Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2011/11

Aktualnie na stronie głównej Szama Grajer (ur. 17 kwietnia 1911 w Lublinie, zm. po 9 listopada 1942 tamże) – polsko-żydowski fryzjer, restaurator oraz sutener, kolaborant okresu II wojny światowej, jedna z najbardziej wpływowych osobistości w getcie lubelskim. Przed wojną był znaną postacią lubelskiego półświatka, karaną za stręczycielstwo oraz sutenerstwo. W czasie niemieckiej okupacji został konfidentem Gestapo. Wkrótce stał się jedną z najbardziej wpływowych osobistości w getcie, zyskując sobie przydomek „żydowskiego króla”. Dopuszczał się wyłudzeń i wymuszeń a wielką skalę, zyskami dzieląc się z Niemcami. Prowadzona przezeń restauracja była ulubionym miejscem spotkań kolaborantów i przedstawicieli półświatka, chętnie odwiedzanym także przez niemieckich urzędników oraz oficerów SS. Po rozpoczęciu Einsatz Reinhardt aktywnie współpracował z Niemcami podczas wielkich akcji likwidacyjnych w gettach lubelskim i warszawskim. Jako niewygodny świadek finansowych machinacji został zamordowany przez Niemców niedługo po ostatecznej likwidacji getta lubelskiego. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 listopada edytuj

W 1873 roku polski zoolog i podróżnik Konstanty Jelski, korzystając ze wsparcia przyrodnika hrabiego Konstantego Branickiego, schwytał w peruwiańskiej części Andów okaz zwierzęcia nazywanego przez tubylców „machetero”. Była to pakarana. Jelski przekazał schwytane zwierzę niemieckiemu przyrodnikowi Wilhelmowi Petersowi, który formalnie opisał ten gatunek. Peters, chcąc uhonorować człowieka, który przyczynił się do odkrycia, nadał pakaranie epitet gatunkowy branickii, będący eponimem utworzonym od nazwiska hr. Branickiego. Dinomys branickii wiedzie rodzinny tryb życia na zboczach i w dolinach tropikalnych lasów na terenach zachodniej Wenezueli, zachodniej Kolumbii, Ekwadoru, Peru, zachodniej Brazylii i północno-zachodniej Boliwii.

2 listopada edytuj

Około 51 roku, w niedługim czasie po wysłaniu przez św. Pawła do Tesaloniczan pierwszego listu, powstał drugi list. Powodem jego napisania była postawa mieszkańców Tesaloniki, którzy uznali, że skoro i tak niedługo Chrystus ma ponownie przybyć na ziemię, to wszelka praca nie ma sensu. Paweł gani bezczynne życie, a także uzupełnia wiedzę Tesaloniczan o paruzji. List zachęca adresatów do wytrwania wśród prześladowań, dodając im otuchy nadzieją na sprawiedliwy sąd Boży. Paweł prosi Tesaloniczan, by nie dali się zwieść, jakoby już nadchodził dzień Pański, najpierw bowiem musi przyjść odstępstwo i objawić się syn zatracenia wśród znaków i fałszywych cudów. W XX wieku, wychodząc od podobieństw pomiędzy 1. a 2. Listem do Tesaloniczan oraz wskazując na budzące wątpliwości różnice między nimi, część badaczy zakwestionowała Pawłowe autorstwo Listu.

3 listopada edytuj

Drugą według oddalenia od Słońca planetą Układu Słonecznego jest Wenus. Jest trzecim pod względem jasności ciałem niebieskim widocznym na niebie, po Słońcu i Księżycu. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa sięga −4,6^m i jest wystarczająca, aby światło odbite od Wenus powodowało powstawanie cieni. Ponieważ Wenus jest bliżej Słońca niż Ziemia, zawsze jest widoczna w niewielkiej odległości od niego. Wenus jest klasyfikowana jako planeta skalista i jest czasami nazywana „planetą bliźniaczą” albo „siostrą Ziemi” – ze względu na podobną wielkość, masę i skład chemiczny. Woda w jej atmosferze najprawdopodobniej dysocjowała, a ze względu na brak pola magnetycznego wodór został wywiany w przestrzeń międzyplanetarną przez wiatr słoneczny. Ciśnienie atmosferyczne na powierzchni planety jest ok. 92 razy większe niż na Ziemi.

4 listopada edytuj

Jeszcze w czasach prekolumbijskich Indianie wykorzystywali skórki szynszyli do wykonywania okryć wierzchnich, które z czasem stały się symbolem luksusu. Na piękne futro tych zwierząt zwrócili uwagę, po podboju Ameryki Południowej, także Europejczycy, a w początku XIX wieku szynszyle zaczęły być zabijane na przemysłową skalę. Rabunkowa gospodarka łowiecka doprowadziła do wybicia niemal całej populacji tych zwierząt na wolności. Szynszyla mała żyje obecnie niemal wyłącznie na terenie Parku Narodowego Szynszyli (hiszp. Las Chinchillas National Reserve) – rezerwatu położonego w okolicy miasta Illapel w chilijskiej prowincji Choapa. Szynszyla mała jest obecnie zaliczana przez IUCN do gatunków krytycznie zagrożonych na wolności, a liczebność jej populacji stale spada.

5 listopada edytuj

Suseł moręgowany jest niewielkim gryzoniem z rodziny wiewiórkowatych zamieszkującym tereny Europy Środkowej i Wschodniej. W Polsce, gdzie zaniknął na początku lat 70. XX wieku, uznano go za gatunek „zanikły lub prawdopodobnie zanikły” i objęto ścisłą ochroną gatunkową. Od 2005 roku na Śląsku Opolskim prowadzona jest reintrodukcja w oparciu o zwierzęta sprowadzone z Węgier, Słowacji oraz ogrodu zoologicznego w Szwajcarii. Susły moręgowane prowadzą życie stadne w koloniach. Cechą charakterystyczną ich trybu życia jest sezonowa zmienność aktywności. Jesienią przygotowują się do przetrwania zimy i ich dobowa aktywność ulega znacznemu skróceniu, a na czas od października do marca zwierzęta zapadają w sen zimowy w indywidualnych norach. Aktywność susła jest związana z bieżącymi warunkami atmosferycznymi – nawet podczas krótkotrwałych letnich ochłodzeń potrafi zasnąć na kilka dni i przeczekać ten okres w norze.

6 listopada edytuj

W lutym 1878 roku w Blackburn, w hrabstwie Lancashire doszło do fuzji dwóch zespołów piłkarskich – Black Star i James Street. W jej wyniku powstał klub piłkarski Blackburn Olympic Football Club. Mimo że klub istniał tylko dekadę, zapisał się na stałe na kartach historii angielskiego futbolu. Jako pierwszy klub z północy kraju, posiadający w kadrze piłkarzy, którzy należeli do klasy robotniczej, wygrał najważniejsze trofeum w Anglii – Puchar kraju. Wcześniej trofeum to wygrywały zespoły bogatych amatorów piłki nożnej z hrabstw południowych, a zwycięstwo Olympic stanowiło punkt zwrotny w przejściu piłki nożnej od rozrywki dla arystokracji do sportu wyczynowego. Olympic nie sprostał jednak wyzwaniom finansowym i nie mógł rywalizować z bogatszymi i mającymi więcej kibiców drużynami, dlatego też rozwiązano go w 1889 roku.

7 listopada edytuj

Na określenie diugonia Malajowie używali słowa „duyong” znaczącego „pani morza”. Diugoń jest dużym ssakiem morskim zaliczanym do rzędu syren, żyjącym w ciepłych wodach regionu indopacyficznego. Na siedlisko najchętniej wybiera strefy przybrzeżne, laguny, zatoki oraz w szerokie równie pływowe odsłaniane w czasie odpływu morza. Diugonie żyją w stadach, ale są monogamistami. Prowadzą życie rodzinne, zazwyczaj w składzie: samiec, samica i jeden potomek. Gatunek jest niestety narażony na wyginięcie, populacja stale się zmniejsza, a proces ten jest bardzo trudny do zatrzymania. Ekosystem traw morskich, które są podstawowym składnikiem wyżywienia diugoni, jest bardzo czuły na działalność człowieka i ulega sukcesywnej degradacji. Diugonie tracą pożywienie i bezpieczne siedliska. Do wymierania gatunku przyczynia się także działalność kłusowników. W 2011 roku Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) przyjął „Pacyficzny plan działania na Rok Diugonia”. „Pani morza” doczekała się ochrony przez państwa regionu indopacyficznego.

8 listopada edytuj

Zapalenie gruczołu sutkowego wywołane jego podrażnieniem związanym z grą na gitarze klasycznej nazywane jest sutkiem gitarzysty. Nazwę tę do nomenklatury medycznej wprowadził w 1974 roku brytyjski lekarz P. Curtis, donosząc w swoim liście do British Medical Journal o trzech przypadkach tego schorzenia wśród swoich pacjentów. Wszystkie one dotyczyły dziewczynek w wieku 8–10 lat, uczących się gry na gitarze klasycznej. Zapalenie objawiało się torbielowatym obrzękiem podstawy brodawek sutkowych z niewielkim odczynem zapalnym. W przypadku pacjentek praworęcznych był to sutek prawy (dwa przypadki), dla leworęcznej – lewy. Schorzeniu można zapobiegać, przyjmując poprawną postawę podczas gry, a także umieszczając pomiędzy pudłem rezonansowym a ciałem kawałek grubszej tkaniny, np. ręcznik, w celu zmniejszenia nacisku pudła rezonansowego na ciało.

9 listopada edytuj

W nocy z 31 maja na 1 czerwca 1942 roku japońskie miniaturowe okręty podwodne przeprowadziły atak na australijski port Sydney Harbour. Trzy jednostki sforsowały wejście do zatoki i podjęły próbę storpedowania kotwiczących tam okrętów. Był to kolejny etap ataków przeciwko żegludze alianckiej, prowadzonych przez siły japońskie na południowym Pacyfiku od maja do drugiej połowy czerwca 1942 roku. W ich trakcie alianci utracili trzy statki oraz zatopiony w Sydney okręt-bazę Kuttabul, na którym zginęło 21 osób. Japończycy stracili trzy miniaturowe okręty podwodne z załogami (w sumie 6 marynarzy) i dwa wodnosamoloty. W nocy z 7 na 8 czerwca 1942 roku dwa japońskie okręty podwodne ostrzelały z dział pokładowych miasta Sydney i Newcastle, nie powodując większych strat.

10 listopada edytuj

W 1921 roku w Aleksandrowie Kujawskim został założony Ukraiński Cmentarz Wojskowy. Na cmentarzu pochowano 17 żołnierzy Armii Czynnej URL osadzonych w grudniu 1920 roku w Obozie Internowania nr 6 i zmarłych w czasie pobytu w nim. Kompleks cmentarny składa się z kurhanu z krzyżem zaporoskim, 17 nagrobków z krzyżami, bez tablic imiennych oraz ogrodzenia z tablicami informacyjnymi. Cmentarz był miejscem uroczystości religijnych i patriotycznych organizowanych przez emigrantów ukraińskich przebywających w Polsce w okresie międzywojennym. Po 1945 roku, gdy ukraińskie społeczności na Pomorzu i Kujawach uległy rozproszeniu, został zapomniany. Jego remont zainicjowali w 1991 roku Emilian Wiszka oraz płk Szymon Smetana. Od 1993 roku jest on miejscem czerwcowych nabożeństw ekumenicznych.

11 listopada edytuj

Jeszcze w czasach prekolumbijskich Indianie wykorzystywali skórki szynszyli do wykonywania okryć wierzchnich, które z czasem stały się symbolem luksusu. Na piękne futro tych zwierząt zwrócili uwagę, po podboju Ameryki Południowej, także Europejczycy, a w początku XIX wieku szynszyle zaczęły być zabijane na przemysłową skalę. Rabunkowa gospodarka łowiecka doprowadziła do wybicia niemal całej populacji tych zwierząt na wolności. Szynszyla mała żyje obecnie niemal wyłącznie na terenie Parku Narodowego Szynszyli (hiszp. Las Chinchillas National Reserve) – rezerwatu położonego w okolicy miasta Illapel w chilijskiej prowincji Choapa. Szynszyla mała jest obecnie zaliczana przez IUCN do gatunków krytycznie zagrożonych na wolności, a liczebność jej populacji stale spada.

12 listopada edytuj

Suseł moręgowany jest niewielkim gryzoniem z rodziny wiewiórkowatych zamieszkującym tereny Europy Środkowej i Wschodniej. W Polsce, gdzie zaniknął na początku lat 70. XX wieku, uznano go za gatunek „zanikły lub prawdopodobnie zanikły” i objęto ścisłą ochroną gatunkową. Od 2005 roku na Śląsku Opolskim prowadzona jest reintrodukcja w oparciu o zwierzęta sprowadzone z Węgier, Słowacji oraz ogrodu zoologicznego w Szwajcarii. Susły moręgowane prowadzą życie stadne w koloniach. Cechą charakterystyczną ich trybu życia jest sezonowa zmienność aktywności. Jesienią przygotowują się do przetrwania zimy i ich dobowa aktywność ulega znacznemu skróceniu, a na czas od października do marca zwierzęta zapadają w sen zimowy w indywidualnych norach. Aktywność susła jest związana z bieżącymi warunkami atmosferycznymi – nawet podczas krótkotrwałych letnich ochłodzeń potrafi zasnąć na kilka dni i przeczekać ten okres w norze.

13 listopada edytuj

W lutym 1878 roku w Blackburn, w hrabstwie Lancashire doszło do fuzji dwóch zespołów piłkarskich – Black Star i James Street. W jej wyniku powstał klub piłkarski Blackburn Olympic Football Club. Mimo że klub istniał tylko dekadę, zapisał się na stałe na kartach historii angielskiego futbolu. Jako pierwszy klub z północy kraju, posiadający w kadrze piłkarzy, którzy należeli do klasy robotniczej, wygrał najważniejsze trofeum w Anglii – Puchar kraju. Wcześniej trofeum to wygrywały zespoły bogatych amatorów piłki nożnej z hrabstw południowych, a zwycięstwo Olympic stanowiło punkt zwrotny w przejściu piłki nożnej od rozrywki dla arystokracji do sportu wyczynowego. Olympic nie sprostał jednak wyzwaniom finansowym i nie mógł rywalizować z bogatszymi i mającymi więcej kibiców drużynami, dlatego też rozwiązano go w 1889 roku.

14 listopada edytuj

Na określenie diugonia Malajowie używali słowa „duyong” znaczącego „pani morza”. Diugoń jest dużym ssakiem morskim zaliczanym do rzędu syren, żyjącym w ciepłych wodach regionu indopacyficznego. Na siedlisko najchętniej wybiera strefy przybrzeżne, laguny, zatoki oraz w szerokie równie pływowe odsłaniane w czasie odpływu morza. Diugonie żyją w stadach, ale są monogamistami. Prowadzą życie rodzinne, zazwyczaj w składzie: samiec, samica i jeden potomek. Gatunek jest niestety narażony na wyginięcie, populacja stale się zmniejsza, a proces ten jest bardzo trudny do zatrzymania. Ekosystem traw morskich, które są podstawowym składnikiem wyżywienia diugoni, jest bardzo czuły na działalność człowieka i ulega sukcesywnej degradacji. Diugonie tracą pożywienie i bezpieczne siedliska. Do wymierania gatunku przyczynia się także działalność kłusowników. W 2011 roku Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) przyjął „Pacyficzny plan działania na Rok Diugonia”. „Pani morza” doczekała się ochrony przez państwa regionu indopacyficznego.

15 listopada edytuj

Zapalenie gruczołu sutkowego wywołane jego podrażnieniem związanym z grą na gitarze klasycznej nazywane jest sutkiem gitarzysty. Nazwę tę do nomenklatury medycznej wprowadził w 1974 roku brytyjski lekarz P. Curtis, donosząc w swoim liście do British Medical Journal o trzech przypadkach tego schorzenia wśród swoich pacjentów. Wszystkie one dotyczyły dziewczynek w wieku 8–10 lat, uczących się gry na gitarze klasycznej. Zapalenie objawiało się torbielowatym obrzękiem podstawy brodawek sutkowych z niewielkim odczynem zapalnym. W przypadku pacjentek praworęcznych był to sutek prawy (dwa przypadki), dla leworęcznej – lewy. Schorzeniu można zapobiegać, przyjmując poprawną postawę podczas gry, a także umieszczając pomiędzy pudłem rezonansowym a ciałem kawałek grubszej tkaniny, np. ręcznik, w celu zmniejszenia nacisku pudła rezonansowego na ciało.

16 listopada edytuj

W nocy z 31 maja na 1 czerwca 1942 roku japońskie miniaturowe okręty podwodne przeprowadziły atak na australijski port Sydney Harbour. Trzy jednostki sforsowały wejście do zatoki i podjęły próbę storpedowania kotwiczących tam okrętów. Był to kolejny etap ataków przeciwko żegludze alianckiej, prowadzonych przez siły japońskie na południowym Pacyfiku od maja do drugiej połowy czerwca 1942 roku. W ich trakcie alianci utracili trzy statki oraz zatopiony w Sydney okręt-bazę Kuttabul, na którym zginęło 21 osób. Japończycy stracili trzy miniaturowe okręty podwodne z załogami (w sumie 6 marynarzy) i dwa wodnosamoloty. W nocy z 7 na 8 czerwca 1942 roku dwa japońskie okręty podwodne ostrzelały z dział pokładowych miasta Sydney i Newcastle, nie powodując większych strat.

17 listopada edytuj

W 1921 roku w Aleksandrowie Kujawskim został założony Ukraiński Cmentarz Wojskowy. Na cmentarzu pochowano 17 żołnierzy Armii Czynnej URL osadzonych w grudniu 1920 roku w Obozie Internowania nr 6 i zmarłych w czasie pobytu w nim. Kompleks cmentarny składa się z kurhanu z krzyżem zaporoskim, 17 nagrobków z krzyżami, bez tablic imiennych oraz ogrodzenia z tablicami informacyjnymi. Cmentarz był miejscem uroczystości religijnych i patriotycznych organizowanych przez emigrantów ukraińskich przebywających w Polsce w okresie międzywojennym. Po 1945 roku, gdy ukraińskie społeczności na Pomorzu i Kujawach uległy rozproszeniu, został zapomniany. Jego remont zainicjowali w 1991 roku Emilian Wiszka oraz płk Szymon Smetana. Od 1993 roku jest on miejscem czerwcowych nabożeństw ekumenicznych.

18 listopada edytuj

Jeszcze w czasach prekolumbijskich Indianie wykorzystywali skórki szynszyli do wykonywania okryć wierzchnich, które z czasem stały się symbolem luksusu. Na piękne futro tych zwierząt zwrócili uwagę, po podboju Ameryki Południowej, także Europejczycy, a w początku XIX wieku szynszyle zaczęły być zabijane na przemysłową skalę. Rabunkowa gospodarka łowiecka doprowadziła do wybicia niemal całej populacji tych zwierząt na wolności. Szynszyla mała żyje obecnie niemal wyłącznie na terenie Parku Narodowego Szynszyli (hiszp. Las Chinchillas National Reserve) – rezerwatu położonego w okolicy miasta Illapel w chilijskiej prowincji Choapa. Szynszyla mała jest obecnie zaliczana przez IUCN do gatunków krytycznie zagrożonych na wolności, a liczebność jej populacji stale spada.

19 listopada edytuj

Suseł moręgowany jest niewielkim gryzoniem z rodziny wiewiórkowatych zamieszkującym tereny Europy Środkowej i Wschodniej. W Polsce, gdzie zaniknął na początku lat 70. XX wieku, uznano go za gatunek „zanikły lub prawdopodobnie zanikły” i objęto ścisłą ochroną gatunkową. Od 2005 roku na Śląsku Opolskim prowadzona jest reintrodukcja w oparciu o zwierzęta sprowadzone z Węgier, Słowacji oraz ogrodu zoologicznego w Szwajcarii. Susły moręgowane prowadzą życie stadne w koloniach. Cechą charakterystyczną ich trybu życia jest sezonowa zmienność aktywności. Jesienią przygotowują się do przetrwania zimy i ich dobowa aktywność ulega znacznemu skróceniu, a na czas od października do marca zwierzęta zapadają w sen zimowy w indywidualnych norach. Aktywność susła jest związana z bieżącymi warunkami atmosferycznymi – nawet podczas krótkotrwałych letnich ochłodzeń potrafi zasnąć na kilka dni i przeczekać ten okres w norze.

20 listopada edytuj

W lutym 1878 roku w Blackburn, w hrabstwie Lancashire doszło do fuzji dwóch zespołów piłkarskich – Black Star i James Street. W jej wyniku powstał klub piłkarski Blackburn Olympic Football Club. Mimo że klub istniał tylko dekadę, zapisał się na stałe na kartach historii angielskiego futbolu. Jako pierwszy klub z północy kraju, posiadający w kadrze piłkarzy, którzy należeli do klasy robotniczej, wygrał najważniejsze trofeum w Anglii – Puchar kraju. Wcześniej trofeum to wygrywały zespoły bogatych amatorów piłki nożnej z hrabstw południowych, a zwycięstwo Olympic stanowiło punkt zwrotny w przejściu piłki nożnej od rozrywki dla arystokracji do sportu wyczynowego. Olympic nie sprostał jednak wyzwaniom finansowym i nie mógł rywalizować z bogatszymi i mającymi więcej kibiców drużynami, dlatego też rozwiązano go w 1889 roku.

21 listopada edytuj

Na określenie diugonia Malajowie używali słowa „duyong” znaczącego „pani morza”. Diugoń jest dużym ssakiem morskim zaliczanym do rzędu syren, żyjącym w ciepłych wodach regionu indopacyficznego. Na siedlisko najchętniej wybiera strefy przybrzeżne, laguny, zatoki oraz w szerokie równie pływowe odsłaniane w czasie odpływu morza. Diugonie żyją w stadach, ale są monogamistami. Prowadzą życie rodzinne, zazwyczaj w składzie: samiec, samica i jeden potomek. Gatunek jest niestety narażony na wyginięcie, populacja stale się zmniejsza, a proces ten jest bardzo trudny do zatrzymania. Ekosystem traw morskich, które są podstawowym składnikiem wyżywienia diugoni, jest bardzo czuły na działalność człowieka i ulega sukcesywnej degradacji. Diugonie tracą pożywienie i bezpieczne siedliska. Do wymierania gatunku przyczynia się także działalność kłusowników. W 2011 roku Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) przyjął „Pacyficzny plan działania na Rok Diugonia”. „Pani morza” doczekała się ochrony przez państwa regionu indopacyficznego.

22 listopada edytuj

W związku z trwającą w Algierii wojną pomiędzy Francją i algierskimi organizacjami niepodległościowymi oraz znalezieniem się Francji na skraju wojny domowej, w maju 1958 roku prezydent René Coty zaprosił do powołania rządu ocalenia narodowego Charles'a de Gaulle'a. Jako premier przygotowywał on projekt nowej konstytucji, którą w referendum poparły europejska część Francji i terytoria zamorskie poza Gwineą. W październiku 1958 roku utworzono Unię na Rzecz Nowej Republiki, mającą popierać de Gaulle'a. 21 grudnia 1958 roku Charles de Gaulle został wybrany przez kolegium elektorskie I prezydentem V Republiki. Funkcję tę pełnił do 28 kwietnia 1969 roku, gdy podał się do dymisji.

23 listopada edytuj

W 1995 roku wiceprzewodniczącym Białoruskiego Frontu Ludowego został filolog, pisarz i poeta Lawon Barszczeuski. Rok później, w związku z udaniem się Zianona Pazniaka na emigrację polityczną do USA, objął stanowisko p. o. przewodniczącego partii. Barszczeuski zajmował to stanowisko do roku 1999. 9 grudnia 2007 roku, na zjeździe Partii BNF, został wybrany na jej przewodniczącego. Jego kandydatura została wysunięta jako bezalternatywna, ponieważ delegaci w przewidzianym czasie nie byli w stanie wybrać przewodniczącego w drodze głosowania. Według Barszczeuskiego, Białoruś winna dążyć do wejścia do Unii Europejskiej, jednak pragmatyzm ekonomiczny Unii nie powinien ograniczać rozwoju państwa.

24 listopada edytuj

24 listopada 1971 roku doszło do porwania Boeinga 727 z 42 osobami na pokładzie lecącego z Portland (Oregon) do Seattle. Po wylądowaniu porywacz zażądał 200 tys. dolarów okupu. Otrzymawszy pieniądze, mężczyzna nakazał pilotom startować i lecieć do Meksyku. Gdy samolot przelatywał nad południowymi Górami Kaskadowymi, porywacz wyskoczył z niego na spadochronie. Mężczyzny nigdy nie udało się ująć. W trakcie lotu używał on nazwiska Dan Cooper, jednak przez późniejsze nieporozumienie w mediach stał się znany jako D. B. Cooper. Mimo setek tropów w ciągu wielu lat żaden dowód nie pozwolił odkryć prawdziwej tożsamości ani miejsca pobytu Coopera, a większość pieniędzy nigdy nie została odzyskana. Kilka konkurencyjnych teorii proponuje wyjaśnienie, co stało się po skoku, jednak FBI uważa, że porywacz nie przeżył. Sprawa Coopera jest jedynym nierozwiązanym przypadkiem porwania samolotu w USA i jednym z niewielu na świecie.

25 listopada edytuj

Pierwszym typem holenderskich lekkich krążowników był typ Java. Okręty typu Java były ogólnie udanymi jednostkami. W momencie projektowania były jednymi z największych, a dzięki temu także jednymi z najsilniejszych krążowników lekkich. Jednakże, z powodu długiej budowy, w momencie wejścia do służby nie były już nowoczesne. Mimo to były nadal wartościowymi jednostkami, o dobrych własnościach morskich, dość dużej szybkości i względnie silnej artylerii i opancerzeniu. Celem okrętów była ochrona rozległych kolonii w Indiach Wschodnich. Powstały zaledwie dwa okręty tego typu – Java oraz Sumatra, które otrzymały nazwy od indonezyjskich wysp. Planowano również budowię trzeciego okrętu Celebes, który miał być przystosowany do roli okrętu flagowego floty kolonii, lecz jego budowę wstrzymano jeszcze przed położeniem stępki, a kilka lat później anulowano.

26 listopada edytuj

W 1868 roku Anthymus Alexoudi, prawosławny metropolita z Beratu, opisał Codex Beratinus – rękopis Nowego Testamentu, pisany uncjałą na nasączonym purpurą welinie. Kodeks datowany jest na początek VI wieku i zawiera Ewangelię Mateusza i Ewangelię Marka, z lukami. Pierwotnie zawierał cztery Ewangelie, lecz został podzielony przez krzyżowców, na wyspie Patmos, gdzie prawdopodobnie kodeks miał się znajdować. Część zawierająca Łukasz–Jan zaginęła bezpowrotnie. Jedna z not marginalnych głosi, że partię tę zabrali Frankowie z Szampanii. Od roku 1356 kodeks przechowywany był w katedrze św. Marii na górze św. Grzegorza w Berat, skąd pochodzi nazwa kodeksu — Beratinus. Od 1972 roku kodeks znajduje się w Albańskim Archiwum Państwowym (Kod. Br. 1) w Tiranie.

27 listopada edytuj

W 1929 roku postawiono przed radzieckimi konstruktorami zadanie opracowania 122 mm haubicy, która miała przewyższać zasięgiem i szybkostrzelnością znajdujące się na uzbrojeniu 122 mm haubice wz. 1909 i wz. 1910. Specjalna komisja jesienią 1937 roku zaakceptowała projekt Fiodora Pietrowa. Haubica Pietrowa ważyła 2200 kg, a jej prototyp został zbudowany w kwietniu 1938 roku. Haubica przeszła pozytywnie testy i 29 września 1939 roku została przyjęta na uzbrojenie jako 122 mm haubica wz. 1938 (M-30). Używana była przez wiele lat po wojnie w wielu armiach świata, w tym w Wojsku Polskim. Do 1955 roku wyprodukowano około 19 tysięcy haubic M-30.

28 listopada edytuj

W 1975 roku w Nowym Sączu został założony Sądecki Park Etnograficzny – skansen regionalny prezentujący architekturę drewnianą i tradycyjną kulturę ludową historycznej Sądecczyzny. Na ok. 20-hektarowym obszarze parku znajduje się 68 obiektów, zgrupowanych w kilkunastu zespołach. Jest to m.in: 9 wielobudynkowych zagród chłopskich, 4 zagrody jednobudynkowe, XVII-wieczny dwór szlachecki, folwark dworski, XVIII-wieczna cerkiew łemkowska, fragment osady Cyganów Karpackich. W większości obiektów znajduje się stała ekspozycja wnętrz mieszkalnych, gospodarczych i przemysłowych, zróżnicowanych chronologicznie, majątkowo i społecznie. Odtworzone zostały stare, wiejskie warsztaty rzemieślnicze. Wiedzę o kulturze regionu wzbogacają ponadto tematyczne wystawy etnograficzne: „Izba weselna” i wystawa maziarstwa łemkowskiego.

29 listopada edytuj

W związku z trwającą w Algierii wojną pomiędzy Francją i algierskimi organizacjami niepodległościowymi oraz znalezieniem się Francji na skraju wojny domowej, w maju 1958 roku prezydent René Coty zaprosił do powołania rządu ocalenia narodowego Charles'a de Gaulle'a. Jako premier przygotowywał on projekt nowej konstytucji, którą w referendum poparły europejska część Francji i terytoria zamorskie poza Gwineą. W październiku 1958 roku utworzono Unię na Rzecz Nowej Republiki, mającą popierać de Gaulle'a. 21 grudnia 1958 roku Charles de Gaulle został wybrany przez kolegium elektorskie I prezydentem V Republiki. Funkcję tę pełnił do 28 kwietnia 1969 roku, gdy podał się do dymisji.

30 listopada edytuj

W 1995 roku wiceprzewodniczącym Białoruskiego Frontu Ludowego został filolog, pisarz i poeta Lawon Barszczeuski. Rok później, w związku z udaniem się Zianona Pazniaka na emigrację polityczną do USA, objął stanowisko p. o. przewodniczącego partii. Barszczeuski zajmował to stanowisko do roku 1999. 9 grudnia 2007 roku, na zjeździe Partii BNF, został wybrany na jej przewodniczącego. Jego kandydatura została wysunięta jako bezalternatywna, ponieważ delegaci w przewidzianym czasie nie byli w stanie wybrać przewodniczącego w drodze głosowania. Według Barszczeuskiego, Białoruś winna dążyć do wejścia do Unii Europejskiej, jednak pragmatyzm ekonomiczny Unii nie powinien ograniczać rozwoju państwa.