotski.

Życiorys edytuj

Car Bułgarii i emigracja edytuj

Urodził się jako pierworodny syn bułgarskiego cara Borysa III i jego żony Joanny Sabaudzkiej, córki króla Włoch Wiktora Emanuela III[2]. Borys III zmarł nagle 28 sierpnia 1943[2][3]. Symeon został ogłoszony carem bułgarskim, oficjalnie pełniąc tę funkcję (jako dziecko) do 1946. Faktyczna władza nad krajem spoczywała w rękach rady regentów, jej pierwszy skład stanowili Bogdan Fiłow, książę Cyryl (brat Borysa III) oraz generał Nikoła Michow[3]. 9 września 1944 w wyniku przewrotu władzę w Bułgarii przejęli komuniści, regenci zostali aresztowani i następnie straceni. Małoletni car stał się faktycznie zakładnikiem nowej władzy. W 1946, w wyniku przeprowadzonego przez komunistów referendum, monarchia została w Bułgarii obalona (ze skutkiem na dzień 15 września). Następnego dnia Symeon II, który nie dokonał formalnej abdykacji, wyjechał z kraju m.in. wraz z matką i siostrą[3]. Najpierw osiedlili się w Aleksandrii w Egipcie, gdzie mieszkał Wiktor Emanuel III. W 1951 władze frankistowskiej Hiszpanii przyznały im prawo azylu, rodzina zamieszkała wówczas w Madrycie[2][3].

Symeon Sakskoburggotski był uczniem madryckiego Lycée Français, kształcił się też w zakresie prawa i nauk politycznych. W latach 1958–1959 pod przybranym nazwiskiem uczył się w Valley Forge Military Academy and College w Stanach Zjednoczonych[2][3]. 16 czerwca 1955, po osiągnięciu pełnoletniości, wydał odezwę do narodu bułgarskiego jako car Bułgarii, deklarując wierność konstytucji tego kraju obalonej przez komunistów[3].

Od 1962 związany z działalnością biznesową, pracował jako konsultant, broker i inwestor, działający m.in. w sektorze bankowym i hotelarskim. Przez kilkanaście lat kierował hiszpańskim oddziałem francuskiego koncernu elektronicznego Thomson. Utrzymywał jednocześnie aktywne kontakty z bułgarską diasporą[3].

Działalność od połowy lat 90. edytuj

W 1996, po blisko 50 latach nieobecności, Symeon Sakskoburggotski przyjechał po raz pierwszy do Bułgarii[2]. W 1998 Sąd Konstytucyjny uznał za niezgodną z konstytucją ustawę z 1946, którą znacjonalizowano majątek rodziny carskiej. Na mocy wyroków (zapadających w znacznej mierze w latach 2001–2005, gdy były car pełnił funkcję premiera) Symeon Sakskoburggotski wraz z siostrą odzyskali m.in. pałac pod Sofią, kilka dworków, działki w Sofii, jak też tereny leśne. W 2009 pojawiły się wątpliwości co do legalności i prawidłowości części decyzji o zwrocie nieruchomości, byłemu carowi wytoczono wkrótce kilka procesów[4].

Od końca lat 90. wyrażał zainteresowanie zaangażowaniem się w działalność polityczną[3]. W kwietniu 2001 założył partię polityczną Narodowy Ruch Symeona Drugiego (w czerwcu 2007 przemianowaną na Narodowy Ruch na rzecz Stabilności i Postępu)[5]. Rosnącą popularność byłego monarchy próbowały wykorzystać również inne siły polityczne – na potrzeby wyborów parlamentarnych zarejestrowały się dwa doraźnie stworzone ugrupowania z członem „Symeon II” w nazwie[6].

W wyborach z czerwca 2001 jego partia uzyskała 42,7% głosów i 120 mandatów w 240-osobowym Zgromadzeniu Narodowym[3]. 24 lipca 2001 Symeon Sakskoburggotski objął urząd premiera, stając na czele gabinetu współtworzonego również przez Ruch na rzecz Praw i Wolności[2].

Gabinet przetrwał całą czteroletnią kadencję, jednakże premier tracił popularność. W wyborach z czerwca 2005 Narodowy Ruch Symeona Drugiego otrzymał 19,9% głosów, co przyniosło 53 mandaty poselskie[3]. Partia weszła w koalicję ze zwycięską Bułgarską Partią Socjalistyczną oraz Ruchem na rzecz Praw i Wolności. W sierpniu tegoż roku były car zakończył pełnienie funkcji premiera, nie objął żadnej funkcji w rządzie Sergeja Staniszewa. W wyborach z lipca 2009 jego formacja nie przekroczyła wyborczego progu. Wkrótce po tej porażce Symeon Sakskoburggotski odszedł ze stanowiska jej przewodniczącego[5][7].

W 2014 opublikował swoją autobiografię[8].

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Życie prywatne edytuj

W 1962 Symeon Sakskoburggotski ożenił się z hiszpańską arystokratką Margaritą Gómez-Acebo y Cejuela. Ze związku tego urodziło się pięcioro dzieci: Kardam, Kirił, Kubrat, Konstantin-Asen i Kalina[13].

Uwagi edytuj

  1. Zgodnie z zasadami transkrypcji imię winno być zapisywane jako Simeon; upowszechnił się jednak zapis Symeon.

Przypisy edytuj

  1. Sakskoburggotski Symeon, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-09-20].
  2. a b c d e f g H.M. King Simeon II. kingsimeon.bg. [dostęp 2018-08-30]. (ang.).
  3. a b c d e f g h i j Simeon Sakskoburggotski. cidob.org. [dostęp 2018-08-29]. (hiszp.).
  4. Były car Bułgarii przegrał kolejną sprawę o majątek. dzieje.pl, 23 sierpnia 2014. [dostęp 2018-08-30].
  5. a b Leaders of Bulgaria. zarate.eu. [dostęp 2018-08-30]. (ang.).
  6. Регистрираха го, най-накрая. capital.bg, 5 maja 2001. [dostęp 2018-08-30]. (bułg.).
  7. Симеон Сакскобургготски подаде оставка. trud.bg, 6 lipca 2009. [dostęp 2018-08-30]. (bułg.).
  8. Simeon II of Bulgaria presents a preview of his autobiography at UNESCO. unesco.org, 22 października 2014. [dostęp 2018-08-30]. (ang.).
  9. a b c Dynastic orders. icocregister.org (International Commission for Orders of Chivalry). [dostęp 2016-07-05]. (ang.).
  10. a b c d e f The Grand Master of the Bulgarian Orders. kingsimeon.bg. [dostęp 2016-07-05]. (ang.).
  11. a b c d e f g h i j k l m Orders and decorations of King Simeon II. kingsimeon.bg. [dostęp 2016-07-05]. (ang.).
  12. Doctor Honoris Causa. unibuc.ro. [dostęp 2022-09-27]. (rum.).
  13. Bulgaria: Her Majesty Margarita. btinternet.com. [dostęp 2018-08-29]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj