T48amerykańskie lekkie działo samobieżne z okresu II wojny światowej, zbudowane na podwoziu półgąsienicowego transportera opancerzonego M3. Większość przekazano ZSRR, gdzie służyły pod oznaczeniem SU-57.

T48
SU-57
Ilustracja
T48 / SU-57 w Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Moskwie
Dane podstawowe
Państwo

 Stany Zjednoczone

Producent

White Motor Company
Diamond T Motor Car Company

Typ pojazdu

przeciwpancerne działo samobieżne

Trakcja

półgąsienicowa

Załoga

5

Historia
Prototypy

1942

Produkcja

1943

Egzemplarze

962

Dane techniczne
Silnik

1 silnik gaźnikowy, rzędowy, 4-suwowy, 6-cylindrowy White 160AX o mocy 148 KM

Poj. zb. paliwa

227 l

Pancerz

spawany z płyt walcowanych o grubości 6,3 - 16 mm

Długość

5,99 m

Szerokość

2,19 m

Wysokość

2,23 m

Prześwit

0,28 m

Masa

9 530 kg (bojowa)

Moc jedn.

15,6 KM/t

Nacisk jedn.

0,86 kg/cm³

Osiągi
Prędkość

72 km/h (droga)

Zasięg pojazdu

320 - 350 km

Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)

0,80 m

Rowy (szer.)

1,00 m

Ściany (wys.)

0,30 m

Kąt podjazdu

30°

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 armata przeciwpancerna M1 kal. 57 mm (zapas amunicji 99 naboi)
Użytkownicy
ZSRR, Wielka Brytania, Polska

Historia edytuj

Działo zostało opracowane w 1942 roku na wniosek mieszanej brytyjsko-amerykańskiej komisji uzbrojenia. Opracowano prototyp uzbrojony w 6-funtową armatę konstrukcji brytyjskiej, produkowaną w USA na licencji pod oznaczeniem M1. Armia amerykańska nie przyjęła pojazdu na swoje uzbrojenie. Ustalono jednak, że będzie on produkowany dla armii brytyjskiej.

W roku 1943 zakłady White Motor Company w Cleveland i Diamond T Motor Car Company w Chicago wyprodukowały 962 pojazdy. Z tego 680 wysłano do Wielkiej Brytanii. Nie znalazły tam szerszego zastosowania, gdyż uznano, że armata 57 mm jest nieodpowiednia do zwalczania ciężkich czołgów niemieckich. Część pojazdów, po wymontowaniu uzbrojenia, używano w armii brytyjskiej jako zwykłe transportery opancerzone.

Służba edytuj

Większość pojazdów (650 sztuk) w oryginalnej postaci wysłano (w ramach umowy Lend-Lease) do ZSRR, gdzie przyjęto je do uzbrojenia Armii Radzieckiej pod oznaczeniem SU-57.

Działo SU-57 znalazło się na uzbrojeniu ludowego Wojska Polskiego. W marcu 1944 przybył transport 15 pojazdów, z których 13 włączono do kompanii dział samobieżnych. Weszła ona w skład 1 batalionu rozpoznawczego. 7 czerwca 1944 roku z dział utworzono 7 samodzielny dywizjon artylerii samobieżnej[1]. Sprzęt ten wykruszył się w walkach i z powodu awarii. Uzupełnień nie przysyłano, bo był on nietypowy. 10 maja 1945 roku pozostało w 7 sdas 5 dział tego typu[2].

Po wojnie zostały one przekazane do KBW. Demontowano z nich działa i używano jako transportery opancerzone, m.in. podczas walk z oddziałami UPA w południowo-wschodniej Polsce. Wycofano je z uzbrojenia pod koniec lat 50.

Pojazdy następnie trafiły do łódzkich zakładów filmowych, gdzie statystowały w filmach udając niemieckie transportery opancerzone z okresu II wojny światowej. Działa SU-57 występowały między innymi w filmie Krajobraz po bitwie.

Egzemplarze muzealne edytuj

  • Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie eksponuje pojazd noszący w czasie wojny nr 507. Pojazd trafił do Muzeum Wojska Polskiego w 1973 roku. Jego numer ewidencyjny to 4021003 a numer silnika to 160AX 2359[3]. W 2010 roku firma B+S IMPORT-EKSPORT wykonała remont kapitalny SU-57 na zlecenie Muzeum Wojska Polskiego[4].
  • Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu eksponuje pojazd noszący w czasie wojny nr 505. Pojazd trafił do muzeum z Łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych w 1975 roku. W latach 2008 - 2009 pojazd został poddany kapitalnemu remontowi w gostyńskim przedsiębiorstwie Handmet Sp. J[5].

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj

  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki Ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
  • Janusz Magnuski: Wozy bojowe LWP: 1943-1983. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5.