Szybka Kolej Miejska w Warszawie
Szybka Kolej Miejska w Warszawie – system kolei aglomeracyjnej łączący centrum Warszawy z jej przedmieściami i niektórymi satelickimi miejscowościami[4]. Wraz z Metrem Warszawskim, tworzy szkielet komunikacji miejskiej w Warszawie, uzupełniony przez Warszawską Kolej Dojazdową oraz połączenia Kolei Mazowieckich. Przewoźnikiem obsługującym linie SKM jest Szybka Kolej Miejska Sp. z o.o.
kolej aglomeracyjna | |
Logo SKM w Warszawie | |
Państwo | |
---|---|
Lokalizacja | |
Organizator |
Miasto Stołeczne Warszawa |
Operator | |
Liczba linii |
7 (w tym 3 linie skrócone)[1] |
Lata funkcjonowania |
od 2005 |
Roczna liczba pasażerów |
22 mln[2] (2019) |
Infrastruktura | |
Rozstaw szyn |
1435 mm |
Liczba stacji |
55 |
Tabor | |
Liczba pojazdów |
49[3] |
Strona internetowa |
Historia
edytujPrzed II wojną światową
edytujPierwsze próby stworzenia systemu SKM w Warszawie miały miejsce przed wojną. W 1937 zelektryfikowano węzeł i wprowadzono kursy podmiejskie z częstotliwościami typowymi dla tego typu systemów. 15 grudnia 1936 uruchomiono sieć trakcyjną na linii do Otwocka i Pruszkowa, 22 maja 1937 oddano do użytku zelektryfikowany odcinek Pruszków – Grodzisk – Żyrardów, a 15 grudnia 1937 uruchomiono pociągi elektryczne do Mińska Mazowieckiego. Zastosowano tabor przystosowany do wysokich (węzłowych) peronów (powojenne serie PKP – EW51 i EW52).
Po II wojnie światowej
edytujPo wojnie zbudowano drugą nawę tunelu średnicowego. W okresie gospodarki planowej linię średnicową znacznie rozbudowano i zmodernizowano, a nowy tabor typów 1B/2B, ASEA i 3B/4B (serie PKP EW53, EW54, EW55) także był przystosowany do wysokich peronów, a liczbę drzwi zwiększono.
W 1963 oddano do użytku nowoczesną stację Warszawa Śródmieście (w miejscu zburzonego Dworca Głównego) i przystanki Warszawa Ochota, Powiśle oraz Stadion, a także osobny tunel dla pociągów dalekobieżnych.
W 1975 zbudowano w nowym miejscu Dworzec Centralny. Od czasów stanu wojennego i pogłębionego przez niego kryzysu społeczno-gospodarczego system podupadł, zmniejszyła się częstotliwość kursowania pociągów. Niekorzystny wpływ na poziom świadczonych przez kolej usług miały także przemiany ustrojowe, pod koniec lat 90. XX wieku kolej regionalna w Warszawie obsługiwała poniżej 1% realizowanych podróży, składy wysokoperonowe zastępowane były przez „uniwersalne” typu 5B/6B (seria PKP EN57), a rozkład jazdy nie przystawał do lokalnych potrzeb. Jedyne wówczas wyprodukowane zespoły wysokoperonowe (serie PKP EW58 i EW60) skierowano do Trójmiasta, gdyż Warszawa nie była postrzegana jako miejsce, gdzie komunikacja kolejowa ma jakieś znaczenie.
XXI wiek
edytujDopiero pod koniec 2002 r. padła propozycja eksperta eksploatacji i ekonomistów transportu (m.in. R. Wodzickiego i A. Fularza), by system SKM zorganizować jako przedsiębiorstwo oddzielne od kolei państwowej PKP. Chodziło o zniwelowanie różnic taryfowych między PKP i ZTM. W ulotce Polskiego Naukowo-Technicznego Towarzystwa Eksploatacyjnego w Warszawie i referacie na konferencji we Wrocławiu na temat zintegrowanego transportu R. Wodzicki przeciwstawił się (luty-kwiecień 2003) projektowi wydzielenia linii średnicowej jako „kolejki typu metro”. W następstwie, A. Fularz na zorganizowanej wówczas konferencji prasowej przedstawił rozwiązania organizacyjne spotykane w stolicach Europy oraz zaproponował strukturę organizacyjną dla warszawskiej SKM.
Obecnie system SKM jest jednym z ważniejszych środków komunikacji aglomeracyjnej, a jego znaczenie ciągle rośnie. Postępują jego włączanie w system transportu miejskiego Warszawy oraz integracja kolejowej komunikacji aglomeracyjnej przez włączenie do niej ruchu regionalnego. Komunikacja kolejowa jest najszybszym środkiem komunikacji w aglomeracji osiągając prędkość handlową około 40 km/h.
Linie
edytujStan z dnia | S1 | S2 | S3 | S4 | S9 | S10 |
---|---|---|---|---|---|---|
12.03.2023 | Pruszków – Otwock |
Warszawa Aleje Jerozolimskie – Sulejówek Miłosna |
Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew / Radzymin |
Piaseczno – Legionowo / Wieliszew[a] |
linia zawieszona |
Warszawa Aleje Jerozolimskie – Otwock |
30.08.2021 | Warszawa Lotnisko Chopina – Sulejówek Miłosna |
|||||
2.01.2020 | Warszawa Lotnisko Chopina – Wieliszew / Radzymin |
Warszawa Zachodnia – Legionowo Piaski / Wieliszew | ||||
15.12.2019 | Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew | |||||
8.11.2018 | Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew[b] | |||||
3.09.2017 | Warszawa Zachodnia[c] – Otwock | |||||
12.03.2017 | Pruszków – Otwock | |||||
12.09.2013 | Warszawa Zachodnia – Legionowo Piaski | |||||
1.05.2013 | Warszawa Zachodnia – Wieliszew[d] | |||||
9.12.2012 | Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo / Legionowo Piaski |
Warszawa Zachodnia – Wieliszew | ||||
3.09.2012 | Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo / Legionowo Piaski | |||||
1.06.2012 | Warszawa Gdańska – Wieliszew | |||||
25.07.2011 | Warszawa Zachodnia – Sulejówek Miłosna |
|||||
01.06.2011 | Pruszków – Otwock |
Warszawa Wschodnia – Sulejówek Miłosna[e] | ||||
12.12.2010 | Pruszków – Otwock |
Warszawa Zachodnia – Sulejówek Miłosna | ||||
01.09.2010 | Warszawa Wschodnia – Otwock | Pruszków – Sulejówek Miłosna | ||||
07.06.2010 | linia zawieszona |
Warszawa Wschodnia – Warszawa Falenica | ||||
17.05.2010 | linia zawieszona | |||||
15.03.2010 | Warszawa Gdańska – Legionowo Piaski | |||||
15.01.2007 | ||||||
18.12.2006 | Pruszków – Sulejówek Miłosna | |||||
06.11.2006 | Pruszków – Warszawa Rembertów[f] | |||||
01.07.2006 | Pruszków – – Warszawa Rembertów | |||||
03.10.2005 | Warszawa Zachodnia – Warszawa Falenica[g] |
Warszawa Wschodnia – Warszawa Falenica | ||||
[5] |
Kolor | Przebieg linii |
---|---|
Zielony | linia przebiega przez Warszawę Śródmieście |
Pomarańczowy | linia przebiega przez Warszawę Centralną |
Biały | dwa warianty linii (S3S przez Śródmieście, S3C przez Centralną) |
Niebieski | linia przebiega przez Warszawę Gdańską |
Fioletowy | linia nie przebiega przez Wisłę – ani linią średnicową ani obwodową |
Tabor
edytujOznaczenie SKM | Numery boczne | Liczba | Liczba członów | Liczba miejsc siedzących | Zdjęcie | Eksploatacja |
---|---|---|---|---|---|---|
14WE | 107-108 | 2 | 3 | 192 | od 2005 | |
19WE | 301-304 | 4 | 4 | 180 | od 2010 | |
27WE | 401-413 | 13 | 6 | 274 | od 2011 | |
35WE | 501-506 | 9 | 6 | 288 | od 2012 | |
31WEba | 601-606 | 6 | 4 | 144 | od 2022 | |
45WEa | 701-715 | 15 | 5 | 186 |
Rozbudowa sieci
edytujPiaseczno
edytujDyrektor ZTM informował w maju 2011 roku, że prowadzone są działania, mające na celu otwarcie linii SKM do Piaseczna. Uruchomienie linii w tym kierunku było wtedy przewidywane po stworzeniu przez PKP PLK możliwości zawracania składów w Piasecznie[6]. Jednak pod koniec 2016 roku, podczas spotkania z udziałem władz samorządowych i mieszkańców w Urzędzie Gminy Piaseczno, przedstawiciel ZTM zadeklarował, że z przyczyn leżących po stronie zarządcy infrastruktury, PKP Polskie Linie Kolejowe, uruchomienie połączeń SKM w tym kierunku będzie możliwe najwcześniej w 2021 roku[7].
Od 12 marca 2023 r. Linie S4 i S40 kursują oficjalnie z/do Piaseczna.
Lotnisko Modlin
edytujPo otwarciu 1 czerwca 2012 roku stacji kolejowej Warszawa Lotnisko Chopina została uruchomiona linia S3. Linia ta miała zostać przedłużona w 2012 z Legionowa do portu lotniczego Modlin w Nowym Dworze Mazowieckim[6]. Połączenia te są realizowane przez spółkę Koleje Mazowieckie.
Nieporęt i Radzymin
edytujOd 2 stycznia 2020 roku siedem par pociągów linii S3 zostało wydłużonych przez Nieporęt do Radzymina[8][9].
Ogólne plany
edytujObecnie realizowana jest rozbudowa systemu SKM, która polega na następujących działaniach:
- budowa nowych przystanków na istniejących trasach na obszarach gęsto zamieszkanych;
- remont istniejących zniszczonych przystanków, by je oddać do użytku po dziesiątkach lat nieużytku;
- przebudowa i budowanie nowych torów, by zwiększona liczba pociągów nie kolidowała z koleją regionalną i dalekobieżną;
- tworzenie nowych linii;
- zakup taboru do obsługi nowych linii.
Stan docelowy
edytujOd około 2000 trwają dyskusje publiczne w prasie warszawskiej i urzędowe w ZTM i SKM na temat przyszłościowego wyglądu systemu SKM w Warszawie. Plany rozbudowy SKM (z października 2007[10], lipca 2008[11] oraz maja 2009[12]) przewidują powstanie nowych linii (lub przedłużenie istniejących) także do Grodziska Mazowieckiego, Mińska Mazowieckiego, Błonia oraz Wołomina.
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Wybrane kursy jako linia S40 do stacji Warszawa Główna.
- ↑ W soboty, niedziele i święta.
- ↑ Wybrane kursy od/do stacji Warszawa Służewiec.
- ↑ Tylko w dni powszednie.
- ↑ Wybrane kursy poranne realizowane na trasie Sulejówek Miłosna – Warszawa Gdańska w celu umożliwienia dojazdu do metra.
- ↑ Wybrane kursy wydłużone do p.o. Warszawa Wola Grzybowska.
- ↑ Kursy zjazdowe na trasie Warszawa Wschodnia – Warszawa Zachodnia realizowane jako linia S0.
Przypisy
edytuj- ↑ Rozkład jazdy i schematy tras. [w:] Szybka Kolej Miejska w Warszawie [on-line]. [dostęp 2023-04-26].
- ↑ 15 lat przewozów Szybkiej Kolei Miejskiej. skm.warszawa.pl, 2020-10-03. [dostęp 2023-04-26].
- ↑ Tabor. [dostęp 2023-04-26]. (pol.).
- ↑ Ewa Raczyńska-Buława: Systemy kolei aglomeracyjnych w Polsce, TTS 7–8 /2015, s. 39–40.
- ↑ TRASBUS – historia warszawskiej komunikacji miejskiej [online], www.trasbus.com [dostęp 2017-11-26] .
- ↑ a b Komunikat tvnwarszawa.pl z 24.05.2011.
- ↑ SKM do Piaseczna w 2021 r., „PORTAL WPR PIASECZNO” [dostęp 2017-10-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-20] (pol.).
- ↑ Witold Urbanowicz: SKM Warszawa do Radzymina od początku 2020 r.. 2019-09-18. [dostęp 2019-09-18].
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2020-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-01)].
- ↑ Artykuł o planie rozwoju SKM z czerwca 2007.
- ↑ Artykuł o planach rozwoju SKM z grudnia 2008.
- ↑ Artykuł o planach rozwoju SKM z maja 2009.
Bibliografia
edytuj- Biuro Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy: Cele strategiczne w zakresie ochrony środowiska dla miasta stołecznego Warszawy, Warszawa 2002
- Biuro Zrównoważonego Transportu Polskiego Klubu Ekologicznego: Ulotka „Koleją po Warszawie!” 2002
- Frankowski S.: Jak ożenić kolej z miastem, Przegląd Techniczny nr 41/1986
- Frontczak F., Kluczborski S., Kuligowski K., Skoniecki J., Wasilewicz W.: 50 lat elektryfikacji PKP, WKŁ, Warszawa 1989
- Hadaj M.: Kolej wygodniejsza od metra / Pojechaliśmy pociągiem SKM, Życie Warszawy 24-25.9.2005 r.
- Hadaj M.: Ministerstwo musi pomóc – rozmowa z Adamem Fularzem, Życie Warszawy 10.12.2003
- Hadaj M.: Pierwszy pociąg za dziewięć miesięcy, Życie Warszawy 15.11.2004
- Hadaj M.: Rozkręcanie szybkiej kolei, Życie Warszawy 21-22.2.2004
- Hadaj M.: SKM, czyli Szansa Kompletnie zMarnowana, Życie Warszawy 6-7.5.2006
- Hadaj M.: Szybka Kolej Miejska zaczęła ostre hamowanie, Życie Warszawy
- Hadaj M.: Szybka kolej od września, Życie Warszawy 23.6.2005
- Hadaj M.: Zróbmy metro z kolei, Życie Warszawy 10.12.2003 r.
- Jaszczyński K.: Metropoliten inżyniera Taubego, Stolica nr 10/2007
- Kucharzewski M.: Szybka Klapa Miejska, Super Express 20-21.5.2006
- Majszyk M.: Rozłożyli się na rozkładach, Rzeczpospolita 10-11.11.2005
- Majszyk M., Krzemiński J.: Afera wagonowa w ratuszu, Rzeczpospolita 2006
- Majszyk M., Krzemiński J.: Pasażerowie uciekli, Rzeczpospolita 6.2.2006
- Mężyński A.: Szybko zrobieni w pociąg, Super Express, 13.10.2005
- Potapowicz S.: Warszawska metropolia XXI wieku, Platforma Obywatelska – Mój folder 7.7.2001
- Romanowicz A.: Dworce i przystanki kolejowe, Wydawnictwo Arkady Warszawa 1970
- Strategia rozwoju m. st. Warszawy do 2020 roku – projekt.
- Śmietana K.: Od lipca Szybka Kolej Miejska do Pruszkowa, Gazeta Wyborcza Stołeczna 21.5.2006
- Śmietana K.: Spółka na szynach, Gazeta Wyborcza Stołeczna 2004
- Śmietana K.: Szybka Klapa Miejska, Gazeta Wyborcza Stołeczna nr 4.10.2005
- Śmietana K.: Szybka Kolej Miejska – przedwyborczy hit, który nie wypalił, Gazeta Wyborcza Stołeczna nr 5.10.2005
- Wodzicki R.: Kolej na kolej, Środowisko nr 5/2000
- Wodzicki R.: Nowe oznakowanie trakcyjnego taboru kolejowego, Transport i Komunikacja nr 6/2007
- Wodzicki R.: Opinia na temat „kolejki typu metro” dla zainteresowanych Dniem Ziemi 2003, Polskie Naukowo-Techniczne Towarzystwo Eksploatacyjne, Warszawa 16 lutego 2003
- Wodzicki R.: Kształtowanie potencjału eksploatacyjnego warszawskiego węzła kolejowego, Technika Transportu Szynowego nr 5/2003; skrót referatu z konferencji międzynarodowej we Wrocławiu
- Wodzicki R.: Wymysł Kaczyńskiego? Nowy tabor dla SKM Warszawa, Świat Kolei nr 12/2005
- Wodzicki R.: Kolej miejska w Warszawie, Przegląd Komunikacyjny nr 2/2006
- Wodzicki R.: Warszawska kolej miejska – pierwsze doświadczenia, Transport i Komunikacja nr 2/2006
- Wodzicki R.: Co to są szybkie koleje miejskie? Język, zasady i pozory, Transport i Komunikacja nr 2/2006
- Województwo chce przejąć składy SKM, Dziennik Europa Świat Warszawa 14.11.2007
- Wołek M.: Uwarunkowania integracji systemów transportu zbiorowego, IV Ogólnopolskie Forum Dyskusyjne Stowarzyszenia Samorządów na Rzecz Kolei Lokalnych, Warszawa 12-13.6.2006