Szaul Berezowski
Szaul Samuel Berezowski, także Saul Berezowski, Seweryn Berezowski[1] (ur. 5 czerwca 1908 w Grodnie, zm. 2 kwietnia 1975 w Ramat Awiwie) – polski kompozytor, pianista, dyrygent pochodzenia żydowskiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 czerwca 1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 kwietnia 1975 |
| Instrumenty | |
| Zawód | |
| Powiązania |
Szymon Dżigan, Izrael Szumacher, Icyk Manger, Mordechaj Gebirtig |
Życiorys edytuj
W młodości uczył się muzyki u swojego ojca Fajwla, będącego kantorem. Gry na fortepianie uczyła go Lilia Fidelman. Ukończył studia w warszawskim konserwatorium muzycznym w 1929 r., następnie zamieszkał w Białymstoku, gdzie na scenach żydowskich teatrów akompaniował Szymonowi Dżiganowi i Izraelowi Szumacherowi, a po ich aresztowaniu Annie Nożyk[2]. Był dyrygentem białostockiego kinoteatru „Apollo” oraz prowadził wojskową orkiestrę jazzową. Po zajęciu Białegostoku przez Armię Czerwoną, objął stanowisko kierownika teatru rozrywkowego Dżigana i Szumachera. Po II wojnie światowej przeniósł się do Łodzi, gdzie tworzył muzykę dla Państwowego Teatru Żydowskiego Idy Kamińskiej, a ponadto założył i kierował żydowskim chórem ludowym Fołks-chor, który działał przy Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów[2]. Ponadto był dyrygentem chóru w cerkwi św. Aleksandra Newskiego w Łodzi oraz kierował chórem Rosjan „Kalinka” w Łodzi. Założył i prowadził chór łódzkich żydowskich kooperatyw przemysłowych. W 1957 r. wyjechał do Izraela, gdzie tworzył muzykę teatralną i filmową[2].
Życie prywatne edytuj
Berezowski miał żonę Reginę. Nie mieli dzieci[2].
Twórczość edytuj
Wybrane utwory edytuj
- Unter di khurves fun Poyln (pod ruinami Polski), do słów Icyka Mangera,
- Ikh Bin Mid (jestem zmęczony), do słów Icyka Mangera,
- In geto, do słów Mordechaja Gebirtiga,
- Dem Zeydns Nign (melodia dziadka),
- Baym Taykh (Nad rzeką), do słów Mani Lejba[3].
Muzyka filmowa edytuj
Berezowski skomponował muzykę do filmów, m.in. takich jak:
- (1947) Żydowskie osadnictwo na Dolnym Śląsku[4]
- (1947) Mir ibergewlibene (My, którzy przeżyliśmy),
- (1951) Undzere kinder (Nasze dzieci)[2],
- (1966) Shnei Kuni Leml[5].
Literatura edytuj
W 1976 r. został wydany zbiór poezji Berezowskiego – Lider Bukh (Książka piosenek)[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Berezowski Saul | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-04-19].
- ↑ a b c d e Berezowski Szaul Samuel – Społeczne Muzeum Żydów Białegostoku i regionu [online], jewishbialystok.pl [dostęp 2021-08-17].
- ↑ Freedman Catalogue lookup: artist Berezovsky, Shaul [online], digital.library.upenn.edu [dostęp 2021-08-17].
- ↑ Berezowski Saul | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-08-17].
- ↑ שני קוני למל: CastAlbums.org [online], castalbums.org [dostęp 2021-08-17].
- ↑ Shaul Berezovsky, Lider bukh, [Tel-Aviv]: Aroysgegebn durkh dem gezelshafṭlekhn ḳomiṭeṭ tsu fareybiḳn dem ondenḳ fun Shaʾul Berezoṿsḳi, 1976 [dostęp 2021-08-17].