Szpanów

wieś na Ukrainie

Szpanów (ukr. Шпанів, Szpaniw) – dawne miasteczko, obecnie wieś na Ukrainie (Wołyń) w rejonie rówieńskim obwodu rówieńskiego, miejscowość licząca obecnie 2484 mieszkańców, położona nad rzeką Uście 2 km na północ od Równego.

Szpanów
Шпанів
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 rówieński

Rejon

rówieński

Powierzchnia

1,4 km²

Populacja 
• liczba ludności
• gęstość


2484
1774,29 os./km²

Nr kierunkowy

+380 362

Kod pocztowy

35301

Położenie na mapie obwodu rówieńskiego
Mapa konturowa obwodu rówieńskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Szpanów”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Szpanów”
Ziemia50°39′59″N 26°15′49″E/50,666389 26,263611

Znajduje się tu przystanek kolejowy Szpanów, położony na linii RówneBaranowiczeWilno.

Historia edytuj

Szpanów był rodową siedzibą Czapliców-Szpanowskich, herbu Kierdeja – prawdopodobnie uszlachconych w XIV w. Tatarów.

Szpanów był lokowany na prawie magdeburskim w 1562 r. z przywilejem dwóch jarmarków. Do 1569 r. Szpanów znajdował się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, a po unii lubelskiej w koronnym województwie wołyńskim. Od 1793 r. – po II rozbiorze Rzeczypospolitej Szpanów znalazł się na ziemiach włączonych do cesarstwa rosyjskiego (ziemie zabrane), w guberni wołyńskiej. W czasach II Rzeczypospolitej znajdował się w województwie wołyńskim. Od 17 września 1939 r. znajdował się w granicach Ukrainy – najpierw sowieckiej, obecnie niepodległej.

W wyniku działów i sprzedaży Szpanów wyszedł z rąk rodu Czapliców w pocz. XVII w. stając się własnością kolejno: Wiśniowieckich, Czołhańskich, Pepłowskich i Steckich. W posiadanie Steckich wszedł prawdopodobnie drogą zakupu przez Kazimierza Steckiego herbu Radwan, który przekazał go następnie swemu synowi Karolowi.

Gospodarczo ożywił Szpanów wnuk generała Michała Gedeona Radziwiłła i ostatni z Radziwiłłów szpanowskich – Michał Piotr Radziwiłł, który wybudował w nim manufakturę meblarską. Umierając bezpotomnie w 1903 r., zapisał Szpanów (podobnie jak i należący do niego Nieborów) swemu kuzynowi – Januszowi Radziwłłowi – Ordynatowi Ołyckiemu, który rozwinął w Szpanowie cukrownictwo, skupiając w swych rękach kontrolny pakiet akcji największej na Wołyniu cukrowni w Oleksinie.

Zabytki edytuj

Szpanów pozostał w rodzie Radziwiłłów do wybuchu II wojny światowej. Po generale Radziwille przejął go (z uwzględnieniem w międzyczasie konfiskaty przez rząd carski po powstaniu listopadowym) jego najstarszy syn Karol, który zmuszony był zamieszkać w oficynie po pożarze pałacu ok. r. 1870. Po II wojnie światowej teren rezydencji należał do wojska. Mimo upływu czasu i zaniedbania w Szpanowie do dzisiaj widoczne są ślady wspaniałego założenia pałacowego-parkowego.

Sport edytuj

Do 1939 roku w miejscowości funkcjonował klub piłkarski Ochotniczej Straży Pożarnej Szpanów.

Przypisy edytuj

  1. Wioletta Brzezińska-Marjanowska Dionizy Mikler - twórca parków i ogrodów na Wołyniu i Podolu. www.repcyfr.pl. s. 373. [dostęp 2013-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-01)].

Linki zewnętrzne edytuj