Szpital MSWiA w Łodzi
Szpital Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Łodzi, także Zakład Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (dawn. Dom „Diakonis” i Szpital Miłosierdzia) – szpital znajdujący się przy ul. Północnej 42 w Łodzi.
nr rej. A/336/1-8 z 1993-05-28[1] | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Północna 42 |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Architekt |
Paweł Rübensahm lub Czesław Zambrzycki |
Inwestor |
Stowarzyszenie Miłosierdzia Konsystorza Ewangelicko-Augsburskiego |
Rozpoczęcie budowy |
1905 |
Ukończenie budowy |
1908 |
Ważniejsze przebudowy |
1970–1975 |
Pierwszy właściciel |
Stowarzyszenie Miłosierdzia Konsystorza Ewangelicko-Augsburskiego |
Kolejni właściciele | |
Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Łodzi | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |
51°46′50,9″N 19°28′25,8″E/51,780806 19,473833 | |
Strona internetowa |
Historia
edytujInicjatorem budowy szpitala było Stowarzyszenie Miłosierdzia Konsystorza Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie, wraz z łódzkim pastorem Rudolfem Gundlachem[2], księdzem Juliuszem Bursche i lekarzem Adolfem Tochtermannem[3] naczelnym lekarzem szpitala w latach 1904–1939[4].
Po odwiedzinach w zakładzie dla epileptyków w Wiskitkach łódzcy ewangelicy uznali za słuszne by przenieść go do Łodzi. W 1904 przeniesiono z Wiskitek zakład dla psychicznie chorych i epileptyków, umieszczając ich przy ul. Tkackiej 8. W tym samym roku ewangelicy uzyskali od szpitala św. Aleksandra parcelę przy ul. Północnej 42. W 1905 rozpoczęto prace w oparciu o projekt architekta Pawła Rübenshama[5] lub Czesława Zambrzyckiego[2]. Szpital otwarto 27 listopada 1908. Obiekt składał się wówczas z 2 neogotyckich obiektów położonych prostopadle względem siebie. Obejmowały one sale szpitalne, mieszkania sióstr diakonisek mających opiekować się chorymi i pomieszczenia dla zarządu szpitala[5]. Funkcjonowaniem placówki od początku jej działania kierowało 2 lekarzy: dr Alfred Krusche i dr Adolf Tochtermann[6].
Szpital obejmował początkowo 25 łóżek i przyjmował chorych niezależnie od wyznania i pochodzenia. Koszt 1-dniowego pobytu w placówce wynosił 1,5 rubla. W 1911 obiekt przyjął 400 pacjentów, a rok później 542. Podczas I wojny światowej placówka skupiała się na leczeniu niemieckich żołnierzy. W 1927 dokonano rozbudowy szpitala, zwiększając liczbę łóżek: chirurgia obejmowała 70 łóżek, chirurgia ginekologiczna – 80, oddział wewnętrzny – 50, natomiast położniczy – 20. Ponadto przy szpitalu uruchomiono szkołę dla sióstr. W trakcie II wojny światowej szpital ponownie służył ludności niemieckiej – głównie Schutzstaffel (SS) i Gestapo[5]. Szpital rozbudowano w latach 1927–1930, dzięki czemu dysponował 170 łóżkami i przyjmował 1500 pacjentów rocznie[6].
Przed wyzwoleniem Łodzi szpital został przez Niemców ograbiony ze sprzętu medycznego[6]. Po wyzwoleniu w 1945 budynki przejęło kwatermistrzostwo armii radzieckiej, które utworzyło tu szpital polowy[2]. W kwietniu 1946 szpital został scedowany polskim władzom i został przekazany Wojewódzkiemu Urzędowi Bezpieczeństwa Publicznego. 12 maja 1946, po pracach porządkowych przeprowadzonych przez niemieckich jeńców, do szpitala przyjęto chorych i rannych działaczy partii. Obiekt miał wówczas 80 łóżek. Sprzęt do obsługi szpitala został pozyskany w większości ze środków UNRRA. Ponadto utworzono również poradnię dziecięcą przy ul. prez. G. Narutowicza 76. W 1947 powstał również gabinet fizykoterapii[5].
W latach 50. XX wieku przeprowadzono modernizację szpitala, zwiększając liczbę łóżek do 200, utworzono aptekę, gabinet RTG, reumatologii, gastrologii, pogotowia lekarskiego oraz gabinety zabiegowe. W 1966 została utworzona Klinika Chorób Wewnętrznych WAM w oparciu o oddział wewnętrzny. Jej kierownikiem został dr Stanisław Laskowski. W 1960 utworzono również Punkt Krwiodawstwa[5].
W październiku 1970 rozpoczęto rozbudowę szpitala wg projektu architekta Janusza Wyżnikiewicza[7]. W pierwszej kolejności wyburzono część gmachu usytuowaną od strony podwórza, wybudowaną w latach 1905–1908 i wybudowano nowy, większy gmach, równolegle do ul. Dwernickiego, oddając go do użytku 5 lutego 1975. Mieściła się w nim m.in.: izba przyjęć, basen rehabilitacyjny z hydroterapią i fizykoterapią, gabinety specjalistyczne, oddział intensywnej terapii, blok operacyjny oraz punkt krwiodawstwa. Nowy gmach połączono łącznikiem z częścią zachowanego kompleksu szpitala z 1908. Cały szpital liczył łącznie 350 łóżek. 15 maja 1994 przy al. Anstadta oddano nowy budynek szpitalny, zawierający gabinet akupunktury, stomatologię oraz przychodnię dziecięcą[5]. Szpital od 2001 nosi nazwę Zakładu Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji[2] i pozostaje w gestii MSWiA[3].
Architektura
edytujBudynek wybudowano w stylu neogotyckim. Został wykonany głównie z cegły. Elewacja frontowa obiektu ma 10 osi oraz 2 ryzality, zawierających 2-piętrowe wykusze. Dominujący jest środkowy ryzalit zwieńczony szczytem ze sterczynami. Pomiędzy oknami usytuowane są pasy wypełnione blendami z pokrytymi kremowym tynkiem. Obiekt ma gzyms wieńczący oraz fryz kratownicowy. Kominy stanowią prostokątne wieżyczki z krenelażem. Dach budynku jest dwuspadowy i ma niewielkie facjaty[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 50 [dostęp 2021-04-04] .
- ↑ a b c d Łódź – Szpital MSWiA. Atrakcje turystyczne Łodzi. Ciekawe miejsca Łodzi [online], polskaniezwykla.pl [dostęp 2022-01-08] .
- ↑ a b c Dom „Diakonis” ze szpitalem Miłosierdzia obecnie Zakład Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Łodzi – Regionalny Katalog Zabytków Województwa Łódzkiego [online], kultura.lodz.pl [dostęp 2022-01-08] .
- ↑ Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920, Łódź: Wydział Statystyczny Magistratu m. Łodzi, 1920, s. 425 .
- ↑ a b c d e f Historia: Szpital MSWiA w Łodzi [online], zozmswlodz.pl [dostęp 2022-01-08] .
- ↑ a b c Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji , Stulecie szpitala MSWiA w Łodzi [online], Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji [dostęp 2022-01-08] (pol.).
- ↑ Janusz Wyznikiewicz 1931–2019 [online], SARP Oddział Łódź [dostęp 2021-03-29] .