Synagoga Krajowa we Wrocławiu
Synagoga Krajowa we Wrocławiu (niem. Landschule in Breslau) – nieistniejąca synagoga terytorialna, która znajdowała się we Wrocławiu.
.jpg) Synagoga Krajowa, przed 1911 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Wrocław |
| Budulec |
murowana, szachulec |
| Data budowy |
1695 |
| Data likwidacji |
1938 |
| Tradycja |
ortodoksyjna |
Historia i architektura edytuj
Pierwszy budynek został wzniesiony przed 1695 rokiem, w podwórzu zajazdu Pokoyhof, pomiędzy ulicami św. Antoniego i Pawła Włodkowica. Od 1741 roku był znany jako Bożnica Krajowa[1] a od 1756 jako synagoga krajowa[2]. Do wybudowania synagogi "Pod Białym Bocianem" w 1829, Synagoga Krajowa pełniła funkcje pierwszej świątyni gminy żydowskiej we Wrocławiu[3].
Murowany budynek synagogi został zbudowany w technice szachulcowej, na planie prostokąta. Był dwukondygnacyjnym budynkiem pokrytym dachem łamanym, dobudowanym pod kątem prostym do wcześniejszego budynku krytego dachem dwuspadowym widocznym od tylnej strony. Szachulec, widoczny od strony tylnej i bocznej, charakteryzował się gęstą kratownicą ryglową i urozmaiconej wielkości kwater, przy czym w części starszej były one szersze. Partie szczytowe zakończone były belkami przybierając formę krzyża św. Andrzeja; po oby stronach okien znajdowały się natomiast pojedyncze zastrzały[1]. Elewacja frontowa podzielona była na pięć osi, w osi środkowej znajdowało się wejście główne do świątyni przeznaczone dla mężczyzn. Na pierwszym piętrze znajdował się zakryty ganek na który prowadziły schody (jedne w osi środkowej, drugie z prawej strony), przeznaczone dla kobiet. W płaskim dachu, pośrodku znajdowała się lukarna z prostokątnym oknem[2].
W 1911 roku, po wyremontowaniu pasażu "Pokoyhof", synagogę przeniesiono na ulicę Wałową 19 (obecnie ul. Pawła Włodkowica 17). W 1932 roku synagogę przeniesiono po raz kolejny, tym razem na pl. Muzealny 12. Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 r. hitlerowcy spalili synagogę. Po II wojnie światowej nie została odbudowana[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Górska 2014 ↓, s. 173.
- ↑ a b c Ziątkowski 2000 ↓, s. 24-26.
- ↑ Łagiewski 2010 ↓, s. 24.
Bibliografia edytuj
- Synagogi i bożnice, [w:] Encyklopedia Wrocławia, pod redakcją Jana Harasimowicza i Włodzimierza Sulei, Wrocław 2000, s. 800–801, ISBN 83-7023-749-5.
- Leszek Ziątkowski: Dzieje Żydów we Wrocławiu. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2000.
- Bożena Górska: Wrocławska drewniana architektura szkieletowa. Muzeum Miejskie Wrocławia, 2016.
- Maciej Łagiewski: Wrocławscy Żydzi 1850-1944. Muzeum Miejskie Wrocławia, 2010.