Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2016/12

Aktualnie na stronie głównej Widzący – tytuł kościelny używany w wyznaniach zaliczanych do ruchu świętych w dniach ostatnich. Osadzony w mormońskich pismach świętych, ukształtował się również pod wpływem praktyk magicznych, którymi parała się rodzina twórcy mormonizmu. Odnosi się do osoby obdarzonej przez Boga szczególnym darem duchowego widzenia. Przyznawany różnym grupom oraz jednostkom, najczęściej wiązany jednak z Pierwszym Prezydium oraz Kworum Dwunastu Apostołów Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Zapisał się w mormońskim folklorze. Jako integralna część mormońskiej historii występuje w różnych denominacjach ruchu świętych w dniach ostatnich. Występuje jednocześnie w rozlicznych grupach łączonych z mormońskim fundamentalizmem, w tym w Prawdziwym i Żywym Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Końca oraz w Fundamentalistycznym Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Czytaj więcej…


Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2009: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2010: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2011: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2012: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2013: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2014: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2015: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2016: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2017: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2018: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2019: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2020: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2021: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2022: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2023: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień


1 grudnia edytuj

Meduza – w mitologii greckiej najmłodsza z trzech Gorgon. W odróżnieniu od jej nieśmiertelnych sióstr, Meduzę można było zabić. Meduza była początkowo kobietą wyjątkowej urody, szczyciła się zwłaszcza bujnymi włosami, którymi rywalizowała z Ateną. W innej wersji mitu jej wdzięk zwrócił uwagę Posejdona. Do zbliżenia doszło w świątyni Ateny, co było świętokradztwem. Za karę bogini przemieniła dziewczynę w odrażające stworzenie. Wygląd Meduzy, opisany dokładnie przez Apollodorosa, napawał strachem. Jej głowę, podobnie jak sióstr, zamiast włosów okalały wijące się węże,a samo zobaczenie jednego tylko loku jej „włosów” sprawiało, iż napierające armie uciekały. Jedynym, który się nie lękał, był Posejdon, ojciec jej dzieci. Postrzeganie Meduzy zmieniało się z upływem czasu. Niegdyś potwór i stare, przedolimpijskie bóstwo, później ofiara przemiany na skutek wyzwania rzuconego bogini.

2 grudnia edytuj

Stadler KISS – rodzina piętrowych elektrycznych zespołów trakcyjnych produkowana od 2010 roku przez szwajcarskie przedsiębiorstwo Stadler Rail. Liczba sprzedanych pojazdów tej rodziny wynosi 257 egzemplarzy. Pojazdy początkowo nosiły nazwę DOSTO - od niem. Doppelstock, co znaczy piętrowy. Nowa nazwa handlowa KISS to akronim mający rozwinięcie w języku niemieckim - Komfortabler Innovativer Spurtstarker S-Bahn-Zug, oznaczające Komfortowy, Innowacyjny Szybki Pociąg Podmiejski. KISS-y powstają w różnych wersjach o różnej liczbie członów (od 3 do 6), dostosowane do różnych rozstawów szyn (1435 lub 1524 mm) i napięć zasilania (3 kV DC, 15 kV AC lub 25 kV AC) oraz różnym przeznaczeniu. Jednostki zostały zamówione przez przewoźników z 9 państw.

3 grudnia edytuj

Papoose Peak Jumps – nieistniejący kompleks skoczni narciarskich w amerykańskiej miejscowości Squaw Valley w stanie Kalifornia. Położony był na zboczu góry Little Papoose Peak, leżącej w pasmie górskim Sierra Nevada. W jego skład wchodziły obiekty o punktach konstrukcyjnych K80, K60 oraz K40. Wszystkie trzy skocznie korzystały ze wspólnego zeskoku, który nie był wyposażony w igelit. Kompleks gościł konkursy kombinacji norweskiej i skoków narciarskich podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1960. Poza igrzyskami był wykorzystywany sporadycznie i nawet zawody krajowe odbywały się na nim rzadko, w związku z czym ostatecznie popadł w ruinę. Współcześnie przez teren, na którym funkcjonowały skocznie, przebiega wyciąg krzesełkowy o nazwie Far East Express.

4 grudnia edytuj

Żarłacz srebrnopłetwy – gatunek dużego rekina z rodziny żarłaczowatych. Występuje w tropikalnych wodach wszystkich oceanów, u wschodnich i południowo-zachodnich wybrzeży Oceanu Spokojnego, na środkowym zachodzie Oceanu Atlantyckiego oraz w wodach Oceanu Indyjskiego. Najczęściej spotykany w pobliżu raf koralowych. Zamieszkuje wody o głębokości 30-800 metrów wzdłuż górnych krawędzi szelfów kontynentalnych. Posiada dobrze zbudowany tułów typowy dla przedstawicieli rodzaju Carcharhinus, szeroką wydłużoną głowę z dużym otworem gębowym oraz dużą heterocerkiczną płetwę ogonową z trójkątnym fałdem skórnym na końcu górnego łuku. Cechą charakterystyczną tego gatunku są śnieżnobiałe tylne krawędzie płetw. Osiąga maksymalnie 3 m długości przy wadze 160 kg. Przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody wpisany został do Czerwonej księgi gatunków zagrożonych jako gatunek bliski zagrożenia.

5 grudnia edytuj

Masakry więzienne NKWD we Lwowie – masowy mord na więźniach lwowskich więzień i aresztów dokonany przez funkcjonariuszy sowieckich NKWD i NKGB w ostatnich dniach czerwca 1941 roku. Po rozpoczęciu niemieckiej inwazji na Związek Radziecki ludowy komisarz spraw wewnętrznych Ławrientij Beria wydał rozkaz rozstrzelania wszystkich więźniów politycznych przetrzymywanych w zachodnich obwodach ZSRR, których ewakuacja w głąb kraju była niemożliwa. W ślad za tym rozkazem we lwowskich więzieniach – „Brygidkach”, więzieniu przy ul. Łąckiego, więzieniu na Zamarstynowie, a także w ich filiach – funkcjonariusze sowieckich organów bezpieczeństwa zamordowali od 3,5 do 7 tysięcy osób. W gronie ofiar znaleźli się Ukraińcy, Polacy i Żydzi, w tym pewna liczba kobiet i małoletnich. Była to największa i najbardziej znana zbrodnia popełniona podczas tak zwanych masakr więziennych NKWD w lecie 1941 roku.

6 grudnia edytuj

SM UC-19niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, czwarta w kolejności jednostka typu UC II. Zwodowany 15 marca 1916 roku w stoczni Blohm + Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 21 sierpnia 1916 roku, a jego pierwszym i jedynym dowódcą mianowany został por. mar. Alfred Nitzsche. W czasie służby operacyjnej we Flotylli Flandria okręt odbył 3 patrole bojowe, podczas których zatopił cztery statki o łącznej pojemności 3784 BRT. Wiadomości o dwóch ostatnich sukcesach nie dotarły nigdy do załogi UC-19, gdyż 6 grudnia 1916 roku, okręt został zatopiony bombami głębinowymi przez brytyjski niszczyciel HMS Ariel, na południowy zachód od Scilly - zginęła cała załoga okrętu.

7 grudnia edytuj

Borelioza – wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków. Jest przenoszona na człowieka i niektóre inne zwierzęta przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Borelioza jest najczęstszą chorobą odkleszczową. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny kleszcza. Rezerwuarem krętka są liczne gatunki zwierząt, głównie gryzonie. Wczesne objawy choroby obejmują powstanie charakterystycznego rumienia. Rumień wędrujący jest najczęstszym objawem wczesnej postaci boreliozy. Inne wczesne zmiany to rzadko występujący naciek limfocytarny skóry oraz objawy grypopodobne obejmujące gorączkę, ból głowy, osłabienie. Wczesne objawy ustępują w ciągu 3 miesięcy i u części chorych rozwija się postać wczesna rozsiana, która może przebiegać pod postacią zapalenia stawów lub neuroboreliozy albo zapalenia mięśnia sercowego. Borelioza jest rozpoznawana na podstawie dodatnich testów serologicznych oraz występowaniem typowych objawów klinicznych. Zakażenie jest skutecznie leczone za pomocą antybiotyków.

8 grudnia edytuj

Adolf Bermanpolski i izraelski polityk o poglądach komunistycznych, sekretarz Żegoty, brat Jakuba Bermana. Od 1926 roku członek partii Poalej Syjon – Lewica, redaktor polskojęzycznego organu tej partii; wydawał w języku jidysz tygodnik Arbeter Cajtung. W czasie powstania w getcie warszawskim wspólnie z Leonem Feinerem był autorem depesz informujących Londyn o wydarzeniach, w tym o masowej likwidacji społeczności żydowskiej, i wzywających aliantów do pomocy. W ostatniej, trzeciej depeszy z maja 1943 roku rozgoryczony pisał o braku reakcji świata na dokonującą się masakrę. Po wielkiej akcji likwidacyjnej w getcie kontynuował podziemną działalność – m.in. ocalił ostatnie notatki historyka warszawskiego getta Emanuela Ringelbluma. W 1950 roku, wobec coraz dalej idącej marginalizacji CKŻP i ograniczenia jego autonomii, Berman zdecydował się na wyjazd do Izraela.

9 grudnia edytuj

Moskwicz 412 – samochód osobowy klasy niższej średniej produkowany przez radzieckie zakłady AZLK od 1967 do 1975 roku oraz Iżmasz do 1997 roku (oznaczany też IŻ-412). Stanowił wersję pochodną samochodu Moskwicz 408 różniącą się nowym silnikiem 1,5 l. Produkowany był jako czterodrzwiowy sedan; pokrewnymi modelami były wersje nadwoziowe kombi Moskwicz 427 i furgon 434. Moskwicz 412 był najnowocześniejszym radzieckim samochodem najpopularniejszej klasy niższej średniej, określanej w ZSRR jako „małolitrażowa”, przy tym pozostał samochodem z najmocniejszym silnikiem w tej klasie do czasu wprowadzenia Łady 2103 w 1973 roku. Był on tańszy od Żyguli – jego cena wynosiła początkowo 4900 rubli, podczas, gdy najprostszego modelu Łady 2101, z nieco słabszym silnikiem – 5500 rubli. Jego następcą był zmodernizowany model Moskwicz 2140.

10 grudnia edytuj

Wojciech Gąsienica-Kotelnicki – polski skoczek narciarski i kombinator norweski, reprezentant klubu AZS Zakopane. Drużynowy brązowy medalista Zimowej Uniwersjady 2011. W reprezentacji zadebiutował 21 stycznia 2006 roku podczas zawodów FIS Cup w Ljubnie. Jego najlepszym wynikiem w tym cyklu jest zwycięstwo w Szczyrku w lipcu 2013 roku. Dotychczas najwyżej w klasyfikacji generalnej FIS Cup uplasował się w sezonie 2006/2007, kiedy zajął 28. miejsce. 2 lutego 2008 roku po raz pierwszy wystąpił w konkursie Pucharu Kontynentalnego, zajmując 80. miejsce w Zakopanem. 3 lutego 2011 roku zajął 3. miejsce w konkursie drużynowym podczas zimowej uniwersjady. Zdobył brązowy medal na Letnich Mistrzostwach Polski w skokach narciarskich w konkursie drużynowym z zespołem Startu Krokwi Zakopane. Jego rekord życiowy wynosi 143 m. Ustanowił go podczas treningu na Wielkiej Krokwi w Zakopanem.

11 grudnia edytuj

Kodeks 0209 – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu pisany na pergaminie, paleograficznie datowany na VII wiek. Do naszych czasów zachowało się osiem kart kodeksu. Jest palimpsestem, zarówno tekst dolny, jak i górny przekazują tekst biblijny. Fragment bywa cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Nie był cytowany w trzecim wydaniu greckiego Nowego Testamentu przygotowanego przez Zjednoczone Towarzystwa Biblijne. Do jego osobliwości tekstualnych należy umieszczanie końcowej doksologii Listu do Rzymian w rozdziale 14. Pierwszy opis rękopisu sporządził Kenneth W. Clark w 1937 roku. Dzięki temu rękopis stał się znany dla biblistów. Na listę rękopisów Nowego Testamentu wciągnął go Kurt Aland w 1953 roku. Rękopis przechowywany jest w bibliotece Uniwersytetu w Michigan w Ann Arbor.

12 grudnia edytuj

Jan VI Kantakuzencesarz bizantyński w latach 13471354. W roku 1321 w wojnie Andronika III z Andronikiem II stanął po stronie tego pierwszego, a po jego zwycięstwie Janowi zostały powierzone rządy w państwie. Pochodząc z bogatej rodziny osiadłej na Peloponezie był w stanie z własnych funduszy dbać o rozwój floty. Okrzyknięty został przez wojsko cesarzem w Didymotyce 26 października 1341 roku. W rok później sprzymierzył się ze Stefanem Duszanem, po rozpadzie sojuszu kolejnym partnerem był Umur, emir Aydinu, następnie w 1346 zawarł układ z sułtanem tureckim Orchanem. Wzmocniony tym sojuszem koronował się w Adrianopolu, po roku został uznany cesarzem w Konstantynopolu. W trzy lata po koronacji podporządkował Saloniki, nie zdołał jednak ocalić granicy przed swoim dawnym sojusznikiem Stefanem IV Duszanem. Prowadził aktywną politykę dynastyczną, mianował swego starszego syna Mateusza cesarzem, zaś młodszego Manuela – despotą Morei. Wobec rosnących aspiracji Jana V Paleologa nie zdołał utrzymać rządów i abdykował w listopadzie 1354 roku.

13 grudnia edytuj

Kaligrafia chińska – sztuka kaligraficzna rozwinięta w Chinach, wykorzystująca pismo chińskie. Wykonywana, podobnie jak malarstwo, na papierze za pomocą pędzla kaligraficznego i czarnego tuszu. W odróżnieniu od kaligrafii europejskiej nie była wyłącznie sztuką dekoracyjną i sposobem pięknego pisania, ale miała status samodzielnej sztuki, a dzieła kaligraficzne były wysoko cenione, oprawiane jak obrazy i kolekcjonowane. Rozwinęła się w pełni od czasów dynastii Jin i jest kontynuowana do dnia dzisiejszego. Wchodziła w skład tzw. czterech sztuk (które winien znać każdy wykształcony człowiek), a w połączeniu z poezją chińską i malarstwem, tworzyła tzw. „trzy doskonałości”. Umiejętność tworzenia kaligrafii była oznaką człowieka uczonego, osoby o wysokim statusie (wśród wybitnych kaligrafów byli nawet cesarze); osoby takie, zwłaszcza politycy zaznaczały swój patronat podarunkiem w postaci dzieła kaligraficznego. Z kaligrafii chińskiej wywodzą się inne kaligrafie wschodnioazjatyckie.

14 grudnia edytuj

Derby Manchesteru – mecze futbolowe pomiędzy dwoma klubami – Manchesterem City i Manchesterem United. Pierwsze nieoficjalne spotkanie obydwu drużyn miało miejsce 12 listopada 1881 roku, kiedy klub Newton Heath gościł drużynę West Gorton; mecz zakończył się zwycięstwem Newton Heath 3:0. Osiem lat później rozegrano po raz pierwszy mecz przy sztucznym świetle; 26 lutego 1889 roku na stadionie Belle Vue Athletic Ground zwycięstwo Newton Heath nad Ardwick oglądało 10 tys. kibiców. Przed rozpoczęciem sezonu 1894/1895 Ardwick zbankrutował, a jego zarząd utworzył nowy klub o nazwie Manchester City Football Club. Ze względu na trudną sytuację finansową Newton Heath, w kwietniu 1902 roku klub zmienił nazwę Manchester United Football Club. Pierwszy mecz derbowy na najwyższym poziomie rozgrywkowym odbył się 1 grudnia 1906 roku, kiedy na Hyde Road w obecności 40 tysięcy widzów City pokonało United 3:0, zaś najwyższą frekwencję na derbach Manchesteru zanotowano 20 września 1947 roku; spotkanie obejrzało 78 tysięcy kibiców. Do października 2016 roku, rozegrano w sumie 173 mecze derbowe: Czerwone Diabły wygrały 72 spotkania, Obywatele 50, a w 51 zanotowano remis.

15 grudnia edytuj

Wanda Krahelska – działaczka Polskiej Partii Socjalistycznej, członkini Organizacji Bojowej PPS, współtwórczyni Rady Pomocy Żydom „Żegota”, plastyczka i wydawca. W okresie wojny w zakresie opieki społecznej współpracowała z Polską Organizacją Demokratyczną, choć formalnie nie była członkiem organizacji. Ukrywała w swoim mieszkaniu i opiekowała się Felicją – wdową po Szymonie Askenazym, do jej śmierci w 1941 roku. We wrześniu 1942 roku wraz z Zofią Kossak-Szczucką powołała - przy wsparciu Delegatury Rządu na Kraj - Społeczny Komitet Pomocy Ludności Żydowskiej, znany jako Komitet im. Konrada Żegoty, który działał do grudnia 1942 roku. W tym czasie komitet obejmował pomocą ok. 180 osób - w tym 70% stanowiły dzieci. Od 1958 roku pracowała w Spółdzielni Inwalidów Nauczycieli i Emerytów „Wspólna Sprawa”. Przeszła na emeryturę w 1965 roku. Odznaczona Krzyżem Niepodległości z Mieczami oraz medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

16 grudnia edytuj

Moskwicz 412 – samochód osobowy klasy niższej średniej produkowany przez radzieckie zakłady AZLK od 1967 do 1975 roku oraz Iżmasz do 1997 roku (oznaczany też IŻ-412). Stanowił wersję pochodną samochodu Moskwicz 408 różniącą się nowym silnikiem 1,5 l. Produkowany był jako czterodrzwiowy sedan; pokrewnymi modelami były wersje nadwoziowe kombi Moskwicz 427 i furgon 434. Moskwicz 412 był najnowocześniejszym radzieckim samochodem najpopularniejszej klasy niższej średniej, określanej w ZSRR jako „małolitrażowa”, przy tym pozostał samochodem z najmocniejszym silnikiem w tej klasie do czasu wprowadzenia Łady 2103 w 1973 roku. Był on tańszy od Żyguli – jego cena wynosiła początkowo 4900 rubli, podczas, gdy najprostszego modelu Łady 2101, z nieco słabszym silnikiem – 5500 rubli. Jego następcą był zmodernizowany model Moskwicz 2140.

17 grudnia edytuj

Wojciech Gąsienica-Kotelnicki – polski skoczek narciarski i kombinator norweski, reprezentant klubu AZS Zakopane. Drużynowy brązowy medalista Zimowej Uniwersjady 2011. W reprezentacji zadebiutował 21 stycznia 2006 roku podczas zawodów FIS Cup w Ljubnie. Jego najlepszym wynikiem w tym cyklu jest zwycięstwo w Szczyrku w lipcu 2013 roku. Dotychczas najwyżej w klasyfikacji generalnej FIS Cup uplasował się w sezonie 2006/2007, kiedy zajął 28. miejsce. 2 lutego 2008 roku po raz pierwszy wystąpił w konkursie Pucharu Kontynentalnego, zajmując 80. miejsce w Zakopanem. 3 lutego 2011 roku zajął 3. miejsce w konkursie drużynowym podczas zimowej uniwersjady. Zdobył brązowy medal na Letnich Mistrzostwach Polski w skokach narciarskich w konkursie drużynowym z zespołem Startu Krokwi Zakopane. Jego rekord życiowy wynosi 143 m. Ustanowił go podczas treningu na Wielkiej Krokwi w Zakopanem.

18 grudnia edytuj

Kodeks 0209 – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu pisany na pergaminie, paleograficznie datowany na VII wiek. Do naszych czasów zachowało się osiem kart kodeksu. Jest palimpsestem, zarówno tekst dolny, jak i górny przekazują tekst biblijny. Fragment bywa cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Nie był cytowany w trzecim wydaniu greckiego Nowego Testamentu przygotowanego przez Zjednoczone Towarzystwa Biblijne. Do jego osobliwości tekstualnych należy umieszczanie końcowej doksologii Listu do Rzymian w rozdziale 14. Pierwszy opis rękopisu sporządził Kenneth W. Clark w 1937 roku. Dzięki temu rękopis stał się znany dla biblistów. Na listę rękopisów Nowego Testamentu wciągnął go Kurt Aland w 1953 roku. Rękopis przechowywany jest w bibliotece Uniwersytetu w Michigan w Ann Arbor.

19 grudnia edytuj

Jan VI Kantakuzencesarz bizantyński w latach 13471354. W roku 1321 w wojnie Andronika III z Andronikiem II stanął po stronie tego pierwszego, a po jego zwycięstwie Janowi zostały powierzone rządy w państwie. Pochodząc z bogatej rodziny osiadłej na Peloponezie był w stanie z własnych funduszy dbać o rozwój floty. Okrzyknięty został przez wojsko cesarzem w Didymotyce 26 października 1341 roku. W rok później sprzymierzył się ze Stefanem Duszanem, po rozpadzie sojuszu kolejnym partnerem był Umur, emir Aydinu, następnie w 1346 zawarł układ z sułtanem tureckim Orchanem. Wzmocniony tym sojuszem koronował się w Adrianopolu, po roku został uznany cesarzem w Konstantynopolu. W trzy lata po koronacji podporządkował Saloniki, nie zdołał jednak ocalić granicy przed swoim dawnym sojusznikiem Stefanem IV Duszanem. Prowadził aktywną politykę dynastyczną, mianował swego starszego syna Mateusza cesarzem, zaś młodszego Manuela – despotą Morei. Wobec rosnących aspiracji Jana V Paleologa nie zdołał utrzymać rządów i abdykował w listopadzie 1354 roku.

20 grudnia edytuj

Kaligrafia chińska – sztuka kaligraficzna rozwinięta w Chinach, wykorzystująca pismo chińskie. Wykonywana, podobnie jak malarstwo, na papierze za pomocą pędzla kaligraficznego i czarnego tuszu. W odróżnieniu od kaligrafii europejskiej nie była wyłącznie sztuką dekoracyjną i sposobem pięknego pisania, ale miała status samodzielnej sztuki, a dzieła kaligraficzne były wysoko cenione, oprawiane jak obrazy i kolekcjonowane. Rozwinęła się w pełni od czasów dynastii Jin i jest kontynuowana do dnia dzisiejszego. Wchodziła w skład tzw. czterech sztuk (które winien znać każdy wykształcony człowiek), a w połączeniu z poezją chińską i malarstwem, tworzyła tzw. „trzy doskonałości”. Umiejętność tworzenia kaligrafii była oznaką człowieka uczonego, osoby o wysokim statusie (wśród wybitnych kaligrafów byli nawet cesarze); osoby takie, zwłaszcza politycy zaznaczały swój patronat podarunkiem w postaci dzieła kaligraficznego. Z kaligrafii chińskiej wywodzą się inne kaligrafie wschodnioazjatyckie.

21 grudnia edytuj

Derby Manchesteru – mecze futbolowe pomiędzy dwoma klubami – Manchesterem City i Manchesterem United. Pierwsze nieoficjalne spotkanie obydwu drużyn miało miejsce 12 listopada 1881 roku, kiedy klub Newton Heath gościł drużynę West Gorton; mecz zakończył się zwycięstwem Newton Heath 3:0. Osiem lat później rozegrano po raz pierwszy mecz przy sztucznym świetle; 26 lutego 1889 roku na stadionie Belle Vue Athletic Ground zwycięstwo Newton Heath nad Ardwick oglądało 10 tys. kibiców. Przed rozpoczęciem sezonu 1894/1895 Ardwick zbankrutował, a jego zarząd utworzył nowy klub o nazwie Manchester City Football Club. Ze względu na trudną sytuację finansową Newton Heath, w kwietniu 1902 roku klub zmienił nazwę Manchester United Football Club. Pierwszy mecz derbowy na najwyższym poziomie rozgrywkowym odbył się 1 grudnia 1906 roku, kiedy na Hyde Road w obecności 40 tysięcy widzów City pokonało United 3:0, zaś najwyższą frekwencję na derbach Manchesteru zanotowano 20 września 1947 roku; spotkanie obejrzało 78 tysięcy kibiców. Do października 2016 roku, rozegrano w sumie 173 mecze derbowe: Czerwone Diabły wygrały 72 spotkania, Obywatele 50, a w 51 zanotowano remis.

22 grudnia edytuj

Wanda Krahelska – działaczka Polskiej Partii Socjalistycznej, członkini Organizacji Bojowej PPS, współtwórczyni Rady Pomocy Żydom „Żegota”, plastyczka i wydawca. W okresie wojny w zakresie opieki społecznej współpracowała z Polską Organizacją Demokratyczną, choć formalnie nie była członkiem organizacji. Ukrywała w swoim mieszkaniu i opiekowała się Felicją – wdową po Szymonie Askenazym, do jej śmierci w 1941 roku. We wrześniu 1942 roku wraz z Zofią Kossak-Szczucką powołała - przy wsparciu Delegatury Rządu na Kraj - Społeczny Komitet Pomocy Ludności Żydowskiej, znany jako Komitet im. Konrada Żegoty, który działał do grudnia 1942 roku. W tym czasie komitet obejmował pomocą ok. 180 osób - w tym 70% stanowiły dzieci. Od 1958 roku pracowała w Spółdzielni Inwalidów Nauczycieli i Emerytów „Wspólna Sprawa”. Przeszła na emeryturę w 1965 roku. Odznaczona Krzyżem Niepodległości z Mieczami oraz medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

23 grudnia edytuj

Moskwicz 412 – samochód osobowy klasy niższej średniej produkowany przez radzieckie zakłady AZLK od 1967 do 1975 roku oraz Iżmasz do 1997 roku (oznaczany też IŻ-412). Stanowił wersję pochodną samochodu Moskwicz 408 różniącą się nowym silnikiem 1,5 l. Produkowany był jako czterodrzwiowy sedan; pokrewnymi modelami były wersje nadwoziowe kombi Moskwicz 427 i furgon 434. Moskwicz 412 był najnowocześniejszym radzieckim samochodem najpopularniejszej klasy niższej średniej, określanej w ZSRR jako „małolitrażowa”, przy tym pozostał samochodem z najmocniejszym silnikiem w tej klasie do czasu wprowadzenia Łady 2103 w 1973 roku. Był on tańszy od Żyguli – jego cena wynosiła początkowo 4900 rubli, podczas, gdy najprostszego modelu Łady 2101, z nieco słabszym silnikiem – 5500 rubli. Jego następcą był zmodernizowany model Moskwicz 2140.

24 grudnia edytuj

Wojciech Gąsienica-Kotelnicki – polski skoczek narciarski i kombinator norweski, reprezentant klubu AZS Zakopane. Drużynowy brązowy medalista Zimowej Uniwersjady 2011. W reprezentacji zadebiutował 21 stycznia 2006 roku podczas zawodów FIS Cup w Ljubnie. Jego najlepszym wynikiem w tym cyklu jest zwycięstwo w Szczyrku w lipcu 2013 roku. Dotychczas najwyżej w klasyfikacji generalnej FIS Cup uplasował się w sezonie 2006/2007, kiedy zajął 28. miejsce. 2 lutego 2008 roku po raz pierwszy wystąpił w konkursie Pucharu Kontynentalnego, zajmując 80. miejsce w Zakopanem. 3 lutego 2011 roku zajął 3. miejsce w konkursie drużynowym podczas zimowej uniwersjady. Zdobył brązowy medal na Letnich Mistrzostwach Polski w skokach narciarskich w konkursie drużynowym z zespołem Startu Krokwi Zakopane. Jego rekord życiowy wynosi 143 m. Ustanowił go podczas treningu na Wielkiej Krokwi w Zakopanem.

25 grudnia edytuj

Kodeks 0209 – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu pisany na pergaminie, paleograficznie datowany na VII wiek. Do naszych czasów zachowało się osiem kart kodeksu. Jest palimpsestem, zarówno tekst dolny, jak i górny przekazują tekst biblijny. Fragment bywa cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Nie był cytowany w trzecim wydaniu greckiego Nowego Testamentu przygotowanego przez Zjednoczone Towarzystwa Biblijne. Do jego osobliwości tekstualnych należy umieszczanie końcowej doksologii Listu do Rzymian w rozdziale 14. Pierwszy opis rękopisu sporządził Kenneth W. Clark w 1937 roku. Dzięki temu rękopis stał się znany dla biblistów. Na listę rękopisów Nowego Testamentu wciągnął go Kurt Aland w 1953 roku. Rękopis przechowywany jest w bibliotece Uniwersytetu w Michigan w Ann Arbor.

26 grudnia edytuj

Jan VI Kantakuzencesarz bizantyński w latach 13471354. W roku 1321 w wojnie Andronika III z Andronikiem II stanął po stronie tego pierwszego, a po jego zwycięstwie Janowi zostały powierzone rządy w państwie. Pochodząc z bogatej rodziny osiadłej na Peloponezie był w stanie z własnych funduszy dbać o rozwój floty. Okrzyknięty został przez wojsko cesarzem w Didymotyce 26 października 1341 roku. W rok później sprzymierzył się ze Stefanem Duszanem, po rozpadzie sojuszu kolejnym partnerem był Umur, emir Aydinu, następnie w 1346 zawarł układ z sułtanem tureckim Orchanem. Wzmocniony tym sojuszem koronował się w Adrianopolu, po roku został uznany cesarzem w Konstantynopolu. W trzy lata po koronacji podporządkował Saloniki, nie zdołał jednak ocalić granicy przed swoim dawnym sojusznikiem Stefanem IV Duszanem. Prowadził aktywną politykę dynastyczną, mianował swego starszego syna Mateusza cesarzem, zaś młodszego Manuela – despotą Morei. Wobec rosnących aspiracji Jana V Paleologa nie zdołał utrzymać rządów i abdykował w listopadzie 1354 roku.

27 grudnia edytuj

Kaligrafia chińska – sztuka kaligraficzna rozwinięta w Chinach, wykorzystująca pismo chińskie. Wykonywana, podobnie jak malarstwo, na papierze za pomocą pędzla kaligraficznego i czarnego tuszu. W odróżnieniu od kaligrafii europejskiej nie była wyłącznie sztuką dekoracyjną i sposobem pięknego pisania, ale miała status samodzielnej sztuki, a dzieła kaligraficzne były wysoko cenione, oprawiane jak obrazy i kolekcjonowane. Rozwinęła się w pełni od czasów dynastii Jin i jest kontynuowana do dnia dzisiejszego. Wchodziła w skład tzw. czterech sztuk (które winien znać każdy wykształcony człowiek), a w połączeniu z poezją chińską i malarstwem, tworzyła tzw. „trzy doskonałości”. Umiejętność tworzenia kaligrafii była oznaką człowieka uczonego, osoby o wysokim statusie (wśród wybitnych kaligrafów byli nawet cesarze); osoby takie, zwłaszcza politycy zaznaczały swój patronat podarunkiem w postaci dzieła kaligraficznego. Z kaligrafii chińskiej wywodzą się inne kaligrafie wschodnioazjatyckie.

28 grudnia edytuj

Derby Manchesteru – mecze futbolowe pomiędzy dwoma klubami – Manchesterem City i Manchesterem United. Pierwsze nieoficjalne spotkanie obydwu drużyn miało miejsce 12 listopada 1881 roku, kiedy klub Newton Heath gościł drużynę West Gorton; mecz zakończył się zwycięstwem Newton Heath 3:0. Osiem lat później rozegrano po raz pierwszy mecz przy sztucznym świetle; 26 lutego 1889 roku na stadionie Belle Vue Athletic Ground zwycięstwo Newton Heath nad Ardwick oglądało 10 tys. kibiców. Przed rozpoczęciem sezonu 1894/1895 Ardwick zbankrutował, a jego zarząd utworzył nowy klub o nazwie Manchester City Football Club. Ze względu na trudną sytuację finansową Newton Heath, w kwietniu 1902 roku klub zmienił nazwę Manchester United Football Club. Pierwszy mecz derbowy na najwyższym poziomie rozgrywkowym odbył się 1 grudnia 1906 roku, kiedy na Hyde Road w obecności 40 tysięcy widzów City pokonało United 3:0, zaś najwyższą frekwencję na derbach Manchesteru zanotowano 20 września 1947 roku; spotkanie obejrzało 78 tysięcy kibiców. Do października 2016 roku, rozegrano w sumie 173 mecze derbowe: Czerwone Diabły wygrały 72 spotkania, Obywatele 50, a w 51 zanotowano remis.

29 grudnia edytuj

Wanda Krahelska – działaczka Polskiej Partii Socjalistycznej, członkini Organizacji Bojowej PPS, współtwórczyni Rady Pomocy Żydom „Żegota”, plastyczka i wydawca. W okresie wojny w zakresie opieki społecznej współpracowała z Polską Organizacją Demokratyczną, choć formalnie nie była członkiem organizacji. Ukrywała w swoim mieszkaniu i opiekowała się Felicją – wdową po Szymonie Askenazym, do jej śmierci w 1941 roku. We wrześniu 1942 roku wraz z Zofią Kossak-Szczucką powołała - przy wsparciu Delegatury Rządu na Kraj - Społeczny Komitet Pomocy Ludności Żydowskiej, znany jako Komitet im. Konrada Żegoty, który działał do grudnia 1942 roku. W tym czasie komitet obejmował pomocą ok. 180 osób - w tym 70% stanowiły dzieci. Od 1958 roku pracowała w Spółdzielni Inwalidów Nauczycieli i Emerytów „Wspólna Sprawa”. Przeszła na emeryturę w 1965 roku. Odznaczona Krzyżem Niepodległości z Mieczami oraz medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

30 grudnia edytuj

Agnieszka Włodarczykpolska aktorka i piosenkarka. W 1995 roku zadebiutowała w teatrze Buffo w musicalu Metro. Swoją karierę aktorską rozpoczęła w 1997 roku, tytułową rolą w filmie Macieja Ślesickiego Sara. W tym samym roku Ślesicki zaangażował ją do swojej kolejnej produkcji – serialu 13 posterunek, w którym grała regularnie do 2000 roku. W 2007 roku wygrała pierwszą edycję programu Jak oni śpiewają, dzięki czemu rozpoczęła karierę muzyczną. Od tamtej pory wydała maxi-singel Jak oni śpiewają, autorski album Nie dla oka... oraz album z kolędami Najpiękniejsze polskie kolędy. Jej debiutancki singel Zawsze byłam notował wysokie pozycje na radiowych i telewizyjnych listach przebojów. Poza karierą aktorsko-wokalną Włodarczyk czynnie angażuje się w akcje charytatywne, głównie na rzecz zwierząt. W 2014 roku odcisnęła swoją dłoń na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach.

31 grudnia edytuj

SM UC-2niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej. Był drugim okrętem typu UC I. Zbudowany w stoczni AG Vulcan Stettin w Hamburgu okręt został zwodowany 12 maja 1915 roku, zaś do służby w Kaiserliche Marine przyjęto go pięć dni później. W czasie swojej krótkiej służby SM UC-2 odbył 2 patrole bojowe, nie odnosząc sukcesów. Okręt zatonął prawdopodobnie 30 czerwca 1915 roku, zniszczony podczas stawiania zagrody minowej przez wybuch własnej miny w rejonie Lowestoft. Wrak okrętu, niedługo po zatopieniu został zbadany przez nurków Royal Navy, podniesiony i wystawiony na widok publiczny w celu ukazania skuteczności działań marynarki brytyjskiej.