Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2020/11

Aktualnie na stronie głównej

Zbrodnia w Horce – masakra rannych żołnierzy oraz członków wojskowego personelu medycznego 2 Armii Wojska Polskiego dokonana przez żołnierzy niemieckich 26 kwietnia 1945 roku, w ostatnich dniach II wojny światowej, we wsi Horka nieopodal Crostwitz. Podczas walk na Łużycach w kwietniu 1945 roku polska 9 Dywizja Piechoty zdołała się przedrzeć na przedpola Drezna, jednakże wkrótce znalazła się w okrążeniu. Rozkaz zawrócenia na wschód i dołączenia do głównych sił 2 Armii WP okazał się spóźniony, a w dodatku mapa z rozrysowaną marszrutą dywizji przypadkowo wpadła w ręce Niemców. W trakcie odwrotu 15. samodzielny batalion sanitarny, który ewakuował rannych z dywizyjnego punktu medycznego, został zaskoczony przez nieprzyjaciela podczas postoju w Horce. Doszło do masakry, w trakcie której żołnierze Dywizji Grenadierów Pancernych „Brandenburg”, wspierani prawdopodobnie przez kolaborantów ze 104 Brygady Przeciwpancernej „Wolna Ukraina”, zamordowali od 150 do 300 Polaków. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 listopada edytuj

Prawec – marka bułgarskich komputerów osobistych składanych w miasteczku Prawec w obwodzie sofijskim z bułgarskich i importowanych komponentów. Składała się z dwóch serii, opartych na procesorach 8-bitowych – najczęściej na bazie architektury Apple II oraz 16-bitowych – architektura IBM PC. Seryjnie produkowane w latach 80. i 90. XX wieku, komputery Prawec przyczyniły się do popularyzacji informatyki w Bułgarii: pierwszy klub komputerowy wyposażony w komputery Prawec-82 powstał w drugiej połowie 1984 roku w Sofii, a już w pierwszym miesiącach kolejnego roku w Bułgarii znajdowało się 28 takich klubów, a 350 było w budowie. W 1986 roku w klubach korzystano już z 1500 komputerów Prawec-82, a w Bułgarii tworzono gry i inne oprogramowanie. Komputery te były też eksportowane do ZSRR. W 2014 roku wyszedł ultrabook pod marką Prawec-64M. Komputer wyposażony w 14-calowy ekran oferowano z różnymi procesorami Intela i dyskami SSD. Obok ultrabooka pod marką Prawec sprzedawano też smartfony. W 2018 roku autor reaktywacji marki Bojko Wuczew wystawił firmę na sprzedaż deklarując poszukiwania większego inwestora.

2 listopada edytuj

Jill Biden (ur. 5 czerwca 1951 w Hammonton) – amerykańska pedagog. Druga dama Stanów Zjednoczonych w latach 2009–2017, małżonka 47. wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych Joe Bidena. Wyszła za Bidena w 1977 roku i została macochą jego dwóch synów z poprzedniego małżeństwa. W 1981 roku urodziła się im córka – Ashley. Posiada tytuł bachelor’s degree, przyznany przez University of Delaware, magistra, przyznany przez West Chester University oraz przez Villanova University oraz doktora, zdobyty na University of Delaware. Przez trzynaście lat była nauczycielką języka angielskiego. Od 1993 do 2008 roku była wykładowcą języka angielskiego na Delaware Technical Community College. Od 2009 roku pełni funkcję profesor Northern Virginia Community College w Annandale. Jest założycielką Biden Breast Health Initiative, współzałożycielką Book Buddies, Biden Foundation. Wraz z Michelle Obamą założyła Joining Forces. W czerwcu 2012 roku opublikowała książkę dla dzieci pt. Don’t Forget, God Bless Our Troops, napisaną na podstawie służby wojskowej pasierba, Beau Bidena.

3 listopada edytuj

Krzyżacy – polski barwny film historyczny z 1960 roku w reżyserii Aleksandra Forda, oparty na powieści Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytułem. Osią fabularną filmu jest wielka wojna z zakonem krzyżackim widziana oczyma Zbyszka z Bogdańca – zakochanego w Danusi, córce Juranda ze Spychowa – oraz jego stryja Maćka z Bogdańca. Film Forda był pierwszą polską superprodukcją, w której nakręcenie były zaangażowane najwyższe władze państwowe. Na potrzeby filmu zaangażowano około tysiąca statystów i nakręcono z rozmachem kulminacyjną sekwencję bitwy pod Grunwaldem. Autorem zdjęć do filmu, barwionych za pomocą technologii Technicolor, był Mieczysław Jahoda, natomiast scenografie wykonał Roman Mann. Film Forda po premierze okazał się najbardziej dochodowym dziełem i filmem o największej oglądalności w historii polskiej kinematografii, choć budził sprzeczne uczucia wśród recenzentów. Z jednej strony chwalono film za rozmach inscenizacyjny oraz urodę zdjęć, z drugiej zaś – wyrażano wobec filmu obawy związane z jego silnie nacjonalistycznym przesłaniem. Krzyżacy stanowili narzędzie propagandowe polskich władz komunistycznych w podsycaniu konfliktu dyplomatycznego pomiędzy Polską Rzecząpospolitą Ludową oraz Republiką Federalną Niemiec.

4 listopada edytuj

Packard Pacific – samochód osobowy marki Packard produkowany tylko w 1954 roku modelowym, w ramach 54. serii aut tego producenta. Był dostępny w jedynej wersji nadwozia luksusowego hardtop coupé. Packard Pacific zastąpił samochód Packard Mayfair jako luksusowy model dwudrzwiowego sześciomiejscowego hardtop coupé w gamie tej marki. Należał do samochodów Packarda serii 5431, obok dwudrzwiowych kabrioletów Packard Caribbean oraz Packard Convertible. Samochód otrzymał powiększony silnik w stosunku do poprzedniego modelu – rzędowy ośmiocylindrowy dolnozaworowy o pojemności 359 cali sześciennych (5,9 l), rozwijający moc 212 KM. Dostępna była tylko automatyczna skrzynia biegów Ultramatic, wyposażona w rzadko wówczas stosowaną blokadę przekładni hydrokinetycznej, polepszającą wykorzystanie mocy i ekonomikę jazdy. Packard Pacific zadebiutował już w grudniu 1953 roku i był produkowany przez 1954 rok. Wyprodukowano go w liczbie 1189 sztuk. Następcą stał się przestylizowany model Packard 400.

5 listopada edytuj

Rudy żelaza na Ziemi – rudy występujące na Ziemi, w których głównym surowcem mineralnym są minerały żelaza, podstawowy surowiec w hutnictwie żelaza. Rudy żelaza są zróżnicowane genetycznie, wyróżnia się wśród nich złoża rud metamorficznych, osadowych, wietrzeniowych, magmowych, skarnowych i hydrotermalnych. Rudy żelaza zaczęto wydobywać celem uzyskania z nich metalu co najmniej 1,2 tys. lat p.n.e., przypuszczalnie w Azji Mniejszej. Aż do XVIII wieku eksploatowano głównie złoża osadowe i wietrzeniowe, w których głównym minerałem rudnym był goethyt, pozyskiwano także złoża syderytowe różnej genezy. Od XIX wieku upowszechniło się wydobycie rud ze złóż metamorficznych, hematytowo-magnetytowych i od XX wieku są one głównym źródłem żelaza pozyskiwanego z rud. W wydobyciu stosuje się zarówno metody odkrywkowe, jak i podziemne, przy czym od drugiej połowy XX wieku dominują kopalnie odkrywkowe. W 2018 roku wydobycie rud żelaza wyniosło 2,5 mld ton, a największymi producentami były: Australia (900 mln ton) oraz Brazylia (490 mln ton). Światowe zasoby rud szacowano na ponad 800 mld ton. Rudy żelaza wydobywa się prawie wyłącznie w celu pozyskania z nich żelaza, niewielkie zastosowanie znajdowały niektóre rodzaje rud w budownictwie, przemyśle chemicznym i przy oczyszczaniu gazów przemysłowych.

6 listopada edytuj

Zhuchengceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny leptoceratopsów żyjącego w późnej kredzie we wschodniej Azji. Gatunkiem typowym jest Zhuchengceratops inexpectus, opisany w 2010 roku przez Xu Xinga i współpracowników w oparciu o niekompletny połączony stawowo szkielet. Skamieniałości te odkryto w 2008 roku w Kugou, w górnokredowych osadach grupy Wangshi w powiecie Zhucheng, w prowincji Szantung w Chinach. W pobliżu odnaleziono bardzo liczne niepołączone stawowo kości hadrozaurów Shantungosaurus. Zhuchengceratops znacząco różni się od pozostałych przedstawicieli Leptoceratopsidae, wykazuje też kilka cech nieznanych wcześniej u przedstawicieli tej grupy, występujących za to u Ceratopsidae i ich najbliższych krewnych. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów jest on zaawansowanym leptoceratopsydem, najbliżej spokrewnionym z rodzajami Leptoceratops oraz Udanoceratops. Miał masywną żuchwę o długości około 50 cm i podobnie jak inne neoceratopsy – stosunkowo bardzo dużą głowę.

7 listopada edytuj

SM UC-63 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 6 stycznia 1917 roku w stoczni AG Weser w Bremie, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 30 stycznia 1917 roku. Był średniej wielkości dwukadłubowym przybrzeżnym okrętem podwodnym. Długość całkowita wynosiła 51,85 metra, szerokość 5,22 metra i zanurzenie 3,67 metra. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 metra długości i 3,61 metra szerokości, a wysokość wynosiła 7,46 metra. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 422 tony, a w zanurzeniu 504 tony. W czasie służby operacyjnej w składzie Flotylli Flandria okręt odbył dziewięć patroli bojowych, w wyniku których zatonęło 36 statków o łącznej pojemności 35 900 BRT, zaś cztery statki o łącznej pojemności 4639 BRT zostały uszkodzone. SM UC-63 został zatopiony 1 listopada 1917 roku, storpedowany przez brytyjski okręt podwodny HMS E52 na Morzu Północnym. Z liczącej 27 osób załogi ocalał tylko jeden marynarz.

8 listopada edytuj

Prawec – marka bułgarskich komputerów osobistych składanych w miasteczku Prawec w obwodzie sofijskim z bułgarskich i importowanych komponentów. Składała się z dwóch serii, opartych na procesorach 8-bitowych – najczęściej na bazie architektury Apple II oraz 16-bitowych – architektura IBM PC. Seryjnie produkowane w latach 80. i 90. XX wieku, komputery Prawec przyczyniły się do popularyzacji informatyki w Bułgarii: pierwszy klub komputerowy wyposażony w komputery Prawec-82 powstał w drugiej połowie 1984 roku w Sofii, a już w pierwszym miesiącach kolejnego roku w Bułgarii znajdowało się 28 takich klubów, a 350 było w budowie. W 1986 roku w klubach korzystano już z 1500 komputerów Prawec-82, a w Bułgarii tworzono gry i inne oprogramowanie. Komputery te były też eksportowane do ZSRR. W 2014 roku wyszedł ultrabook pod marką Prawec-64M. Komputer wyposażony w 14-calowy ekran oferowano z różnymi procesorami Intela i dyskami SSD. Obok ultrabooka pod marką Prawec sprzedawano też smartfony. W 2018 roku autor reaktywacji marki Bojko Wuczew wystawił firmę na sprzedaż deklarując poszukiwania większego inwestora.

9 listopada edytuj

Jill Biden (ur. 5 czerwca 1951 w Hammonton) – amerykańska pedagog. Druga dama Stanów Zjednoczonych w latach 2009–2017, małżonka 47. wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych Joe Bidena. Wyszła za Bidena w 1977 roku i została macochą jego dwóch synów z poprzedniego małżeństwa. W 1981 roku urodziła się im córka – Ashley. Posiada tytuł bachelor’s degree, przyznany przez University of Delaware, magistra, przyznany przez West Chester University oraz przez Villanova University oraz doktora, zdobyty na University of Delaware. Przez trzynaście lat była nauczycielką języka angielskiego. Od 1993 do 2008 roku była wykładowcą języka angielskiego na Delaware Technical Community College. Od 2009 roku pełni funkcję profesor Northern Virginia Community College w Annandale. Jest założycielką Biden Breast Health Initiative, współzałożycielką Book Buddies, Biden Foundation. Wraz z Michelle Obamą założyła Joining Forces. W czerwcu 2012 roku opublikowała książkę dla dzieci pt. Don’t Forget, God Bless Our Troops, napisaną na podstawie służby wojskowej pasierba, Beau Bidena.

10 listopada edytuj

Krzyżacy – polski barwny film historyczny z 1960 roku w reżyserii Aleksandra Forda, oparty na powieści Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytułem. Osią fabularną filmu jest wielka wojna z zakonem krzyżackim widziana oczyma Zbyszka z Bogdańca – zakochanego w Danusi, córce Juranda ze Spychowa – oraz jego stryja Maćka z Bogdańca. Film Forda był pierwszą polską superprodukcją, w której nakręcenie były zaangażowane najwyższe władze państwowe. Na potrzeby filmu zaangażowano około tysiąca statystów i nakręcono z rozmachem kulminacyjną sekwencję bitwy pod Grunwaldem. Autorem zdjęć do filmu, barwionych za pomocą technologii Technicolor, był Mieczysław Jahoda, natomiast scenografie wykonał Roman Mann. Film Forda po premierze okazał się najbardziej dochodowym dziełem i filmem o największej oglądalności w historii polskiej kinematografii, choć budził sprzeczne uczucia wśród recenzentów. Z jednej strony chwalono film za rozmach inscenizacyjny oraz urodę zdjęć, z drugiej zaś – wyrażano wobec filmu obawy związane z jego silnie nacjonalistycznym przesłaniem. Krzyżacy stanowili narzędzie propagandowe polskich władz komunistycznych w podsycaniu konfliktu dyplomatycznego pomiędzy Polską Rzecząpospolitą Ludową oraz Republiką Federalną Niemiec.

11 listopada edytuj

Packard Pacific – samochód osobowy marki Packard produkowany tylko w 1954 roku modelowym, w ramach 54. serii aut tego producenta. Był dostępny w jedynej wersji nadwozia luksusowego hardtop coupé. Packard Pacific zastąpił samochód Packard Mayfair jako luksusowy model dwudrzwiowego sześciomiejscowego hardtop coupé w gamie tej marki. Należał do samochodów Packarda serii 5431, obok dwudrzwiowych kabrioletów Packard Caribbean oraz Packard Convertible. Samochód otrzymał powiększony silnik w stosunku do poprzedniego modelu – rzędowy ośmiocylindrowy dolnozaworowy o pojemności 359 cali sześciennych (5,9 l), rozwijający moc 212 KM. Dostępna była tylko automatyczna skrzynia biegów Ultramatic, wyposażona w rzadko wówczas stosowaną blokadę przekładni hydrokinetycznej, polepszającą wykorzystanie mocy i ekonomikę jazdy. Packard Pacific zadebiutował już w grudniu 1953 roku i był produkowany przez 1954 rok. Wyprodukowano go w liczbie 1189 sztuk. Następcą stał się przestylizowany model Packard 400.

12 listopada edytuj

Rudy żelaza na Ziemi – rudy występujące na Ziemi, w których głównym surowcem mineralnym są minerały żelaza, podstawowy surowiec w hutnictwie żelaza. Rudy żelaza są zróżnicowane genetycznie, wyróżnia się wśród nich złoża rud metamorficznych, osadowych, wietrzeniowych, magmowych, skarnowych i hydrotermalnych. Rudy żelaza zaczęto wydobywać celem uzyskania z nich metalu co najmniej 1,2 tys. lat p.n.e., przypuszczalnie w Azji Mniejszej. Aż do XVIII wieku eksploatowano głównie złoża osadowe i wietrzeniowe, w których głównym minerałem rudnym był goethyt, pozyskiwano także złoża syderytowe różnej genezy. Od XIX wieku upowszechniło się wydobycie rud ze złóż metamorficznych, hematytowo-magnetytowych i od XX wieku są one głównym źródłem żelaza pozyskiwanego z rud. W wydobyciu stosuje się zarówno metody odkrywkowe, jak i podziemne, przy czym od drugiej połowy XX wieku dominują kopalnie odkrywkowe. W 2018 roku wydobycie rud żelaza wyniosło 2,5 mld ton, a największymi producentami były: Australia (900 mln ton) oraz Brazylia (490 mln ton). Światowe zasoby rud szacowano na ponad 800 mld ton. Rudy żelaza wydobywa się prawie wyłącznie w celu pozyskania z nich żelaza, niewielkie zastosowanie znajdowały niektóre rodzaje rud w budownictwie, przemyśle chemicznym i przy oczyszczaniu gazów przemysłowych.

13 listopada edytuj

Zhuchengceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny leptoceratopsów żyjącego w późnej kredzie we wschodniej Azji. Gatunkiem typowym jest Zhuchengceratops inexpectus, opisany w 2010 roku przez Xu Xinga i współpracowników w oparciu o niekompletny połączony stawowo szkielet. Skamieniałości te odkryto w 2008 roku w Kugou, w górnokredowych osadach grupy Wangshi w powiecie Zhucheng, w prowincji Szantung w Chinach. W pobliżu odnaleziono bardzo liczne niepołączone stawowo kości hadrozaurów Shantungosaurus. Zhuchengceratops znacząco różni się od pozostałych przedstawicieli Leptoceratopsidae, wykazuje też kilka cech nieznanych wcześniej u przedstawicieli tej grupy, występujących za to u Ceratopsidae i ich najbliższych krewnych. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów jest on zaawansowanym leptoceratopsydem, najbliżej spokrewnionym z rodzajami Leptoceratops oraz Udanoceratops. Miał masywną żuchwę o długości około 50 cm i podobnie jak inne neoceratopsy – stosunkowo bardzo dużą głowę.

14 listopada edytuj

SM UC-63 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 6 stycznia 1917 roku w stoczni AG Weser w Bremie, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 30 stycznia 1917 roku. Był średniej wielkości dwukadłubowym przybrzeżnym okrętem podwodnym. Długość całkowita wynosiła 51,85 metra, szerokość 5,22 metra i zanurzenie 3,67 metra. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 metra długości i 3,61 metra szerokości, a wysokość wynosiła 7,46 metra. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 422 tony, a w zanurzeniu 504 tony. W czasie służby operacyjnej w składzie Flotylli Flandria okręt odbył dziewięć patroli bojowych, w wyniku których zatonęło 36 statków o łącznej pojemności 35 900 BRT, zaś cztery statki o łącznej pojemności 4639 BRT zostały uszkodzone. SM UC-63 został zatopiony 1 listopada 1917 roku, storpedowany przez brytyjski okręt podwodny HMS E52 na Morzu Północnym. Z liczącej 27 osób załogi ocalał tylko jeden marynarz.

15 listopada edytuj

Prawec – marka bułgarskich komputerów osobistych składanych w miasteczku Prawec w obwodzie sofijskim z bułgarskich i importowanych komponentów. Składała się z dwóch serii, opartych na procesorach 8-bitowych – najczęściej na bazie architektury Apple II oraz 16-bitowych – architektura IBM PC. Seryjnie produkowane w latach 80. i 90. XX wieku, komputery Prawec przyczyniły się do popularyzacji informatyki w Bułgarii: pierwszy klub komputerowy wyposażony w komputery Prawec-82 powstał w drugiej połowie 1984 roku w Sofii, a już w pierwszym miesiącach kolejnego roku w Bułgarii znajdowało się 28 takich klubów, a 350 było w budowie. W 1986 roku w klubach korzystano już z 1500 komputerów Prawec-82, a w Bułgarii tworzono gry i inne oprogramowanie. Komputery te były też eksportowane do ZSRR. W 2014 roku wyszedł ultrabook pod marką Prawec-64M. Komputer wyposażony w 14-calowy ekran oferowano z różnymi procesorami Intela i dyskami SSD. Obok ultrabooka pod marką Prawec sprzedawano też smartfony. W 2018 roku autor reaktywacji marki Bojko Wuczew wystawił firmę na sprzedaż deklarując poszukiwania większego inwestora.

16 listopada edytuj

Piotr Krystian Domaradzki (ur. 21 czerwca 1946 w Strzelcach Opolskich, zm. 4 listopada 2015 w Chicago) – polski pisarz, eseista, tłumacz oraz dziennikarz, z wykształcenia historyk, z zamiłowania grafik, muzyk i malarz, związany z Gdańskiem i Chicago, autor publikacji politycznych i historycznych. Od końca lat 70. XX wieku był działaczem opozycji antykomunistycznej, a następnie, po emigracji, działacz polonijny, od 2004 roku wikipedysta. Jeszcze jako student współredagował magazyn Student. Jako dziennikarz zaczął pracować w 1974 roku. W latach 1974–1980 współpracował z pismami: Politechnik, Dziennik Bałtycki, Morze oraz Wybrzeże. Później ze względu na działalność opozycyjną miał mniejsze możliwości publikowania. Jako działacz Solidarności przypomniał historię Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i wzywał do odrodzenia jego idei. Po przybyciu do USA w swych publikacjach zachęcał amerykańską Polonię do udzielania pomocy materialnej Polsce.

17 listopada edytuj

Rów Jeziorki – rów wodny w województwie mazowieckim przebiegający przez gminę Lesznowola, stołeczną dzielnicę Ursynów, gminę Piaseczno oraz gminę Konstancin-Jeziorna. Ma w zależności od ujęcia 10,3 lub ok. 9 km długości i zlewnię o powierzchni 19,6 km². W zlewni znajdują się liczne zbiorniki wodne. Rów jest dopływem Jeziorki, pełni funkcje retencyjne. Wzdłuż rowu biegnie zanikający korytarz ekologiczny, a jego sąsiedztwo wykorzystywane jest rekreacyjnie – wzdłuż części rowu biegnie szlak turystyczny. Zgodnie z typologią abiotyczną ciek został sklasyfikowany jako potok nizinny piaszczysty. Jego pochodzenie jest naturalne. Na części odcinków woda płynie okresowo, po opadach lub roztopach. Zgodnie z badaniem z 2009 roku stan ekologiczny wód określono jako słaby. Zadecydował o tym stan fitobentosu. Również stężenie różnych form azotu i fosforu oraz BZT₅ przekraczały kryteria stanu dobrego.

18 listopada edytuj

Litwa na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – występ narodowej reprezentacji Litwy na zimowych igrzyskach olimpijskich w Vancouver w 2010 roku. W kadrze znalazło się sześcioro zawodników – czterech mężczyzn i dwie kobiety. Wystąpili oni w dziesięciu konkurencjach olimpijskich w trzech dyscyplinach sportowych – biathlonie, biegach narciarskich i narciarstwie alpejskim. Reprezentanci Litwy nie zdobyli medali, ich najlepszym rezultatem w Vancouver było 18. miejsce Modestasa Vaičiulisa i Mantasa Strolii w sztafecie sprinterskiej mężczyzn. Najlepszym miejscem w konkurencjach indywidualnych była 25. pozycja Diany Rasimovičiūtė w biathlonowym sprincie kobiet. Vaičiulis był najmłodszym reprezentantem Litwy na igrzyskach w Vancouver, w dniu otwarcia igrzysk miał 20 lat i 313 dni. Z kolei najstarszą była Rasimovičiūtė – 25 lat i 359 dni. Rolę chorążego reprezentacji podczas ceremonii otwarcia pełniła Irina Terentjeva, a podczas ceremonii zamknięcia Mantas Strolia. Był to siódmy start reprezentacji Litwy na zimowych igrzyskach olimpijskich i czternasty start olimpijski, wliczając w to letnie występy.

19 listopada edytuj

Nakajima G8N Renzan – japoński ciężki czterosilnikowy samolot bombowo-torpedowy z końcowego okresu II wojny światowej, wytwórni Nakajima, który pozostał w stadium prototypu. Przeznaczony był dla lotnictwa marynarki wojennej. Zbudowano cztery egzemplarze w latach 1944–1945, produkcji seryjnej nie podjęto z uwagi na klęskę Japonii w wojnie. W długim systemie nosił pełne oznaczenie: samolot bombowo-torpedowy bazowania lądowego Typ 18. W nomenklaturze amerykańskiej oznaczony kodem Rita. Prace nad bombowcem były prowadzone w ścisłej tajemnicy w należących do firmy zakładach w Koizumi. Samolot otrzymał oficjalne oznaczenie w krótkim systemie oznaczeń G8N1, a w połowie 1944 roku nadano mu nazwę Renzan. Pierwszy prototyp samolotu G8N1 wystartował do lotu 23 października 1944 roku i został przekazany lotnictwu Marynarki 25 grudnia tego roku. Samolot był podczas prób stateczny i dobrze reagował na stery. Kolejne trzy prototypy ukończono do czerwca 1945 roku. Braki surowców strategicznych, głównie aluminium, w końcowej fazie wojny uniemożliwiły uruchomienie produkcji seryjnej maszyny, zwłaszcza że jej planowane wykorzystanie utraciło sens, i 22 czerwca 1945 roku program anulowano.

20 listopada edytuj

Krążowniki ciężkie typu D – typ dwóch krążowników ciężkich, których budowę planowano w Niemczech w latach 30. XX wieku. Oba okręty były klasyfikowane przez Kriegsmarine jako Panzerschiffe i stanowiły ulepszoną wersję okrętów typu Deutschland. Ich budowa została zatwierdzona przez Adolfa Hitlera w 1933 roku. Głównym przeznaczeniem okrętów było zrównoważenie jednostek budowanych w ramach nowego programu rozbudowy floty francuskiej. Wyporność jednostek zwiększono do 20 000 ton, ale Hitler pozwolił na wykorzystanie jej tylko do opancerzenia, zabraniając wprowadzenia zmian w artylerii głównej okrętów. Położono stępkę tylko jednej jednostki, ale budowę przerwano pięć miesięcy później. Władze zdecydowały bowiem, że jednostki powinny zostać powiększone, aby były w stanie zwalczać nowe francuskie pancerniki typu Dunkerque. W efekcie kontrakty na budowę obu okrętów zostały zastąpione kontraktami na budowę pancerników typu Scharnhorst.

21 listopada edytuj

Norman Nunez (ur. 12 czerwca 1971 w Belize City) – belizeński piłkarz występujący na pozycji napastnika lub pomocnika, reprezentant kraju. Jest uznawany za jednego z najlepszych belizeńskich piłkarzy w historii oraz legendę belizeńskiej piłki nożnej. Podczas swojej kariery piłkarskiej występował w kilkunastu klubach z rodzimej półprofesjonalnej ligi, zdobywając około dziesięciu mistrzostw Belize. Największe sukcesy odnosił w latach 90. w barwach Juventus Football Club oraz w pierwszych latach XXI wieku w Kulture Yabra FC. Dołączając do honduraskiego CD Marathón został jednym z pierwszych belizeńskich piłkarzy, którzy podpisali profesjonalny kontrakt w zagranicznej lidze. W listopadzie 1995 roku wystąpił w historycznym, pierwszym meczu rozegranym przez piłkarską reprezentację Belize, z Salwadorem (0:3). W kwietniu 2001 roku strzelił gola w spotkaniu z Nikaraguą (2:0), które było pierwszym zwycięstwem reprezentacji Belize. Jako zawodnik drużyny narodowej trzykrotnie wziął udział w Pucharze Narodów UNCAF, a także w eliminacjach do Mistrzostw Świata w Korei i Japonii. Pełnił rolę kapitana reprezentacji.

22 listopada edytuj

Prawec – marka bułgarskich komputerów osobistych składanych w miasteczku Prawec w obwodzie sofijskim z bułgarskich i importowanych komponentów. Składała się z dwóch serii, opartych na procesorach 8-bitowych – najczęściej na bazie architektury Apple II oraz 16-bitowych – architektura IBM PC. Seryjnie produkowane w latach 80. i 90. XX wieku, komputery Prawec przyczyniły się do popularyzacji informatyki w Bułgarii: pierwszy klub komputerowy wyposażony w komputery Prawec-82 powstał w drugiej połowie 1984 roku w Sofii, a już w pierwszym miesiącach kolejnego roku w Bułgarii znajdowało się 28 takich klubów, a 350 było w budowie. W 1986 roku w klubach korzystano już z 1500 komputerów Prawec-82, a w Bułgarii tworzono gry i inne oprogramowanie. Komputery te były też eksportowane do ZSRR. W 2014 roku wyszedł ultrabook pod marką Prawec-64M. Komputer wyposażony w 14-calowy ekran oferowano z różnymi procesorami Intela i dyskami SSD. Obok ultrabooka pod marką Prawec sprzedawano też smartfony. W 2018 roku autor reaktywacji marki Bojko Wuczew wystawił firmę na sprzedaż deklarując poszukiwania większego inwestora.

23 listopada edytuj

Piotr Krystian Domaradzki (ur. 21 czerwca 1946 w Strzelcach Opolskich, zm. 4 listopada 2015 w Chicago) – polski pisarz, eseista, tłumacz oraz dziennikarz, z wykształcenia historyk, z zamiłowania grafik, muzyk i malarz, związany z Gdańskiem i Chicago, autor publikacji politycznych i historycznych. Od końca lat 70. XX wieku był działaczem opozycji antykomunistycznej, a następnie, po emigracji, działacz polonijny, od 2004 roku wikipedysta. Jeszcze jako student współredagował magazyn Student. Jako dziennikarz zaczął pracować w 1974 roku. W latach 1974–1980 współpracował z pismami: Politechnik, Dziennik Bałtycki, Morze oraz Wybrzeże. Później ze względu na działalność opozycyjną miał mniejsze możliwości publikowania. Jako działacz Solidarności przypomniał historię Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i wzywał do odrodzenia jego idei. Po przybyciu do USA w swych publikacjach zachęcał amerykańską Polonię do udzielania pomocy materialnej Polsce.

24 listopada edytuj

Rów Jeziorki – rów wodny w województwie mazowieckim przebiegający przez gminę Lesznowola, stołeczną dzielnicę Ursynów, gminę Piaseczno oraz gminę Konstancin-Jeziorna. Ma w zależności od ujęcia 10,3 lub ok. 9 km długości i zlewnię o powierzchni 19,6 km². W zlewni znajdują się liczne zbiorniki wodne. Rów jest dopływem Jeziorki, pełni funkcje retencyjne. Wzdłuż rowu biegnie zanikający korytarz ekologiczny, a jego sąsiedztwo wykorzystywane jest rekreacyjnie – wzdłuż części rowu biegnie szlak turystyczny. Zgodnie z typologią abiotyczną ciek został sklasyfikowany jako potok nizinny piaszczysty. Jego pochodzenie jest naturalne. Na części odcinków woda płynie okresowo, po opadach lub roztopach. Zgodnie z badaniem z 2009 roku stan ekologiczny wód określono jako słaby. Zadecydował o tym stan fitobentosu. Również stężenie różnych form azotu i fosforu oraz BZT₅ przekraczały kryteria stanu dobrego.

25 listopada edytuj

Litwa na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – występ narodowej reprezentacji Litwy na zimowych igrzyskach olimpijskich w Vancouver w 2010 roku. W kadrze znalazło się sześcioro zawodników – czterech mężczyzn i dwie kobiety. Wystąpili oni w dziesięciu konkurencjach olimpijskich w trzech dyscyplinach sportowych – biathlonie, biegach narciarskich i narciarstwie alpejskim. Reprezentanci Litwy nie zdobyli medali, ich najlepszym rezultatem w Vancouver było 18. miejsce Modestasa Vaičiulisa i Mantasa Strolii w sztafecie sprinterskiej mężczyzn. Najlepszym miejscem w konkurencjach indywidualnych była 25. pozycja Diany Rasimovičiūtė w biathlonowym sprincie kobiet. Vaičiulis był najmłodszym reprezentantem Litwy na igrzyskach w Vancouver, w dniu otwarcia igrzysk miał 20 lat i 313 dni. Z kolei najstarszą była Rasimovičiūtė – 25 lat i 359 dni. Rolę chorążego reprezentacji podczas ceremonii otwarcia pełniła Irina Terentjeva, a podczas ceremonii zamknięcia Mantas Strolia. Był to siódmy start reprezentacji Litwy na zimowych igrzyskach olimpijskich i czternasty start olimpijski, wliczając w to letnie występy.

26 listopada edytuj

Nakajima G8N Renzan – japoński ciężki czterosilnikowy samolot bombowo-torpedowy z końcowego okresu II wojny światowej, wytwórni Nakajima, który pozostał w stadium prototypu. Przeznaczony był dla lotnictwa marynarki wojennej. Zbudowano cztery egzemplarze w latach 1944–1945, produkcji seryjnej nie podjęto z uwagi na klęskę Japonii w wojnie. W długim systemie nosił pełne oznaczenie: samolot bombowo-torpedowy bazowania lądowego Typ 18. W nomenklaturze amerykańskiej oznaczony kodem Rita. Prace nad bombowcem były prowadzone w ścisłej tajemnicy w należących do firmy zakładach w Koizumi. Samolot otrzymał oficjalne oznaczenie w krótkim systemie oznaczeń G8N1, a w połowie 1944 roku nadano mu nazwę Renzan. Pierwszy prototyp samolotu G8N1 wystartował do lotu 23 października 1944 roku i został przekazany lotnictwu Marynarki 25 grudnia tego roku. Samolot był podczas prób stateczny i dobrze reagował na stery. Kolejne trzy prototypy ukończono do czerwca 1945 roku. Braki surowców strategicznych, głównie aluminium, w końcowej fazie wojny uniemożliwiły uruchomienie produkcji seryjnej maszyny, zwłaszcza że jej planowane wykorzystanie utraciło sens, i 22 czerwca 1945 roku program anulowano.

27 listopada edytuj

Krążowniki ciężkie typu D – typ dwóch krążowników ciężkich, których budowę planowano w Niemczech w latach 30. XX wieku. Oba okręty były klasyfikowane przez Kriegsmarine jako Panzerschiffe i stanowiły ulepszoną wersję okrętów typu Deutschland. Ich budowa została zatwierdzona przez Adolfa Hitlera w 1933 roku. Głównym przeznaczeniem okrętów było zrównoważenie jednostek budowanych w ramach nowego programu rozbudowy floty francuskiej. Wyporność jednostek zwiększono do 20 000 ton, ale Hitler pozwolił na wykorzystanie jej tylko do opancerzenia, zabraniając wprowadzenia zmian w artylerii głównej okrętów. Położono stępkę tylko jednej jednostki, ale budowę przerwano pięć miesięcy później. Władze zdecydowały bowiem, że jednostki powinny zostać powiększone, aby były w stanie zwalczać nowe francuskie pancerniki typu Dunkerque. W efekcie kontrakty na budowę obu okrętów zostały zastąpione kontraktami na budowę pancerników typu Scharnhorst.

28 listopada edytuj

Norman Nunez (ur. 12 czerwca 1971 w Belize City) – belizeński piłkarz występujący na pozycji napastnika lub pomocnika, reprezentant kraju. Jest uznawany za jednego z najlepszych belizeńskich piłkarzy w historii oraz legendę belizeńskiej piłki nożnej. Podczas swojej kariery piłkarskiej występował w kilkunastu klubach z rodzimej półprofesjonalnej ligi, zdobywając około dziesięciu mistrzostw Belize. Największe sukcesy odnosił w latach 90. w barwach Juventus Football Club oraz w pierwszych latach XXI wieku w Kulture Yabra FC. Dołączając do honduraskiego CD Marathón został jednym z pierwszych belizeńskich piłkarzy, którzy podpisali profesjonalny kontrakt w zagranicznej lidze. W listopadzie 1995 roku wystąpił w historycznym, pierwszym meczu rozegranym przez piłkarską reprezentację Belize, z Salwadorem (0:3). W kwietniu 2001 roku strzelił gola w spotkaniu z Nikaraguą (2:0), które było pierwszym zwycięstwem reprezentacji Belize. Jako zawodnik drużyny narodowej trzykrotnie wziął udział w Pucharze Narodów UNCAF, a także w eliminacjach do Mistrzostw Świata w Korei i Japonii. Pełnił rolę kapitana reprezentacji.

29 listopada edytuj

Prawec – marka bułgarskich komputerów osobistych składanych w miasteczku Prawec w obwodzie sofijskim z bułgarskich i importowanych komponentów. Składała się z dwóch serii, opartych na procesorach 8-bitowych – najczęściej na bazie architektury Apple II oraz 16-bitowych – architektura IBM PC. Seryjnie produkowane w latach 80. i 90. XX wieku, komputery Prawec przyczyniły się do popularyzacji informatyki w Bułgarii: pierwszy klub komputerowy wyposażony w komputery Prawec-82 powstał w drugiej połowie 1984 roku w Sofii, a już w pierwszym miesiącach kolejnego roku w Bułgarii znajdowało się 28 takich klubów, a 350 było w budowie. W 1986 roku w klubach korzystano już z 1500 komputerów Prawec-82, a w Bułgarii tworzono gry i inne oprogramowanie. Komputery te były też eksportowane do ZSRR. W 2014 roku wyszedł ultrabook pod marką Prawec-64M. Komputer wyposażony w 14-calowy ekran oferowano z różnymi procesorami Intela i dyskami SSD. Obok ultrabooka pod marką Prawec sprzedawano też smartfony. W 2018 roku autor reaktywacji marki Bojko Wuczew wystawił firmę na sprzedaż deklarując poszukiwania większego inwestora.

30 listopada edytuj

Jiyuan – chiński krążownik pancernopokładowy z końca XIX wieku, zbudowany w stoczni AG Vulcan Stettin w Szczecinie jako pojedynczy okręt. Był on pierwszym z nowoczesnych krążowników zbudowanych dla marynarki chińskiej. Okręt był krążownikiem pancernopokładowym, z silną i dobrze opancerzoną, lecz nieliczną artylerią główną. Zgodnie z ówczesną doktryną umieszczania możliwie największych dział na stosunkowo niewielkich jednostkach, posiadał parę odtylcowych armat Kruppa kalibru 210 mm. Artyleria średnia ograniczała się do jednego działa kalibru 150 mm Kruppa o niskiej szybkostrzelności, umieszczonego na rufie. Brał udział w starciu pod Pungdo, otwierającym wojnę chińsko-japońską, oraz bitwie u ujścia Yalu. Zdobyty przez Japonię w Weihai, służył później we flocie japońskiej jako Saien. Wziął udział w blokadzie Port Artur podczas wojny rosyjsko-japońskiej. 30 listopada 1904 roku wszedł na minę, postawioną tydzień wcześniej przez rosyjskie kutry. Zginęło 38 członków załogi, w tym dowódca komandor porucznik K. Tajima.