Szkocka whisky (ang. Scotch whisky lub po prostu Scotch) – whisky wyprodukowana w Szkocji w sposób określony przez Scotch Whisky Regulations 2009.

Szkockie whisky
Whisky może dojrzewać w beczkach po innych alkoholach, np. sherry, porto, nabierając nieco ich aromatów

Regulacje prawne edytuj

Zgodnie z prawem szkocka whisky:

  • jest wyprodukowana z wody i słodowanego jęczmienia (z ewentualnym dodatkiem innych zbóż), z których robi się zacier. Tworzące się cukry dzięki działalności enzymów ze słodu ulegają fermentacji z udziałem drożdży;
  • jest destylowana w destylarni znajdującej się na terenie Szkocji;
  • jest leżakowana na terenie Szkocji w dębowych beczkach o objętości nieprzekraczającej 700 litrów przez co najmniej trzy lata;
  • nie zawiera dodatków z wyjątkiem wody i karmelu prostego jako barwnika;
  • zawiera co najmniej 40% alkoholu (objętościowo)[1].

Dodatek egzogennych enzymów nie jest dozwolony[2]. Praktycznie wszystkie Single Malt Scotch Whisky są destylowane dwukrotnie[3].

W Szkocji powszechna jest sprzedaż beczek whisky rozlewniom nazywanym „independent bottlers”, które sprzedają whisky pod własną etykietą[4], zwykle zamieszczając informację, gdzie były destylowane[5]. Nie mogą to być jednak rozlewnie zagraniczne, ponieważ szkocka Single Malt Whisky może opuścić teren Szkocji tylko w butelkach z etykietą przeznaczoną do sprzedaży detalicznej[1].

Regiony produkcji whisky edytuj

 
Regiony produkcji whisky w Szkocji
 
Torf, w którego dymie suszy się słód nadaje whisky specyficzny charakter

Każda destylarnia produkuje whisky o indywidualnym, swoistym charakterze wynikającym m.in. z jej usytuowania i aparatów destylacyjnych[6].

Szkocja podzielona jest na następujące rejony produkcji whisky:

Lowlands edytuj

Lowlands znajduje się na południu Szkocji. Dzięki łagodnym warunkom klimatycznym, destylaty dojrzewają tu szybciej. Są na ogół łagodne, o jasnej barwie i kwiatowo-owocowym aromacie[7]. Znajdują się tu destylarnie takie jak Auchentoshan (gdzie produkuje się potrójnie destylowaną Single Malt Scotch Whisky[8]), Glenkinchie i Bladnoch.

Highlands edytuj

Highlands to największy geograficznie region. W południowej części, które graniczą z nizinami, produkuje się na ogół lekkie whisky z niewielkimi akcentami torfowego dymu (Loch Lomond, Deanston, Glengoyne). Whisky z zachodniej części regionu zawierają mniej kwiatowej lekkości (Oban, Talisker, Ben Nevis). Północna część jest bardziej różnorodna (np. Old Pulteney, Highland Park)[7].

Speyside edytuj

Speyside jest dorzeczem rzeki Spey. Region określany jest jako serce produkcji whisky[7]. Ponad połowa gorzelni w Szkocji znajduje się w tym regionie[9]. Wytwarza się tu m.in. The Macallan, Mortlach, Glenfarclas. Z tego regionu pochodzą dwie najlepiej sprzedające się Single Malt Whisky na świecie – The Glenlivet i Glenfiddich[10].

Islay edytuj

Islay jest wyspą, której prawie 25% powierzchni stanową torfowiska. Whisky z tego regionu charakteryzuje silna torfowość (wynikająca z suszenia słodu w torfowym dymie) oraz morskie nuty zapachowe. Znajdują się tu destylarnie Ardbeg, Bruichladdich, Bunnahabhain, Bowmore, Caol Ila, Lagavulin, Laphroaig, Kilchoman[7].

Campbeltown edytuj

Campbeltown leży na półwyspie Kintyre. Destylaty z tego rejonu charakteryzują się lekko solankowym posmakiem[7].

Typy szkockiej whisky edytuj

 
Alembiki w Glenfiddich
  • Single Malt Scotch Whisky – szkocka whisky pochodząca z jednej destylarni, destylowana w alembikach (kubełkowych aparatach destylacyjnych, ang. pot still), wyprodukowana z wody i słodowanego jęczmienia bez dodatku innych zbóż[1].
  • Single Grain Scotch Whisky – szkocka whisky pochodząca z jednej destylarni, wyłączając Single Malt Scotch Whisky i Blended Scotch Whisky[1]. Może być produkowana, poza słodowanym jęczmieniem, z innych słodowanych lub niesłodowanych zbóż[11]. Destylowane są w kolumnach destylacyjnych[3].
  • Blended Malt Scotch Whisky – mieszanka dwóch lub więcej Single Malt Scotch Whisky, których nie destylowano w tylko jednej destylarni[11]. Za pioniera mieszanek uznaje się szkockiego kupca wina Adrew Ushera, który działał w XIX w. Mieszał on whisky słodową z różnych destylarni w celu uzyskania stałej jakości[6].
  • Blended Grain Scotch Whisky – mieszanka dwóch lub więcej Single Grain Scotch Whisky, których destylowano w więcej niż jednej destylarni.
  • Blended Scotch Whisky – mieszanka jednej lub więcej Single Malt Scotch Whisky z jedną lub więcej Single Grain Scotch Whisky[1]. Stanowią około 90% produkowanej objętości whisky ze Szkocji[12]. Należą tu takie marki jak Johnnie Walker, Ballantine’s, Bells, Dewar’s, Whyte and Mackay, Cutty Sark, Justerini & Brooks, The Famous Grouse, Chivas Regal i Teacher’s.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e The Scotch Whisky Regulations 2009. legislation.gov.uk. [dostęp 2016-10-14]. (ang.).
  2. R. J. Piggott, J. M. Conner: Whiskies. W: R. J. Piggott, J. M. Conner: Fermented Beverage Production. Springer, 2003, s. 239–262. ISBN 978-0-306-47275-6.
  3. a b Bill Owens, Alan Dikty: The Art of Distilling Whiskey and Other Spirits: An Enthusiast's Guide to the Artisan Distilling of Potent Potables. Quarry Books, 2009, s. 61. ISBN 978-1-59253-569-9.
  4. What are independent bottlers?. The Whisky Exchange. [dostęp 2016-10-14]. (ang.).
  5. Whiskey Wednesday: American Independent Bottlers. Sku's Recent Eats: Whiskey, Brandy and Other Good Stuff, 2009. [dostęp 2016-10-14]. (ang.).
  6. a b André Dominé: Alkohole Świata. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2008, s. 310, 325. ISBN 978-83-7626-572-8.
  7. a b c d e Vademecum Whisky: Przewodnik po szlachetnych trunkach. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk. ISBN 978-83-274-3996-3.
  8. What is triple distillation?. Auchentoshan Distillery. [dostęp 2016-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-18)]. (ang.).
  9. Krótki przewodnik po whisky. [dostęp 2016-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-19)]. (ang.).
  10. Glenfiddich vs. Glenlivet. The Whiskey Reviewer, 2015. [dostęp 2016-10-14]. (ang.).
  11. a b The Scotch Whisky Regulations 2009. Scotch Whisky Association, 2009. [dostęp 2016-10-14]. (ang.).
  12. Blending. Whisky Invest Direct. [dostęp 2016-10-15]. (ang.).