Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2018/10

Aktualnie na stronie głównej Widzący – tytuł kościelny używany w wyznaniach zaliczanych do ruchu świętych w dniach ostatnich. Osadzony w mormońskich pismach świętych, ukształtował się również pod wpływem praktyk magicznych, którymi parała się rodzina twórcy mormonizmu. Odnosi się do osoby obdarzonej przez Boga szczególnym darem duchowego widzenia. Przyznawany różnym grupom oraz jednostkom, najczęściej wiązany jednak z Pierwszym Prezydium oraz Kworum Dwunastu Apostołów Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Zapisał się w mormońskim folklorze. Jako integralna część mormońskiej historii występuje w różnych denominacjach ruchu świętych w dniach ostatnich. Występuje jednocześnie w rozlicznych grupach łączonych z mormońskim fundamentalizmem, w tym w Prawdziwym i Żywym Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Końca oraz w Fundamentalistycznym Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Czytaj więcej…


Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2009: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2010: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2011: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2012: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2013: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2014: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2015: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2016: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2017: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2018: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2019: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2020: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2021: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2022: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2023: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień


1 października edytuj

Klon zwyczajnygatunek rośliny z rodziny mydleńcowatych. Występuje naturalnie w Europie Środkowej oraz Wschodniej, na Bałkanach oraz Kaukazie. W Ameryce Północnej uważany za gatunek inwazyjny. Odradza się tam sadzenia tego gatunku, a w niektórych stanach jego uprawa jest prawnie zakazana. W Polsce jest najpospolitszy z krajowych gatunków swego rodzaju. Rośnie w lasach liściastych, poza tym jest powszechnie sadzony jako drzewo ozdobne w parkach, alejach i ogrodach ze względu na jego pokrój oraz wysoką tolerancję na ubogie podłoże i zanieczyszczenia środowiska. Sadzony jest także w miastach jako drzewo cieniodajne. Ponadto w uprawie znajdują się jego liczne kultywary. Jest drzewem zrzucającym liście na zimę, osiągającym do 30 m wysokości. Drewno klonu zwyczajnego jest stosowane między innymi do produkcji mebli oraz w tokarstwie. Nazwa naukowa ustalona została przez Karola Linneusza w dziele Species Plantarum z 1753 roku. Nazwa polska – klon – odnosiła się do XVIII wieku tylko do tego gatunku. Dopiero w XIX wieku określenie „klon” przeniesiono na cały rodzaj Acer, a gatunek zaczęto określać mianem dwuczłonowym.

2 października edytuj

Sobór św. Aleksandra Newskiego w Łodzisobór prawosławny w Łodzi, katedra diecezji łódzko-poznańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz siedziba miejscowej parafii. Mieści się przy ulicy Jana Kilińskiego 56, w sąsiedztwie parku im. Stanisława Moniuszki oraz stacji kolejowej Łódź Fabryczna. Parafialną cerkiew wzniesiono w latach 18801884 z inicjatywy komitetu utworzonego przez największych łódzkich fabrykantów, którzy poprzez budowę prawosławnego obiektu sakralnego zamierzali dowieść swojej lojalności wobec władz carskich. Świątynię zaprojektował Hilary Majewski. Cerkiew została wyświęcona w 1884 roku przez arcybiskupa chełmskiego i warszawskiego Leoncjusza. Była nieprzerwanie czynna także podczas I wojny światowej, gdy miasto opuścili rosyjscy urzędnicy i żołnierze. W dwudziestoleciu międzywojennym, w odróżnieniu od wielu innych świątyń wzniesionych w Królestwie Polskim na potrzeby Rosjan, nie została zrewindykowana na rzecz Kościoła katolickiego ani rozebrana, co zwykle tłumaczy się okolicznościami jej budowy – została ufundowana przez zamożnych, szanowanych obywateli Łodzi. W 1951 roku, w związku z utworzeniem diecezji łódzko-poznańskiej, świątynia otrzymała rangę soboru katedralnego.

3 października edytuj

Florence Owens Thompson – bohaterka fotografii Matka tułaczka, wykonanej przez Dorotheę Lange. Fotografia stała się ikoną wielkiego kryzysu i jest jedną z najbardziej znanych oraz najczęściej przedrukowywanych fotografii na świecie. Owens Thopmson miała jedenaścioro dzieci. Partner kobiety nie mógł utrzymać żadnej pracy, więc ciężar zaspokajania potrzeb rodziny spoczywał całkowicie na Florence. Przez kolejne lata ciężko pracowała w szpitalach, barach, kuchniach i na polach. Wspominała, że zbierała około 200 kilogramów bawełny dziennie, pracując od świtu do zmroku. W okresie tułaczki za pracą jej dzieci rzadko mogły uczęszczać do szkoły, zazwyczaj przebywały na polach, gdzie matka pracowała. Rodzina mieszkała w samochodzie lub namiotach. W marcu 1936 roku Florence spotkała Lange. W ciągu 10 minut Lange wykonała 6 zdjęć Florence i jej dzieciom. Lange obiecała Florence, że nigdy nie opublikuje jej zdjęć, jednak wysłała je do San Francisco News, która opublikowała zdjęcia. Wbrew obietnicy Lange nigdy nie wysłała jej odbitki, nigdy też Florence nie otrzymała żadnej korzyści finansowej za pojawienie się na opublikowanym zdjęciu.

4 października edytuj

Mecz piłkarski NRD – RFN – mecz piłki nożnej, który odbył się 22 czerwca 1974 roku w Hamburgu na stadionie Volksparkstadion podczas rundy eliminacyjnej mistrzostw świata, pomiędzy reprezentacją Republiki Federalnej Niemiec i reprezentacją Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Spotkanie toczyło się o pierwsze miejsce w grupie A. Fakt, że Niemcy grali z Niemcami, dodawał temu meczowi dodatkowego podtekstu sportowego i politycznego – oba kraje odnosiły się do siebie wrogo, a władze NRD walczyły o prestiż, również poprzez osiągnięcia sportowe. Mecz zakończył się wynikiem 1:0 dla NRD. Wynik ten został uznany za największą sensację turnieju. Piłkarzom NRD zgotowano po powrocie do kraju owacyjne przyjęcie – mimo niezdobycia medalu - druga runda rozgrywek nie była pomyślna dla reprezentacji, która ostatecznie zajęła 6. miejsce. Zdobywca zwycięskiej bramki Jürgen Sparwasser stał się rozpoznawalną postacią. Był to jedyny w historii mecz między tymi reprezentacjami.

5 października edytuj

Stanisław Stommapolski prawnik, doktor habilitowany nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa karnego, nauczyciel akademicki, publicysta, działacz katolicki i polityk. W latach 19571976 z ramienia „Znaku” poseł na Sejm PRL (II, III, IV, V i VI kadencji), w latach 19891991 senator I kadencji. Kawaler Orderu Orła Białego. W październiku 1956 roku należał do grupy katolików świeckich, którzy ogłosili utworzenie Ogólnopolskiego Klubu Postępowej Inteligencji Katolickiej, którego celem było sformowanie „reprezentacji społecznej” środowisk katolickich. W kolejnych latach głosił program tzw. neopozytywizmu, w ramach którego poszukiwał kompromisu z władzami PRL, który umożliwiałby swobodne działania środowisk katolickich. Co najmniej od 1961 roku jego mieszkanie było podsłuchiwane przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Władze PRL uważały go za reprezentanta tzw. prawicy KIK-owskiej, przy czym za kryterium przyjmowano stosunek do PZPR i wskazywano, że grupa ta uważa socjalizm za zło konieczne i działa na rzecz jego liberalizacji, oczekując osłabienia kierowniczej roli partii

6 października edytuj

HMS Lion – brytyjski krążownik liniowy z okresu I wojny światowej, pierwszy okręt typu Lion. Zwodowany w 1910 roku, dwa lata później wszedł do służby w Royal Navy. Lion wraz z kolejnymi jednostkami typu: Princess Royal i Queen Mary oraz zbliżonym Tigerem nazywane były w Wielkiej Brytanii popularnym mianem Splendid Cats („Wspaniałe koty”). Po wejściu do służby krążownik został okrętem flagowym admirała Davida Beatty'ego i w tym charakterze wziął udział w bitwach koło Helgolandu w 1914 roku, na Dogger Bank w roku 1915 oraz bitwie jutlandzkiej w 1916 roku. Poważnie uszkodzony w dwóch ostatnich starciach, szczęśliwie uniknął zniszczenia i w listopadzie 1918 roku wchodził w skład zespołu Grand Fleet przyjmującego płynące na internowanie okręty Hochseeflotte. W wyniku ustaleń traktatu waszyngtońskiego został wycofany ze służby w 1922 roku i złomowany w dwa lata później.

7 października edytuj

Chomicznik dżungarski – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, na wolności zamieszkujący stepy i tundry Syberii Zachodniej na terenach Rosji oraz Kazachstanu. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) w wydanej w 2016 roku edycji Czerwonej księgi gatunków zagrożonych zaliczała P. sungorus do kategorii gatunków najmniejszej troski. Chomicznik dżungarski jest wykorzystywany jako zwierzę laboratoryjne. Jest także cenionym zwierzęciem w domowych hodowlach hobbystycznych. Zaliczany do zwierząt towarzyszących. Charakteryzuje się łagodnym usposobieniem, a w hodowli jest wyjątkowo odporny i silny. Hodowcy winni jednak zwracać uwagę na stres, któremu mogą podlegać zwierzęta, bowiem następstwem długiej ekspozycji na stres mogą być zaburzenia układu immunologicznego. Starsze chomiczniki dżungarskie mogą chorować na nowotwory, endokrynopatie i neuropatie. Najczęstszą przyczyną zgonów wśród chomiczników jest choroba mokrego ogona, która najczęściej występuje u młodych (3–6 tygodni życia) osobników.

8 października edytuj

Klon zwyczajnygatunek rośliny z rodziny mydleńcowatych. Występuje naturalnie w Europie Środkowej oraz Wschodniej, na Bałkanach oraz Kaukazie. W Ameryce Północnej uważany za gatunek inwazyjny. Odradza się tam sadzenia tego gatunku, a w niektórych stanach jego uprawa jest prawnie zakazana. W Polsce jest najpospolitszy z krajowych gatunków swego rodzaju. Rośnie w lasach liściastych, poza tym jest powszechnie sadzony jako drzewo ozdobne w parkach, alejach i ogrodach ze względu na jego pokrój oraz wysoką tolerancję na ubogie podłoże i zanieczyszczenia środowiska. Sadzony jest także w miastach jako drzewo cieniodajne. Ponadto w uprawie znajdują się jego liczne kultywary. Jest drzewem zrzucającym liście na zimę, osiągającym do 30 m wysokości. Drewno klonu zwyczajnego jest stosowane między innymi do produkcji mebli oraz w tokarstwie. Nazwa naukowa ustalona została przez Karola Linneusza w dziele Species Plantarum z 1753 roku. Nazwa polska – klon – odnosiła się do XVIII wieku tylko do tego gatunku. Dopiero w XIX wieku określenie „klon” przeniesiono na cały rodzaj Acer, a gatunek zaczęto określać mianem dwuczłonowym.

9 października edytuj

Sobór św. Aleksandra Newskiego w Łodzisobór prawosławny w Łodzi, katedra diecezji łódzko-poznańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz siedziba miejscowej parafii. Mieści się przy ulicy Jana Kilińskiego 56, w sąsiedztwie parku im. Stanisława Moniuszki oraz stacji kolejowej Łódź Fabryczna. Parafialną cerkiew wzniesiono w latach 18801884 z inicjatywy komitetu utworzonego przez największych łódzkich fabrykantów, którzy poprzez budowę prawosławnego obiektu sakralnego zamierzali dowieść swojej lojalności wobec władz carskich. Świątynię zaprojektował Hilary Majewski. Cerkiew została wyświęcona w 1884 roku przez arcybiskupa chełmskiego i warszawskiego Leoncjusza. Była nieprzerwanie czynna także podczas I wojny światowej, gdy miasto opuścili rosyjscy urzędnicy i żołnierze. W dwudziestoleciu międzywojennym, w odróżnieniu od wielu innych świątyń wzniesionych w Królestwie Polskim na potrzeby Rosjan, nie została zrewindykowana na rzecz Kościoła katolickiego ani rozebrana, co zwykle tłumaczy się okolicznościami jej budowy – została ufundowana przez zamożnych, szanowanych obywateli Łodzi. W 1951 roku, w związku z utworzeniem diecezji łódzko-poznańskiej, świątynia otrzymała rangę soboru katedralnego.

10 października edytuj

Florence Owens Thompson – bohaterka fotografii Matka tułaczka, wykonanej przez Dorotheę Lange. Fotografia stała się ikoną wielkiego kryzysu i jest jedną z najbardziej znanych oraz najczęściej przedrukowywanych fotografii na świecie. Owens Thopmson miała jedenaścioro dzieci. Partner kobiety nie mógł utrzymać żadnej pracy, więc ciężar zaspokajania potrzeb rodziny spoczywał całkowicie na Florence. Przez kolejne lata ciężko pracowała w szpitalach, barach, kuchniach i na polach. Wspominała, że zbierała około 200 kilogramów bawełny dziennie, pracując od świtu do zmroku. W okresie tułaczki za pracą jej dzieci rzadko mogły uczęszczać do szkoły, zazwyczaj przebywały na polach, gdzie matka pracowała. Rodzina mieszkała w samochodzie lub namiotach. W marcu 1936 roku Florence spotkała Lange. W ciągu 10 minut Lange wykonała 6 zdjęć Florence i jej dzieciom. Lange obiecała Florence, że nigdy nie opublikuje jej zdjęć, jednak wysłała je do San Francisco News, która opublikowała zdjęcia. Wbrew obietnicy Lange nigdy nie wysłała jej odbitki, nigdy też Florence nie otrzymała żadnej korzyści finansowej za pojawienie się na opublikowanym zdjęciu.

11 października edytuj

Mecz piłkarski NRD – RFN – mecz piłki nożnej, który odbył się 22 czerwca 1974 roku w Hamburgu na stadionie Volksparkstadion podczas rundy eliminacyjnej mistrzostw świata, pomiędzy reprezentacją Republiki Federalnej Niemiec i reprezentacją Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Spotkanie toczyło się o pierwsze miejsce w grupie A. Fakt, że Niemcy grali z Niemcami, dodawał temu meczowi dodatkowego podtekstu sportowego i politycznego – oba kraje odnosiły się do siebie wrogo, a władze NRD walczyły o prestiż, również poprzez osiągnięcia sportowe. Mecz zakończył się wynikiem 1:0 dla NRD. Wynik ten został uznany za największą sensację turnieju. Piłkarzom NRD zgotowano po powrocie do kraju owacyjne przyjęcie – mimo niezdobycia medalu - druga runda rozgrywek nie była pomyślna dla reprezentacji, która ostatecznie zajęła 6. miejsce. Zdobywca zwycięskiej bramki Jürgen Sparwasser stał się rozpoznawalną postacią. Był to jedyny w historii mecz między tymi reprezentacjami.

12 października edytuj

Stanisław Stommapolski prawnik, doktor habilitowany nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa karnego, nauczyciel akademicki, publicysta, działacz katolicki i polityk. W latach 19571976 z ramienia „Znaku” poseł na Sejm PRL (II, III, IV, V i VI kadencji), w latach 19891991 senator I kadencji. Kawaler Orderu Orła Białego. W październiku 1956 roku należał do grupy katolików świeckich, którzy ogłosili utworzenie Ogólnopolskiego Klubu Postępowej Inteligencji Katolickiej, którego celem było sformowanie „reprezentacji społecznej” środowisk katolickich. W kolejnych latach głosił program tzw. neopozytywizmu, w ramach którego poszukiwał kompromisu z władzami PRL, który umożliwiałby swobodne działania środowisk katolickich. Co najmniej od 1961 roku jego mieszkanie było podsłuchiwane przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Władze PRL uważały go za reprezentanta tzw. prawicy KIK-owskiej, przy czym za kryterium przyjmowano stosunek do PZPR i wskazywano, że grupa ta uważa socjalizm za zło konieczne i działa na rzecz jego liberalizacji, oczekując osłabienia kierowniczej roli partii

13 października edytuj

HMS Lion – brytyjski krążownik liniowy z okresu I wojny światowej, pierwszy okręt typu Lion. Zwodowany w 1910 roku, dwa lata później wszedł do służby w Royal Navy. Lion wraz z kolejnymi jednostkami typu: Princess Royal i Queen Mary oraz zbliżonym Tigerem nazywane były w Wielkiej Brytanii popularnym mianem Splendid Cats („Wspaniałe koty”). Po wejściu do służby krążownik został okrętem flagowym admirała Davida Beatty'ego i w tym charakterze wziął udział w bitwach koło Helgolandu w 1914 roku, na Dogger Bank w roku 1915 oraz bitwie jutlandzkiej w 1916 roku. Poważnie uszkodzony w dwóch ostatnich starciach, szczęśliwie uniknął zniszczenia i w listopadzie 1918 roku wchodził w skład zespołu Grand Fleet przyjmującego płynące na internowanie okręty Hochseeflotte. W wyniku ustaleń traktatu waszyngtońskiego został wycofany ze służby w 1922 roku i złomowany w dwa lata później.

14 października edytuj

Chomicznik dżungarski – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, na wolności zamieszkujący stepy i tundry Syberii Zachodniej na terenach Rosji oraz Kazachstanu. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) w wydanej w 2016 roku edycji Czerwonej księgi gatunków zagrożonych zaliczała P. sungorus do kategorii gatunków najmniejszej troski. Chomicznik dżungarski jest wykorzystywany jako zwierzę laboratoryjne. Jest także cenionym zwierzęciem w domowych hodowlach hobbystycznych. Zaliczany do zwierząt towarzyszących. Charakteryzuje się łagodnym usposobieniem, a w hodowli jest wyjątkowo odporny i silny. Hodowcy winni jednak zwracać uwagę na stres, któremu mogą podlegać zwierzęta, bowiem następstwem długiej ekspozycji na stres mogą być zaburzenia układu immunologicznego. Starsze chomiczniki dżungarskie mogą chorować na nowotwory, endokrynopatie i neuropatie. Najczęstszą przyczyną zgonów wśród chomiczników jest choroba mokrego ogona, która najczęściej występuje u młodych (3–6 tygodni życia) osobników.

15 października edytuj

Nóż w wodzie – polski film psychologiczny z 1961 roku w reżyserii Romana Polańskiego, zrealizowany na podstawie scenariusza autorstwa Polańskiego, Jerzego Skolimowskiego oraz Jakuba Goldberga. Pełnometrażowy debiut Polańskiego jest psychodramą rozgrywającą się pomiędzy trzema osobami – małżonkami Krystyną i Andrzejem oraz tajemniczym chłopakiem – w posezonowym pejzażu mazurskich jezior. Zrealizowany na Mazurach film Polańskiego otrzymał nagrodę FIPRESCI na festiwalu w Wenecji oraz nominację do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, co zapoczątkowało międzynarodową karierę reżysera. Natomiast w Polsce obraz został odrzucony przez ówczesną krytykę filmową i oficjalnie potępiony przez władze, toteż Polański wyemigrował do Francji. Współcześnie Nóż w wodzie ma opinię jednego z najlepszych filmów polskich, o czym świadczy plebiscyt przeprowadzony wśród twórców i popularyzatorów kultury filmowej przez Muzeum Kinematografii w Łodzi, w którym film Polańskiego znalazł się na czwartym miejscu.

16 października edytuj

IŻ 2715 – rodzina samochodów dostawczych z nadwoziem furgon oraz pick-up, produkowana przez radzieckie, a następnie rosyjskie Iżewskie Zakłady Samochodowe (IżAwto, początkowo Iżmasz) bez większych zmian w przeciągu 29 lat, od 1972 do 2001 roku. Oparte były konstrukcyjnie na samochodzie osobowym Moskwicz 412 i napędzane silnikiem o pojemności 1,5 l. W 1974 roku uruchomiono także produkcję wersji pick-up z odchylaną tylną burtą, IŻ 27151. Przyczyną jej opracowania były głównie potrzeby eksportowe, a produkcja była kilkakrotnie niższa od furgonów. W 1982 roku samochody przeszły ograniczoną modernizację, w ślad za produkowanym w Iżewsku bazowym sedanem Moskwicz 412. Stanowiły najpowszechniejsze lekkie samochody dostawcze w ZSRR, od końca lat 80. dostępne także dla użytkowników prywatnych. Samochody te były również eksportowane do niektórych krajów socjalistycznych nie produkujących samochodów tego rodzaju, ale także do Ameryki Łacińskiej i Afryki, gdzie cieszyły się powodzeniem z uwagi na niską cenę i wytrzymałą konstrukcję.

17 października edytuj

Europa Universalis – komputerowa strategiczna gra czasu rzeczywistego osadzona w realiach epoki nowożytnej, wyprodukowana przez szwedzkie studio Paradox Entertainment i wydana na świecie przez Strategy First. Światowa premiera gry na platformę Microsoft Windows odbyła się w lutym 2001 roku. W 2002 roku została wydana jej kontynuacja, Europa Universalis II, w 2007 roku – Europa Universalis III, a w 2013 roku – Europa Universalis IV. W Europie Universalis gracz kieruje jednym z kilku państw europejskich. Jego zadaniem jest doprowadzenie własnego kraju do potęgi gospodarczej oraz militarnej, co osiągalne jest poprzez prowadzenie wojen, dyplomację, kolonizację oraz handel. Inspiracją dla twórców była gra planszowa o tym samym tytule. Europa Universalis spotkała się głównie z pozytywnym odbiorem recenzentów, uzyskując średnią ocen 86% według agregatora Metacritic. Redaktorzy zwracali uwagę na nowatorstwo gry, która oferowała niespotykane wcześniej w gatunku możliwości zarządzania imperium. Krytykowano natomiast nieprzyjazne wprowadzenie gracza w tajniki rozgrywki oraz stronę techniczną gry.

18 października edytuj

Faceliftdebiutancki album studyjny amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, wydany 21 sierpnia 1990 roku nakładem wytwórni Columbia. Głównymi autorami utworów są Layne Staley oraz Jerry Cantrell, a za produkcję odpowiedzialny jest Dave Jerden. Nagrania zrealizowano od grudnia 1989 do kwietnia 1990 roku w London Bridge Studio i Capitol Recording Studio. W pierwszym półroczu od premiery album sprzedał się w liczbie 40 tys. kopii. Za sprawą singla Man in the Box, którego teledysk zaczął być emitowany w stacji MTV, a sam utwór dotarł do 18. pozycji Album Rock Tracks, zainteresowanie zespołem wzrosło. W ciągu następnych sześciu tygodni płyta odnotowała wzrost sprzedaży, uzyskując w Stanach Zjednoczonych nakład w liczbie 400 tys. egzemplarzy. W marcu 1997 roku album uzyskał od Recording Industry Association of America certyfikat 2-krotnej platyny po przekroczeniu progu 2 milionów sprzedanych egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych. Facelift jest pierwszym wydawnictwem wywodzącym się ze sceny Seattle, który uplasował się w pierwszej 50. notowania Billboard 200. W 1992 roku singel Man in the Box otrzymał nominację do nagrody Grammy w kategorii Best Hard Rock Performance with Vocal.

19 października edytuj

Else Christensenduńska orędowniczka rodzimowierstwa germańskiego. Była założycielką Odinist Fellowship w Stanach Zjednoczonych, gdzie spędziła większość swojego życia. Ideolożka terceryzmu, popierała ustanowienie anarchosyndykalistycznego społeczeństwa, opartego na rasowo aryjskich społecznościach. Christensen wierzyła, że Żydzi kontrolują zachodnie instytucje społeczno-polityczne, oraz że uniemożliwia to budowę jakiegokolwiek jawnie politycznego ruchu promującego świadomość rasową pośród tych, których uważała za Aryjczyków. W zamian uważała, że rodzimowierstwo germańskie, w swojej odmianie nazywanej przez nią odynizmem, stanowi najlepszy środek do krzewienia takiej świadomości. Christensen wywarła znaczący wpływ na zorientowany rasowo ruch odynistyczny, otrzymując w jego ramach przydomek „Wielkiej Matki”. Jej życie i działalność były przedmiotem licznych badań w dziedzinie studiów nad odynizmem i skrajną prawicą w Ameryce Północnej.

20 października edytuj

Kodeks 0177 – bilingwiczny grecko-koptyjski kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie, paleograficznie datowany na X wiek. Powstał prawdopodobnie w Egipcie. Nieznane jest miejsce, w którym znaleziona została karta rękopisu. Do naszych czasów zachowała się jedna karta kodeksu. Tekst grecki zawiera liczne błędy gramatyczne wynikające z nieznajomości języka greckiego przez skrybę. Tekst fragmentu jest cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Tekst pisany jest dwoma kolumnami na stronę, w 36 linijkach w kolumnie. Jedna strona pisana jest po grecku, druga po koptyjsku. W tekście greckim kolumna urywa się w miejscu, w którym dziś zaczyna się nowy rozdział. Na listę rękopisów Nowego Testamentu wciągnął go Ernst von Dobschütz, oznaczając go przy pomocy siglum 0177. Rękopis jest przechowywany w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu.

21 października edytuj

Chomicznik dżungarski – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, na wolności zamieszkujący stepy i tundry Syberii Zachodniej na terenach Rosji oraz Kazachstanu. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) w wydanej w 2016 roku edycji Czerwonej księgi gatunków zagrożonych zaliczała P. sungorus do kategorii gatunków najmniejszej troski. Chomicznik dżungarski jest wykorzystywany jako zwierzę laboratoryjne. Jest także cenionym zwierzęciem w domowych hodowlach hobbystycznych. Zaliczany do zwierząt towarzyszących. Charakteryzuje się łagodnym usposobieniem, a w hodowli jest wyjątkowo odporny i silny. Hodowcy winni jednak zwracać uwagę na stres, któremu mogą podlegać zwierzęta, bowiem następstwem długiej ekspozycji na stres mogą być zaburzenia układu immunologicznego. Starsze chomiczniki dżungarskie mogą chorować na nowotwory, endokrynopatie i neuropatie. Najczęstszą przyczyną zgonów wśród chomiczników jest choroba mokrego ogona, która najczęściej występuje u młodych (3–6 tygodni życia) osobników.

22 października edytuj

Nóż w wodzie – polski film psychologiczny z 1961 roku w reżyserii Romana Polańskiego, zrealizowany na podstawie scenariusza autorstwa Polańskiego, Jerzego Skolimowskiego oraz Jakuba Goldberga. Pełnometrażowy debiut Polańskiego jest psychodramą rozgrywającą się pomiędzy trzema osobami – małżonkami Krystyną i Andrzejem oraz tajemniczym chłopakiem – w posezonowym pejzażu mazurskich jezior. Zrealizowany na Mazurach film Polańskiego otrzymał nagrodę FIPRESCI na festiwalu w Wenecji oraz nominację do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, co zapoczątkowało międzynarodową karierę reżysera. Natomiast w Polsce obraz został odrzucony przez ówczesną krytykę filmową i oficjalnie potępiony przez władze, toteż Polański wyemigrował do Francji. Współcześnie Nóż w wodzie ma opinię jednego z najlepszych filmów polskich, o czym świadczy plebiscyt przeprowadzony wśród twórców i popularyzatorów kultury filmowej przez Muzeum Kinematografii w Łodzi, w którym film Polańskiego znalazł się na czwartym miejscu.

23 października edytuj

IŻ 2715 – rodzina samochodów dostawczych z nadwoziem furgon oraz pick-up, produkowana przez radzieckie, a następnie rosyjskie Iżewskie Zakłady Samochodowe (IżAwto, początkowo Iżmasz) bez większych zmian w przeciągu 29 lat, od 1972 do 2001 roku. Oparte były konstrukcyjnie na samochodzie osobowym Moskwicz 412 i napędzane silnikiem o pojemności 1,5 l. W 1974 roku uruchomiono także produkcję wersji pick-up z odchylaną tylną burtą, IŻ 27151. Przyczyną jej opracowania były głównie potrzeby eksportowe, a produkcja była kilkakrotnie niższa od furgonów. W 1982 roku samochody przeszły ograniczoną modernizację, w ślad za produkowanym w Iżewsku bazowym sedanem Moskwicz 412. Stanowiły najpowszechniejsze lekkie samochody dostawcze w ZSRR, od końca lat 80. dostępne także dla użytkowników prywatnych. Samochody te były również eksportowane do niektórych krajów socjalistycznych nie produkujących samochodów tego rodzaju, ale także do Ameryki Łacińskiej i Afryki, gdzie cieszyły się powodzeniem z uwagi na niską cenę i wytrzymałą konstrukcję.

24 października edytuj

Europa Universalis – komputerowa strategiczna gra czasu rzeczywistego osadzona w realiach epoki nowożytnej, wyprodukowana przez szwedzkie studio Paradox Entertainment i wydana na świecie przez Strategy First. Światowa premiera gry na platformę Microsoft Windows odbyła się w lutym 2001 roku. W 2002 roku została wydana jej kontynuacja, Europa Universalis II, w 2007 roku – Europa Universalis III, a w 2013 roku – Europa Universalis IV. W Europie Universalis gracz kieruje jednym z kilku państw europejskich. Jego zadaniem jest doprowadzenie własnego kraju do potęgi gospodarczej oraz militarnej, co osiągalne jest poprzez prowadzenie wojen, dyplomację, kolonizację oraz handel. Inspiracją dla twórców była gra planszowa o tym samym tytule. Europa Universalis spotkała się głównie z pozytywnym odbiorem recenzentów, uzyskując średnią ocen 86% według agregatora Metacritic. Redaktorzy zwracali uwagę na nowatorstwo gry, która oferowała niespotykane wcześniej w gatunku możliwości zarządzania imperium. Krytykowano natomiast nieprzyjazne wprowadzenie gracza w tajniki rozgrywki oraz stronę techniczną gry.

25 października edytuj

Faceliftdebiutancki album studyjny amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, wydany 21 sierpnia 1990 roku nakładem wytwórni Columbia. Głównymi autorami utworów są Layne Staley oraz Jerry Cantrell, a za produkcję odpowiedzialny jest Dave Jerden. Nagrania zrealizowano od grudnia 1989 do kwietnia 1990 roku w London Bridge Studio i Capitol Recording Studio. W pierwszym półroczu od premiery album sprzedał się w liczbie 40 tys. kopii. Za sprawą singla Man in the Box, którego teledysk zaczął być emitowany w stacji MTV, a sam utwór dotarł do 18. pozycji Album Rock Tracks, zainteresowanie zespołem wzrosło. W ciągu następnych sześciu tygodni płyta odnotowała wzrost sprzedaży, uzyskując w Stanach Zjednoczonych nakład w liczbie 400 tys. egzemplarzy. W marcu 1997 roku album uzyskał od Recording Industry Association of America certyfikat 2-krotnej platyny po przekroczeniu progu 2 milionów sprzedanych egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych. Facelift jest pierwszym wydawnictwem wywodzącym się ze sceny Seattle, który uplasował się w pierwszej 50. notowania Billboard 200. W 1992 roku singel Man in the Box otrzymał nominację do nagrody Grammy w kategorii Best Hard Rock Performance with Vocal.

26 października edytuj

Else Christensenduńska orędowniczka rodzimowierstwa germańskiego. Była założycielką Odinist Fellowship w Stanach Zjednoczonych, gdzie spędziła większość swojego życia. Ideolożka terceryzmu, popierała ustanowienie anarchosyndykalistycznego społeczeństwa, opartego na rasowo aryjskich społecznościach. Christensen wierzyła, że Żydzi kontrolują zachodnie instytucje społeczno-polityczne, oraz że uniemożliwia to budowę jakiegokolwiek jawnie politycznego ruchu promującego świadomość rasową pośród tych, których uważała za Aryjczyków. W zamian uważała, że rodzimowierstwo germańskie, w swojej odmianie nazywanej przez nią odynizmem, stanowi najlepszy środek do krzewienia takiej świadomości. Christensen wywarła znaczący wpływ na zorientowany rasowo ruch odynistyczny, otrzymując w jego ramach przydomek „Wielkiej Matki”. Jej życie i działalność były przedmiotem licznych badań w dziedzinie studiów nad odynizmem i skrajną prawicą w Ameryce Północnej.

27 października edytuj

Kodeks 0177 – bilingwiczny grecko-koptyjski kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie, paleograficznie datowany na X wiek. Powstał prawdopodobnie w Egipcie. Nieznane jest miejsce, w którym znaleziona została karta rękopisu. Do naszych czasów zachowała się jedna karta kodeksu. Tekst grecki zawiera liczne błędy gramatyczne wynikające z nieznajomości języka greckiego przez skrybę. Tekst fragmentu jest cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Tekst pisany jest dwoma kolumnami na stronę, w 36 linijkach w kolumnie. Jedna strona pisana jest po grecku, druga po koptyjsku. W tekście greckim kolumna urywa się w miejscu, w którym dziś zaczyna się nowy rozdział. Na listę rękopisów Nowego Testamentu wciągnął go Ernst von Dobschütz, oznaczając go przy pomocy siglum 0177. Rękopis jest przechowywany w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu.

28 października edytuj

Chomicznik dżungarski – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, na wolności zamieszkujący stepy i tundry Syberii Zachodniej na terenach Rosji oraz Kazachstanu. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) w wydanej w 2016 roku edycji Czerwonej księgi gatunków zagrożonych zaliczała P. sungorus do kategorii gatunków najmniejszej troski. Chomicznik dżungarski jest wykorzystywany jako zwierzę laboratoryjne. Jest także cenionym zwierzęciem w domowych hodowlach hobbystycznych. Zaliczany do zwierząt towarzyszących. Charakteryzuje się łagodnym usposobieniem, a w hodowli jest wyjątkowo odporny i silny. Hodowcy winni jednak zwracać uwagę na stres, któremu mogą podlegać zwierzęta, bowiem następstwem długiej ekspozycji na stres mogą być zaburzenia układu immunologicznego. Starsze chomiczniki dżungarskie mogą chorować na nowotwory, endokrynopatie i neuropatie. Najczęstszą przyczyną zgonów wśród chomiczników jest choroba mokrego ogona, która najczęściej występuje u młodych (3–6 tygodni życia) osobników.

29 października edytuj

François Delecourfrancuski kierowca rajdowy. W swojej karierze był członkiem następujących zespołów: Ford World Rally Team, Peugeot Sport oraz Mitsubishi. W swojej karierze jeździł z takimi pilotami jak: Christian Gilbert, Daniel Grataloup czy Dominique Savignoni. Swoją karierę rajdową Delecour rozpoczął 1981 roku, a jego pierwszym samochodem było Autobianchi A112 Abarth. W styczniu 1984 roku zadebiutował w Rajdowych Mistrzostwach Świata jadąc samochodem Talbot Samba. W debiutanckim Rajdzie Monte Carlo zajął 67. miejsce. W styczniu 1991 roku podczas Rajdu Monte Carlo po raz pierwszy w karierze stanął na podium w rajdzie mistrzostw świata, gdy zajął 3. miejsce. Swój pierwszy rajd w mistrzostwach świata wygrał w marcu 1993 roku. Był to Rajd Portugalii 1993. W tym samym roku wywalczył wicemistrzostwo świata. W latach 2012-2014 trzykrotnie z rzędu wywalczył tytuł mistrza Rumunii.

30 października edytuj

Strona bierna w języku niemieckim – kategoria gramatyczna służąca do przedstawienia dopełnienia jako podmiotu w języku niemieckim. Istnieją dwa rodzaje strony biernej: Vorgangspassiv, odnosząca się do czynności, i Zustandspassiv, opisująca stan. Strona bierna jest zabiegiem gramatycznym, pozwalającym wyeksponować osobę lub rzecz, na której wykonywana jest dana czynność. Oprócz formalnej strony biernej w języku niemieckim istnieje szereg konstrukcji pozwalających osiągnąć efekt podobny do jej zastosowania. Istnieją wreszcie czasowniki i konteksty gramatyczne, w których użycie strony biernej nie jest możliwe. W porównaniu z językiem polskim strony biernej używa się w języku niemieckim znacznie częściej, zwłaszcza w formalnym języku pisanym, w tekstach technicznych i dziennikarskich. Ze względu jednak na możliwość dość swobodnej zmiany szyku wyrazów w zdaniu w celu podkreślenia innej jego części, strony biernej w języku niemieckim używa się nieco rzadziej niż w językach bez takiej możliwości

31 października edytuj

KT-89polski kuter torpedowy z okresu zimnej wojny, jeden z dziewiętnastu pozyskanych przez Polskę radzieckich okrętów projektu 183. Jednostkę zbudowano w stoczni numer 5 w Leningradzie, a następnie została zakupiona przez Polskę i w czerwcu 1957 roku weszła w skład Marynarki Wojennej. Załoga okrętu składała się z 14 osób – 2 oficerów, 9 podoficerów i 3 marynarzy. Jednostka wyposażona była w dwie pojedyncze wyrzutnie torpedowe TTKA-53M kal. 533 mm, umieszczone wzdłuż burt na śródokręciu z odchyleniem 6° na zewnątrz, przenosząc dwie torpedy typu 53-38U lub 53-39. Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiły dwa podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm, z łącznym zapasem amunicji wynoszącym 4000 naboi, umieszczone przed nadbudówką i na rufie. Broń ZOP stanowiło 8–12 bomb głębinowych BB-1, umieszczonych wzdłuż burt w części rufowej, za wyrzutniami torpedowymi. Intensywnie eksploatowany okręt, oznaczony znakami burtowymi KT-89 i 416, został skreślony z listy floty w październiku 1973 roku.