Szymon Konopacki
Szymon Ewaryst Konopacki (ur. 16 października 1790 w Wołodkówce na Ukrainie, zm. 13 maja 1884) – polski poeta, pisarz, tłumacz i pamiętnikarz. Podkomorzy, prezes Izby Cywilnej Gminy Wołyńskiej, marszałek powiatu zasławskiego.
 Portret Szymona Konopackiego, rys. Franciszek Tegazzo, 1869 | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 października 1790 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 maja 1884 |
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki |
pamiętnikarstwo, poezja |
| Ważne dzieła | |
| |
Życiorys
edytujSyn Prokopa Konopackiego herbu Trzaska, oraz Ludwiki Grabowskiej [1]. Kształcił się w Międzyrzeczu Koryckim w szkołach pijarskich, oraz w konwikcie ks. Dominikanów w Lubarze. W 1809 r. rozpoczął edukację w dziedzinie prawa w palestrze żytomierskiej, przy mecenasie Nikodemie Szczepkowskim. W wieku 21 lat wybrany został podsędkiem sądu ziemskiego zwahelskiego. Po zrzeczeniu się stanowiska, przeniósł się do Warszawy i z pomocą poety Alojzego Felińskiego otrzymał stanowisko sekretarza w komisji regulacji handlu i żeglugi we wszystkich prowincjach przed rokiem 1772. Po zamknięciu komisji wrócił na Wołyń i mianowano go prokuratorem funduszy edukacyjnych liceum krzemieniciego, by następnie przyjąć stanowisko podkomorzego zwiahelskiego. W roku 1844 poprzez głosy szlachty, został obwołany prezesem Izby Cywilnej Wołyńskiej, i marszałkiem powiatu zasławskiego. [2]
Mieszkał w dzierżawionym od Kazimierza Budzyńskiego majątku Ozarówka[3], w Ławrynowcach k. Zasławia oraz w Czeczelówce na Podolu[4]. W roku 1826 ożenił się z Klementyną Łaźnińską podkomorzanką ostrogską. Ojciec trzech synów i czterech córek[5].
Został pochowany w Zasławiu.
Twórczość
edytujAutor powieści "Starosta Wilczek", ballad jak "Trzy Krzyże pod Brykowem", piosenek jak "Tych brzóz kilka, ten szmer wody"[6] i popularnych wierszy lirycznych zebranych w tomie „Poezje”. Poezje drukowane były w czasopismach od roku 1815, oddzielne wydanie zbiorowe ukazało się w 1841 roku.
Ballada; Trzy Krzyże pod Brykowem
„Tam za rękę ściska Jana,
Z Ludwikiem sam na sam chodzi,
Przy Karolu zapłakana
Maryniu! tak się niegodzi!
Marynia szepce do uchaMarynia chłopców uwodzi,
Marynia matki niesłucha
Maryniu! tak się niegodzi !"
Wstyd jej okrył twarz rumianą,Spuszcza w ziemię czarne oczy;
Całuje matkę w kolano,
I po twarzy łza się toczy.
„Któż zasmucił dziecię mojeGdy ja ojciec żyję jeszcze?
Chodź, niech twą żałość ukoję!
Chodź! Maryniu ja popieszczę.“
Wiesza się ojcu na szyjeSzlocha, szlocha, a łzy płyną:
Lecz co się w jej sercu, kryje ?
O l niapoczciwa dziewczyno! i t. d.
Ballada; "Staś obłąkany w Zieleńcach",
"Przeznaczenie róży",
"Przestroga matki",
"Do J.B." (I, II, II, - piosenka z roku 1814 r.),
Ustał wietrzyk, błyszczą wody,
Żaden się listek nie ruszy,
Ach! czemuż takiej pogody
Nie doświadczam w mojej duszy!
Myślałem chodząc w te strony,
Ze moja młodość upłynie,
Jak ten kwiatem ubarwiony
Spokojny strumyk w dolinie.
Ale dostrzegłszy w twem oku
Wdzięk, co mą duszę zachwyca
Zadrżałem, jak w tym potoku
Drzy blade światło księżyca.
"Chwila Szczęścia",
"O Lucynie",
"Pożegnanie",
"Do Pączka",
"Do psa mojego",
"Naśladowanie z Gesnera",
"Cyd po Śmierci", ballada hiszpańska z wieku XI,
"Szczerota".
Tłumaczył utwory innych poetów, w szczególności George'a Byrona jak również powieści w tym "Przygody Telemaka" autorstwa François Fénelon, jednak z uwagi na ogrom ilości wymaganej pracy nie została ukończona i pozostała w postaci rękopisu. Napisał też wierszowaną powieść „Święty Stanisław” (1842).
Jego jednym z największych dzieł jest „Chronologia dziejów Królestwa Polskiego dla młodego pokolenia” 2 tomy (1790-1884). Dużą wartość mają jego „Pamiętniki” (1899, 2 tomy) i „Moja druga młodość” (pamiętniki z lat 1816–1826), wyd. 1900, 2 tomy. Pisał również artykuły historyczne do Encyklopedii Orgelbranda, np. artykuł poświęcony rodowodowi hrabiów Ilińskich, czy też artykuł o miejscowości Hryców.
Przypisy
edytuj- ↑ Szymon Ewaryst Konopacki z Polkowa h. Trzaska [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-09-02].
- ↑ Pamiętniki Szymona Konopackiego. T. 1, Konopacki, Szymon (1790-1884), [w:] Szymon Konopacki, Polona, polona.pl [dostęp 2023-09-02] (pol.).
- ↑ Pamiętniki Tadeusza Bobrowskiego, s. 69.
- ↑ Pamiętniki Konopackiego w Bibliotece sieciowej.
- ↑ Ewa Konopacka, Kronika rodu Konopackich, Drukarnia Wyd. "Bernardinum" w Pelplinie, 1994. ISBN 83-86491-04-3, s. 100-104, 113-115.
- ↑ Tadeusz Jerzy Stecki, Polona, „Tygodnik Ilustrowany” (94), polona.pl, 16 października 1869 [dostęp 2023-09-02] (pol.).
- ↑ Poezye, [w:] Szymon Ewaryst (1790-1884) Konopacki, Polona, polona.pl [dostęp 2023-09-03] (pol.).
- ↑ Biblioteka Warszawska : pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi, t. 2, 1841, s. 188 [dostęp 2023-09-02] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego
- Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1928-1934)
- Ewa Konopacka, Kronika rodu Konopackich, Drukarnia Wyd. "Bernardinum" w Pelplinie, 1994. ISBN 83-86491-04-3.
- Nagrobek Szymona Konopackiego na cmentarzu w Zasławiu
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Szymona Konopackiego w bibliotece Polona