Szałwia łąkowa
Szałwia łąkowa (Salvia pratensis L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Występuje w Europie (bez Skandynawii)[2]. W Polsce jest gatunkiem średnio pospolitym.
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rząd | jasnotowce | |
| Rodzina | jasnotowate | |
| Rodzaj | szałwia | |
| Gatunek | szałwia łąkowa | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Salvia pratensis L. Sp. pl. 1:25. 1753 | ||
MorfologiaEdytuj
- Pokrój
- Roślina o wysokości do 80 cm.
- Łodyga
- Prosto wzniesiona, czterokanciasta, owłosiona i bruzdowata, pojedyncza lub słabo rozgałęziona w części kwiatostanowej.
- Liście
- Liście odziomkowe są długoogonkowe, stosunkowo duże, zebrane w rozetę. Dolne liście łodygowe są krótkoogonkowe, górne zaś siedzące. Blaszka liściowa pomarszczona, jajowata, u nasady przeważnie sercowata, ostro zakończona. Brzeg blaszki nieregularnie karbowany. Podsadki zielone, krótsze od kielicha.
- Kwiaty
- Zebrane po 4-8 w 6-12 nibyokółki, krótkoszypułkowe. Kielich dzwonkowaty, dwuwargowy, gęsto owłosiony. Korona (długość 1-2 cm) o długiej rurce, o barwie fioletowoniebieskiej do fioletowoczerwonej. Górna warga z 3 małymi ząbkami jest hełmiasto sklepiona, dolna krótka i prosta. Wewnątrz 2 pręciki o pylnikach schowanych pod górną wargą, i pojedynczy słupek z 4-krotną zalążnią, długą szyjką i wychylonym na zewnątrz znamieniem. Roślina miododajna, miodniki znajdują się u nasady słupka.
- Owoce
- Rozłupnia zawierająca gładkie, czarnobrunatne rozłupki.
- Korzeń
- Długi, zdrewniały korzeń palowy.
Biologia i ekologiaEdytuj
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do lipca. Występuje w strefie umiarkowanej od niżu po pogórze. Preferuje gleby suchsze, zasobne w składniki mineralne. Rośnie na łąkach, przydrożach i nasypach. Roślina wskaźnikowa gleb bogatych w wapń.
Jest wybitnie przystosowana do zapylania przez owady. Wejście do gardzieli kwiatu zasłania połączona przegubowo z pylnikami specjalna płytka o łyżeczkowatym kształcie. Pod ciężarem siadającego na wardze dolnej owada płytka odsłania wejście do kwiatu, a równocześnie połączone z nią dźwigniowo pylniki dotykają grzbietu owada obklejając go pyłkiem. Słupek w tym kwiecie nie jest jeszcze dojrzały (są to kwiaty przedsłupne), a ich szyjka jest wyprostowana, więc znamię znajduje się wysoko. Gdy owad przeleci do innego kwiatu szałwii z dojrzałym już słupkiem, przyniesiony przez niego na grzbiecie pyłek z łatwością przyklei się do znamienia słupka, gdyż w dojrzałym słupku szyjka wygina się w dół.
ZastosowanieEdytuj
Jako roślina lecznicza ma mniejsze znaczenie niż szałwia lekarska, ale dawniej stosowano ją do leczenia chorób oczu oraz używano jako środka dezynfekcyjnego. Służyła także jako przyprawa do poprawiania smaku i zapachu wina i piwa.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-31].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].