Tłumaczów
Tłumaczów (niem. Tuntschendorf) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków[4][5], na pograniczu Gór Suchych i Obniżenia Ścinawki w Sudetach Środkowych.
| Artykuł |
50°33'10"N 16°25'56"E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°33'N, 16°25'E |
| - błąd |
2320 m |
| Odległość |
1206 m |
| wieś | |
 Kościół w Tłumaczowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
335-380[1] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
561[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-408[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0855138 |
Położenie na mapie gminy Radków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°33′10″N 16°25′56″E/50,552778 16,432222
| |
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
PołożenieEdytuj
Tłumaczów to duża wieś łańcuchowa o długości około 3,5 km, położona nad rzeką Ścinawką, w dolinie u stóp góry Gardzień, na południowy zachód od Nowej Rudy, na wysokości około 335-380[1]. W Tłumaczowie istniało drogowe przejście graniczne z Czechami Tłumaczów – Otovice, skąd niedaleko do skalnego miasta (Teplice nad Metují-Adršpach). 21 grudnia 2007 r. na mocy Układu z Schengen przejście graniczne zostało zlikwidowane.
Integralne części wsiEdytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0855150 | Janików | przysiółek |
| 0855144 | Pasterczyk | część wsi |
| 0855167 | Rudawa | przysiółek |
| 0855173 | Tłumaczówek | przysiółek |
HistoriaEdytuj
Pierwsza wzmianka o Tłumaczowie pochodzi z 1348 roku, w 1475 augustianie z Kłodzka utworzyli tu alodium[6]. W czasie wojny trzydziestoletniej z 1621 roku dwustu protestanckich mieszkańców wsi zostało wymordowanych przez wojska cesarskie[6]. W XIX wieku część miejscowości należała do hrabiego von Magnisa, a większość do rodziny von Gotzen[6]. W tym czasie we wsi istniały: kościół, szkoła, kilka młynów wodnych, kamieniołomów wapienników i gorzelni, oraz urząd celny[6]. W roku 1889 wybudowano linię kolejową ze Ścinawki Średniej przez Tłumaczów do Otovic po czeskiej stronie granicy[6].
Transport kolejowyEdytuj
Przez wieś przebiega towarowa linia kolejowa Ścinawka Średnia – Tłumaczów[7].
ZabytkiEdytuj
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty[8]:
- kościół filialny pw. śś. Piotra i Pawła z XVIII wieku, przebudowany w drugiej połowie XIX wieku,
- zespół dworski:
- dwór z pierwszej ćwierci XIX wieku, przebudowany pod koniec XIX wieku,
- park z początku XIX wieku.
Inne zabytki:
- liczne budynki mieszkalne i gospodarcze z XIX i XX wieku[1].
Kultura i sportEdytuj
W Tłumaczowie działa ludowy zespół "Tłumaczowianie", Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Tłumaczów "Gardzień" oraz Zespół Sportowy LZS Granica Tłumaczów, który występuje w B klasie[9].
TurystykaEdytuj
Walory krajobrazowe miejscowości to m.in. rozległy widok z góry Gardzień zarówno na polską, jak i na czeską część Gór Stołowych (obecnie rozpoczęły tu swoją działalność kopalnie melafiru). W miejscowości znajduje się między innymi barokowy Kościół pw. św. Piotra i Pawła, pochodzący z roku 1661. Niedaleko jest stąd do Parku Narodowego Gór Stołowych, do barokowej bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Wambierzycach, ze znajdującej się w niej XIII-wieczną figurką Wambierzyckiej Królowej Rodzin oraz Kalwarii Wambierzyckiej. Niewiele dalej znajduje się szereg miejscowości uzdrowiskowych ziemi kłodzkiej, takich, jak Polanica-Zdrój, Kudowa-Zdrój, czy Duszniki-Zdrój.
Przez Tłumaczów prowadzą dwa znakowane szlaki turystyczne:
droga Szklary-Samborowice - Jagielno - Przeworno - Gromnik - Biały Kościół – Nieszkowice – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza - Gilów - Piława Dolna - Owiesno - Góra Parkowa - Bielawa - Kalenica - Zdrojowisko - Nowa Ruda - Przełęcz pod Krępcem - Sarny - Tłumaczów – Gajów - Radków - Skalne Wrota - Pasterka - Przełęcz między Szczelińcem Wlk. a Szczelińcem Małym - Karłów - Lisia Przełęcz - Białe Skały - Skalne Grzyby - Batorów - Skała Józefa - Duszniki-Zdrój - Schronisko PTTK „Pod Muflonem” - Szczytna - Zamek Leśna - Polanica-Zdrój - Łomnicka Równia - Huta - Bystrzyca Kłodzka - Igliczna - Międzygórze - Przełęcz Puchacza[10],
prowadzący wzdłuż granicy, do Chełmska Śląskiego[6].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 471-475. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1304 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d e f Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 455. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Michał Wojtaszek: Linia Ścinawka Średnia - Tłumaczów, dostęp: 2014-10-13
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2012-08-02].
- ↑ Granica Tłumaczów. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 7.03.2014
BibliografiaEdytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona