Sytuacja prawna homeopatii

Sytuacja prawna homeopatii w wybranych państwach świata.

Europa edytuj

  • Unia Europejska – sytuacja prawna preparatów homeopatycznych dla ludzi i zwierząt jest regulowana na terenie wszystkich krajów wspólnoty dwiema dyrektywami Unii Europejskiej z 1 stycznia 1994, przy czym każde państwo członkowskie ma prawo decydowania o ograniczeniu uprawiania medycyny do dyplomowanych lekarzy uniwersyteckich[1]:
    • Austria – zawodowi lekarze mogą stosować na własną odpowiedzialność preparaty homeopatyczne w leczeniu pacjentów; w Austrii znajduje się jedna akademia medycyny holistycznej, a konsultacje homeopatyczne są udzielane w 5 alopatycznych szpitalach wiedeńskich i jednym w Klagenfurt am Wörthersee; podyplomowe trzyletnie studia homeopatyczne dla lekarzy uznane przez Medical Society of Austria; preparaty homeopatyczne są generalnie refundowane.
    • Belgia – preparaty homeopatyczne są ordynowane głównie przez lekarzy rodzinnych (1 na 4 stosuje w swojej praktyce terapie alternatywne) i fizjoterapeutów; mogą też być ordynowane przez zarejestrowanych terapeutów nie-lekarzy pod warunkiem spełnienia wymogów prawnych; homeopatia nie jest wykładana w szkołach medycznych; wydział homeopatii oferuje kursy dokształcające dla lekarzy, chirurgów, dentystów, farmaceutów i weterynarzy; refundacja częściowa lub brak refundacji w zależności od ubezpieczalni.
    • Dania – dyplomowani lekarze nie są prawnie ograniczeni w doborze terapii dla pacjenta.
    • Francja – z 6,2% lekarzy, którzy stosują przynajmniej jedną terapię alternatywną w swojej praktyce, 20% przepisuje preparaty homeopatyczne (dane z 1993); nauczanie medycyny alternatywnej dla lekarzy jest dozwolone; oficjalnie uznawany jest jedynie dyplom z homeopatii wydany przez Departament Medycyny Naturalnej uniwersytetu w Bobigny; ubezpieczalnie społeczne refundują preparaty homeopatyczne pod warunkiem, że zostały przepisane przez dyplomowanego lekarza.
    • Hiszpania – wiele uniwersytetów oferuje kursy homeopatyczne dla lekarzy; dwa szpitale publiczne oferują leczenie homeopatyczne pacjentom; leki nie są refundowane przez państwową ubezpieczalnię.
    • Holandia – według badania opinii publicznej 80% Holendrów opowiedziało się za wolnością wyboru formy leczenia i za uznaniem terapii alternatywnych przez organy refundujące koszty, z czego 60% respondentów zgadza się na wzrost premii, aby pokryć te dodatkowe koszty; konsultacja udzielona przez lekarza-homeopatę lub zarejestrowanego homeopatę nie-lekarza oraz przepisane preparaty homeopatyczne są refundowane do określonej kwoty maksymalnej/rok.
    • Luksemburg – leczenie, diagnozowanie i prewencja chorób mogą być wykonywane jedynie przez zawodowych lekarzy; wydział medyczny, w przeciwieństwie do członków parlamentu, jest nieprzychylny praktykowaniu medycyny alternatywnej; homeopatia jest refundowana do maksymalnie 80% kosztów jako jedyna metoda leczenia alternatywnego.
    • Łotwa – homeopatia jest praktykowana głównie przez lekarzy uniwersyteckich; homeopatia ma ten sam status specjalności klinicznej, co inne medyczne specjalności alopatyczne; refundowane są koszty leczenia homeopatycznego zaordynowanego przez dyplomowanego lekarza.
    • Niemcy – wszyscy lekarze licencjonowani oraz zarejestrowani nie-lekarze (Heilpraktiker) mogą stosować terapie alternatywne u pacjentów; około 3/4 lekarzy-praktyków stosuje alternatywne formy leczenia pacjentów; tytuł "lekarz-homeopata" jest prawnie zastrzeżony i możne zostać przyznany po ukończeniu 3-letniego programu nauczania; studia homeopatyczne oferują fakultety medyczne w Berlinie, Düsseldorfie, Hanowerze, Heidelbergu i Freibergu; preparaty homeopatyczne są z reguły refundowane, gdy zostaną spełnione pewne kryteria.
    • Polska – preparaty homeopatyczne dostępne są w handlu jako „produkty lecznicze homeopatyczne”[2]. Powinny one być wytworzone w sposób zgodny z Farmakopeą Europejską lub innymi oficjalnie uznanymi farmakopeami[2]. Nie wymagają udowodnienia ich skuteczności leczniczej[3] i nie podlegają procedurze dopuszczenia do obrotu obowiązującego dla rzeczywiscych produktów leczniczych[4]. Taki stan prawny budzi zastrzeżenia Naczelnej Rady Lekarskiej, wyrażone w kilku opiniach opublikowanych w XXI w.[5] Prezydium NRL uważa nazwanie w ustawie preparatów homeopatycznych „produktami leczniczymi" za wprowadzanie pacjenta w błąd i zaapelowało do lekarzy i lekarzy dentystów o niestosowanie metod homeopatycznych[5], uznając je za bezwartościowe[5] i łamiące zasady etyki lekarskiej[6].
    • Szwecja – preparaty homeopatyczne są zalegalizowane.
    • Węgry – tylko dyplomowani lekarze medycyny mogą stosować u pacjentów preparaty homeopatyczne; w 1977 homeopatia została uznana przez rząd za terapię medyczną, ale nie powstał oficjalny program nauczania i zdawania egzaminów.
    • Wielka Brytania – homeopatia została uznana przez rząd w 1950 w Faculty of Homeopathy Act. W 2018 roku brytyjski odpowiednik NFZ zakończył finansowanie leczenia szpitalnego przy pomocy preparatów homeopatycznych[7][8][9]; preparaty homeopatyczne są dostępne w aptekach; ubezpieczalnia społeczna nie zwraca kosztów "leczenia" homeopatycznego; niektóre ubezpieczalnie prywatne pokrywają koszty leczenia homeopatycznego przepisanego przez dyplomowanego lekarza.
    • Włochy – 5,25% populacji stosuje preparaty homeopatyczne; tylko zarejestrowani lekarze-alopaci mogą praktykować medycynę alternatywną; nauczanie metod leczenia alternatywnego na poziomie akademickim nie jest oficjalnie uznawane; rejestrację i sprzedaż preparatów homeopatycznych reguluje ustawa z 17 marca 1995; ewentualna refundacja zależy od regionu.
  • Pozostałe kraje Europy:
    • Rosja – od 1995 zostało dozwolone stosowanie homeopatii w szpitalach i klinikach; homeopatia została uznana za specjalizację podyplomową dla lekarzy w Rosyjskiej Akademii Medycznej[1]. W roku 2017 Komisja do walki z pseudonauką i fałszowaniem badań naukowych Rosyjskiej Akademii Nauk uznała homeopatię za pseudonaukę i zaproponowała wprowadzenie wymogu informowania na opakowaniach, że preparaty te nie mają żadnego potwierdzonego działania terapeutycznego[10].
    • Szwajcaria – każdy, kto został prawnie dopuszczony do udzielania opieki medycznej, możne oferować leczenie homeopatyczne według standardów Good Medical Practice; od 1998 homeopatia została uznana za podspecjalizację medyczną; od 2000 roku lekarze uniwersyteccy mogą wybrać homeopatię jako specjalizację; leki są częściowo refundowane[1].
    • Ukraina – preparaty homeopatyczne są uznane przez Ministerstwo Zdrowia; leki nie są refundowane[1].

Ameryka Północna edytuj

  • Kanada – edukacja homeopatyczna jest dostępna wyłącznie w szkołach prywatnych; sytuacja prawna zależy od prowincji, np. w Quebecu homeopatia nie jest uznawana za profesje medyczną, w Ontario tytuł homeopaty jest zastrzeżony dla absolwentów College of Homeopaths of Ontario, w Manitobie prawo medyczne uznaje jej stosowanie przez lekarzy konwencjonalnych[11].
  • Meksyk – od 1996 homeopatia jest uznana za specjalność medyczną i regulowana prawnie[1].
  • Stany Zjednoczone – preparaty homeopatyczne są dozwolone przez Agencję Żywności i Leków (FDA), a ich produkcja przebiega według ściśle sprecyzowanych norm[1]. Od roku 1988 na opakowaniach preparatów homeopatycznych wymagane jest podanie, że zamieszczone informacje nie są potwierdzone przez FDA. W roku 2016 wprowadzono obowiązek informowania, że preparaty te nie mają żadnego potwierdzonego działania terapeutycznego[12]. W opublikowanym w 1996 raporcie Zrzeszenie Lekarzy Amerykańskich (The American Medical Association AMA) stwierdza, że większość specyfików homeopatycznych nie jest szkodliwa, ale nie zauważono też ich skuteczności leczniczej[13]. AMA dopuszcza stosowanie takich substancji pod warunkiem, że nie jest to sprzeczne z innymi jej zaleceniami oraz, w przypadku podawania leków – zaleceniami FDA, np. niepodawania w żadnej formie alkoholu dzieciom[14].

Azja[1] edytuj

  • Indie – homeopatia stanowi integralną część w narodowym systemie opieki zdrowotnej; istnieją państwowe ośrodki leczenia tradycyjną medycyną indyjską oraz homeopatią, natomiast na trudności napotyka łączenie leczenia tradycyjnego i homeopatycznego z medycyną zachodnią w szpitalach alopatycznych; specjalne organa państwowe czuwają nad edukacją i poziomem usług homeopatycznych oraz jakością leków; Narodowy Instytut Homeopatii, założony w Kalkucie w 1975, umożliwia uzyskanie tytułu bachelor i MD z homeopatii; leczenie tradycyjne jest refundowane dla osób ubezpieczonych (praktycznie tylko urzędnicy państwowi i nieliczne osoby spoza tej grupy są ubezpieczone).
  • Japonia[15] – homeopatia powoli staje się bardziej znana Japończykom; w 2000 powstało Stowarzyszenie Japońskich Lekarzy na rzecz Homeopatii (JPSH), które zrzesza 176 lekarzy, 61 weterynarzy, 25 dentystów i 14 farmaceutów; w 2001 zapoczątkowano 3-letnie kursy dokształcające dla lekarzy; preparaty homeopatyczne nie zostały zakwalifikowane jako leki przez Ministerstwo Zdrowia; brakuje regulacji prawnych; terapia i preparaty homeopatyczne nie są refundowane przez ubezpieczalnię; zrzeszenie czyni starania, aby homeopatia została oficjalnie uznana za metodę leczniczą.
  • Pakistan – homeopatia jest szeroko stosowana, akceptowana i została włączona do narodowego systemu zdrowotnego; akt z 1965 wprowadził tytuł doktora homeopatii zastrzeżony dla zarejestrowanych homeopatów; nauczanie homeopatii mogą prowadzić jedynie oficjalne placówki, a 4-letnią naukę kończy egzamin kwalifikacyjny; specjalny organ czuwa nad poziomem nauczania oraz spełnianiem wymogów rejestracji dla homeopatów; 76 wydziałów homeopatycznych współpracuje z klinikami i szpitalami.
  • Sri Lanka – w 1970 uznana za terapię medyczną, a od 1979 objęta regulacjami prawnymi i opieką rady działającej przy Ministerstwie Zdrowia.

Ameryka Południowa[1] edytuj

  • Argentyna – legalnie mogą praktykować homeopatię jedynie dyplomowani lekarze; około 3000 lekarzy i 500 farmaceutów zajmuje się zawodowo homeopatią.
  • Ekwador – homeopatia została uznana przez rząd za metodę leczniczą w 1983, od 1988 federacja lekarzy zaczęła akceptować homeopatię jako specjalizację lekarską.
  • Brazylia – homeopatia została oficjalnie uznana i włączona do narodowego systemu opieki zdrowotnej w 1988; uzyskanie specjalizacji homeopatycznej przez lekarza wymaga ukończenia 1200-godzinnego kursu teoretyczno-praktycznego; szacunkowo homeopatię praktykuje 12 000 lekarzy i 200 homeopatycznych weterynarzy.
  • Wenezuela – dyplomowani lekarze mogą praktykować homeopatię dopiero po ukończeniu podyplomowych, specjalistycznych studiów homeopatycznych.

Ameryka Środkowa[1] edytuj

  • Kuba – w 1992 homeopatia została uznana przez Ministerstwo Zdrowia; coraz więcej lekarzy stosuje preparaty homeopatyczne; apteki oferujące preparaty homeopatyczne można spotkać w całym kraju; szkoły medyczne i farmaceutyczne oferują kursy homeopatyczne dla początkujących i zaawansowanych.
  • Nikaragua – uniwersytety popierają zalegalizowanie homeopatii i akceptują jej stosowanie przez lekarzy medycyny.

Australia[16][17] edytuj

Homeopatia przybyła na ten kontynent wraz z pierwszymi białymi osadnikami około 1840; od 1999 profesjonalni homeopaci są zarejestrowani w niezależnym, narodowym rejestrze, nad którym czuwa m.in. rząd federalny; zarejestrowani homeopaci spełniają wymogi edukacyjne określone w akcie rządowym HLT07 i są uznawani przez większość dużych systemów ubezpieczeń zdrowotnych.

Nowa Zelandia[1][18] edytuj

Uznana przez rząd; praktykowanie homeopatii reguluje common law, na wzór Wielkiej Brytanii. The New Zealand Council of Homeopaths liczy około 150 członków, w tym lekarzy praktyków i weterynarzy; cztery apteki produkują preparaty homeopatyczne dostępne w innych sklepach z lekami.

Przypisy edytuj

  1. a b Dz.U. poz. 2301 2022 ↓, Art. 2, pkt. 29.
  2. Dz.U. poz. 2301 2022 ↓, Art. 21, ust. 7.
  3. Dz.U. poz. 2301 2022 ↓, Art. 21, ust. 7b.
  4. a b c Stanowisko nr 18/23/P-IX Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie stosowania homeopatii i pokrewnych metod przez lekarzy i lekarzy dentystów oraz organizowania szkoleń w tych dziedzinach [online], Naczelna Izba Lekarska, 2023 [dostęp 2023-11-28].
  5. Stanowisko w sprawie stosowania homeopatii – spór formalnie zakończony na korzyść NRL [online], Naczelna Izba Lekarska, 18 sierpnia 2017 [dostęp 2023-11-28].
  6. Koniec pieniędzy podatnika na medyczne ściemy. Nie będą dłużej finansować homeopatii, „INNPoland.pl” [dostęp 2018-07-21] (pol.).
  7. James Gallagher, NHS homeopathy ending in London, „BBC News”, 13 marca 2018 [dostęp 2018-07-21] (ang.).
  8. Homeopathy [online], nhs.uk [dostęp 2018-07-21] (ang.).
  9. Rosyjska Akademia Nauk: Farmaceuci powinni zaprzestać doradzania pacjentom leków homeopatycznych. mgr.farm, 2017-02-15. [dostęp 2018-03-14].
  10. Hpathy.com S.Tessier, C. Aubry, D. Fournier, M. Jourde Professional Homeopathy in Quebec and Canada (ang.)
  11. Amerykanie dowiedzą się, że homeopatia nie działa. mgr.farm, 2016-11-29. [dostęp 2018-03-14].
  12. Raport AMA na temat niekonwencjonalnych metod leczenia
  13. Stehlin I., Homeopathy: Real Medicine or Empty Promises, dostępne w Internecie, dostęp 2007-05-22, 12:05
  14. Liga.iwmh.net. liga.iwmh.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-09)]. Ronko Itamura, M.D.,Ph. D., MFHom History of Homeopathy in Japan (ang.)
  15. Homeopathyoz.org. homeopathyoz.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-13)]. Barbara Armstrong A history of homeopathy in Australia (ang.)
  16. Betterhealth.vic.gov.au. betterhealth.vic.gov.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-17)]. Health and medical information for consumers, quality assured by the Victorian government (Australia) – Homeopathy (ang.)
  17. Homeopathy.co.nz Homeopathy in New Zeland (ang.)

Bibliografia edytuj