Szerokoząbek luzoński

Szerokoząbek luzoński
	Abditomys latidens
	(Sanborn, 1952)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Rattini
Rodzaj	Abditomys; Musser, 1982
Gatunek	szerokoząbek luzoński
Synonimy
	Rattus latidens Sanborn, 1952;
	Rattus latidens Sanborn, 1952;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies

Szerokoząbek luzoński^[5] (Abditomys latidens) – gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący endemicznie na wyspie Luzon w archipelagu Filipin^[4]^[6].

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1952 roku amerykański teriolog Colin Campbell Sanborn nadając mu nazwę Rattus latidens^[3]. Holotyp pochodził z Mount Data, na wysokości 7500 ft (2286 m), w Mountain Province, na Luzonie, w Filipinach^[6]. Jedyny przedstawiciel rodzaju szerokoząbek^[5] (Abditomys) który opisał w 1982 roku amerykański teriolog Guy G. Musser^[2].

Gryzoń ten jest spokrewniony z Tryphomys adustus, innym endemitem Luzonu^[5]^[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[7].

Etymologia edytuj

Abditomys: łac. abditus „ukryty, sekretny”, od abdo „schować się”; gr. μυς mus, μυος muos „mysz”^[2].
latidens: łac. latus „szeroki”^[8]; dens, dentis „ząb”^[9].

Występowanie edytuj

Szerokoząbek luzoński jest znany tylko z dwóch okazów. Występuje wyłącznie na Filipinach^[7]; oprócz prowincji Mountain stwierdzono go także w prowincji Laguna w środkowej części wyspy Luzon. Pierwszy okaz został schwytany w tropikalnym lesie iglastym, jaki tworzą sosny wiotkie, na wysokości ok. 2250 m n.p.m., natomiast okaz z prowincji Laguna pochodził z pola ryżowego położonego na wysokości 75 m n.p.m. Nic ponadto nie wiadomo o jego preferencjach środowiskowych^[4].

Wygląd edytuj

Długość ciała (bez ogona) 232–271 mm, długość ogona samic 216–242 mm, samców – mm, długość ucha 24 mm, długość tylnej stopy 45–47 mm; masa ciała 269 g^[10]. Opis według holotypu gatunku: jest to duży gryzoń o ciemnym ubarwieniu. Ma oliwkowobrązowy grzbiet z czarnymi włosami w środkowej części zadu, jaśniejsze boki i bardziej płowy spód ciała. Ogon i uszy są ciemnobrązowe. Uzębienie jest podobne jak u szczura, ale gryzoń ten wyróżnia się prawie dwukrotnie szerszymi siekaczami niż przedstawiciele rodzaju Rattus^[3]. Uzębienie sugeruje, że jego pożywieniem może być bambus^[4]. Nietypowy jest także pierwszy palec stopy tego gryzonia, którego pazur zamiast mieć typowy haczykowaty kształt, przypomina raczej paznokieć^[6].

Populacja edytuj

Nie wiadomo, jak liczny jest szerokoząbek luzoński. Park Narodowy Mount Data obejmuje duży obszar sprzyjającego środowiska, chociaż jego obszar w dużej części został przekształcony w tereny uprawne. Drugi znany okaz pochodził z pola ryżowego, co może wskazywać na pewną tolerancję gatunku wobec przekształceń środowiska. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznała, że na razie brak jest danych do przydzielenia gatunku do konkretnej kategorii zagrożenia i potrzebne są dalsze prace^[4].

Przypisy edytuj

↑ Abditomys latidens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c G.G. Musser. Results of the Archbold Expeditions. No. 107. A new genus of arboreal rat from Luzon Island in the Philippines. „American Museum novitates”. 2730, s. 3, 1982. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.C. Sanborn. Philippine zoological expedition 1946-47: Mammals. „Fieldiana: Zoology”. 33 (2), s. 125, 1952.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e R. Gerrie & R.R.G.& R. Kennerley R. Gerrie & R.R.G.& R., Abditomys latidens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-29] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 263. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Abditomys latidens. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-29].
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 476. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 120.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 69.
↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 879. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia edytuj

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[itis-1] Abditomys latidens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Musser-2] G.G. Musser. Results of the Archbold Expeditions. No. 107. A new genus of arboreal rat from Luzon Island in the Philippines. „American Museum novitates”. 2730, s. 3, 1982. (ang.).

[Sanborn-3] C.C. Sanborn. Philippine zoological expedition 1946-47: Mammals. „Fieldiana: Zoology”. 33 (2), s. 125, 1952.

[iucn-4] R. Gerrie & R.R.G.& R. Kennerley R. Gerrie & R.R.G.& R., Abditomys latidens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-29] (ang.).

[miiz-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 263. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[MSW3-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Abditomys latidens. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-29].

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 476. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=150_120]-8] Jaeger 1944 ↓, s. 120.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=99_69]-9] Jaeger 1944 ↓, s. 69.

[Denys&inni-10] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 879. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[5]

[4]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]

[10]