Szembekowie herbu własnego

ród szlachecki

Szembekowie – polski ród mieszczański i szlachecki herbu własnego pochodzenia niemieckiego[1].

Protoplastą rodu był Bartłomiej, który przybył do Lwowa ze Standell w Brandenburgii, a w 1544 roku przyjął prawo miejskie w Krakowie[1]. Pierwsze pokolenia Szembeków zajmowały się handlem, bankierstwem i górnictwem, prowadząc interesy na terenie Rzeczypospolitej. Prawnuk protopolasty rodu Franciszek Szembek został pierwszym w rodzie senatorem[2]. Późniejsi przedstawiciele rodu wstydzili się mieszczańskiego pochodzenia i pomijali je w genealogiach rodowych[3].

W ciągu XVII i XVIII wieku Szembekowie weszli do grona magnaterii Rzeczypospolitej, przede wszystkim dzięki karierom członków rodu w hierarchii Kościoła katolickiego[4]. Z rodu Szembeków pochodziło: dwóch prymasów, sześciu biskupów, jeden kanclerz wielki koronny, jeden sekretarz wielki koronny, dwóch wojewodów, sześciu kasztelanów oraz pięciu generałów[4]. Głównym twórcą potęgi rodu był Jan Szembek kanclerz wielki koronny, kierujący polityką państwa w czasach Augusta II[4]. W 1816 roku Józef Ignacy Szembek uzyskał pruski tytuł hrabiowski[5].

Przedstawiciele rodu:

  • Jan Szembek (1881–1945) – polski dyplomata, poseł RP w Budapeszcie (1919), poseł w Brukseli (1925–1927), poseł w Bukareszcie (1927–1932), wiceminister spraw zagranicznych (1932–1939).
  • Jadwiga Szembek (1883–1939) – etnografka, archeolog, poetka, malarka. Zginęła dobrowolnie stając przy mężu (Leon Józef Szeptycki) przed plutonem egzekucyjnym we wrześniu 1939 r. w Przyłbicach.

Przypisy

edytuj
  1. a b Karolczak 2011 ↓, s. 238.
  2. Karolczak 2011 ↓, s. 239.
  3. Karolczak 2011 ↓, s. 238-239.
  4. a b c Karolczak 2011 ↓, s. 240.
  5. Karolczak 2011 ↓, s. 241.

Bibliografia

edytuj
  • Kazimierz Karolczak. Szembekowie. Gałąź podolska. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia”. IX, 2011. 

Linki zewnętrzne

edytuj