Wikipedia

Synogarlica brunatna

gatunek ptaka

Synogarlica brunatna (Nesoenas picturatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występuje na Madagaskarze, Maskarenach i innych okolicznych wyspach, między innymi w obrębie Kanału Mozambickiego. Nie jest zagrożony wyginięciem; dwa podgatunki wymarły.

Synogarlica brunatna
Nesoenas picturatus[1]
(Temminck, 1813)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

gołębiowe

Rodzina

gołębiowate

Podrodzina

gołębie

Rodzaj

Nesoenas

Gatunek

synogarlica brunatna

Synonimy
  • Columba picturata Temminck, 1813
  • Streptopelia picturata (Temminck, 1813)
Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia edytuj

Po raz pierwszy gatunek opisał Coenraad Jacob Temminck w 1813[3]. Holotyp pochodził z Mauritiusu[4]. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Columba Picturata[3]. Obecnie (2023) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza synogarlicę brunatną w rodzaju Nesoenas[5], podobnie jak autorzy Handbook of the Birds of the World[4]. Dawniej gatunek był umieszczany w rodzajach Streptopelia[4] lub Columba[4][6]. Systematyka w obrębie podgatunków sporna[4].

Podgatunki i zasięg występowania edytuj

IOC wyróżnia następujące podgatunki[5]:

Ptaki podgatunku nominatywnego wprowadzono na Seszele, Amiranty i Mauritius. Prawdopodobne hybrydy wprowadzono na Diego Garcia (archipelag Czagos)[4].

Morfologia edytuj

Długość ciała wynosi około 28 cm, masa ciała: 146–188 g[4]. Synogarlice brunatne to krępe gołębie o stosunkowo małych rozmiarach ciała oraz krótkich nogach. Ciemię, kark i przód głowy są szaroniebieskie. Tył i boki szyi porastają ułożone w rzędach pióra używane podczas zalotów, czarne u nasady i bladofioletowe na końcówkach. Płaszcz ciemny, fiołkoworóżowy, na barkówkach ten kolor przechodzi w purpurę. Lotki II i III rzędu czerwonobrązowe, pokrywy skrzydłowe większe bardziej czerwonawe, a średnie i mniejsze – intensywniej purpurowe. Górna część grzbietu na obszarze między barkówkami popielatobrązowa. Niższa część grzbietu i kuper niebieskoszare, pokrywy nadogonowe bardziej brązowoszare. Środkowe sterówki brązowe z szarawym nalotem, zewnętrzne sterówki czarniawe z białymi końcówkami. Przód szyi i pierś jasne, o fiołkowym kolorze. Niższa część piersi jasnoróżowa, brzuch i pokrywy podogonowe białawe. Tęczówka brązowa, dziób purpurowy z niebieskoszarą końcówką, stopy czerwone. Samice wyróżniają się bardziej matowym upierzeniem, czerwonawym odcieniem płaszcza i pokryw skrzydłowych oraz szarą końcówką ogona[6]. Synogarlice seszelskie wyróżniały się szczegółami upierzenia oraz mniejszymi wymiarami i bardziej zaokrąglonymi, krótszymi skrzydłami[6].

Ekologia i zachowanie edytuj

 
Jajo z kolekcji muzealnej

Środowiskiem życia synogarlic brunatnych są głównie lasy (w tym pierwotne i wtórne lasy wiecznie zielone[6]), lecz pojawiają się też w zdegradowanych zadrzewieniach, na terenach rolniczych i w pobliżu siedlisk ludzkich[4]. Występują od poziomu morza do 2000 m n.p.m. Prowadzą osiadły tryb życia[6], jednak mogą przemieszczać się pomiędzy wyspami, prawdopodobnie celem żerowania i zyskania dostępu do wody słodkiej[8]. Zwykle przebywają samotnie lub w parach, okazjonalnie w małych grupach. Żerują na ziemi. Zjadają głównie nasiona, czasem też opadłe owoce[6][4], kwiaty, pączki kwiatowe, liście[8], owady i inne bezkręgowce[6].

Lęgi edytuj

Okres lęgowy na Madagaskarze trwa od lipca do lutego, na Komorach – od października do listopada[4][9], na Reunionie – od czerwca do kwietnia, Aldabrze – od października do maja, na Wyspach Wewnętrznych (część Seszeli) – od października do marca[8]. Podczas zalotów samiec unosi ciało i nadyma szyję. Gniazdo ma formę luźnej platformy utworzonej z gałązek, ulokowane jest na drzewie lub krzewie, 1,5–5 m nad ziemią. Na Aldabrze gniazdują czasem na drzewach namorzynowych, zaś na Seszelach – na rzewniach (Casuarina). Zniesienie liczy 2 jaja, skorupka biała. Brak informacji na temat wysiadywania i życia piskląt do opierzenia[6]. Dane z niewoli z początku XX wieku mówią o 14–15 dniach inkubacji, jedna informacja z 1962 – o 18 dniach[8].

Status edytuj

IUCN uznaje synogarlicę brunatną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2022)[10]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako lokalnie dość pospolity[10]. Trend liczebności podgatunku nominatywnego na Madagaskarze oceniany jest jako stabilny[10]. Synogarlice seszelskie wymarły wskutek krzyżowania z synogarlicami brunatnymi[9][10]. Do połowy lat 90. XX wieku ich zasięg ograniczył się jedynie do Bird Island, gdzie współcześnie również występują osobniki z cechami mieszańców[6]. Przedstawiciele S. p. aldabrana wymarli najprawdopodobniej wskutek tępienia ich jako szkodników żerujących na suszącej się koprze[9].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Nesoenas picturatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Nesoenas picturatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-09-23] (ang.).
  3. ↑ a b Coenraad Jacob Temminck: Histoire naturelle generale des pigeons et des gallinaces. T. 1. s. 315, 480. (łac. • fr.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M., Boesman, P. & Garcia, E.F.J.: Madagascar Turtle-dove (Nesoenas picturatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-02-25].
  5. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-04-25]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i j David Gibbs, Eustace Barnes i John Cox: Pigeons and Doves. A guide to the Pigeons and Doves of the world. Londyn: Christopher Helm, s. 236–237. ISBN 978-1-8734-0360-0.
  7. ↑ a b P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Columbinae Leach, 1820 - gołębie (wersja: 2023-03-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-25].
  8. ↑ a b c d Roger Safford, Frank Hawkins: The Birds of Africa. T. VIII: The Malagasy Region: Madagascar, Seychelles, Comoros, Mascarenes. A&C Black, 2013, s. 490–492. ISBN 978-1-4081-9049-4.
  9. ↑ a b c Julian P. Hume: Extinct Birds. Bloomsbury Publishing, 2017, s. 165–166. ISBN 978-1-4729-3745-2.
  10. ↑ a b c d Madagascar Turtle-dove Nesoenas picturatus. BirdLife International. [dostęp 2023-04-25].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Synogarlica_brunatna&oldid=71525312”