TB-3 (ros. Tяжелый Бомбардировщик – ciężki bombowiec) – radziecki ciężki samolot bombowy z okresu przed II wojną światową. Znany też był pod oznaczeniem cywilnym – ANT-6. Jego konstruktorem był Andriej Tupolew.

TB-3 (ANT-6)
Ilustracja
Samolot TB-3 z podwieszoną tankietką T-27
Dane podstawowe
Państwo

 ZSRR

Producent

Woroneskie Zakłady Lotnicze

Konstruktor

Tupolew

Typ

ciężki samolot bombowy

Konstrukcja

metalowa

Załoga

4–5 osób

Historia
Data oblotu

22 grudnia 1930

Lata produkcji

1931–1937

Wycofanie ze służby

1946

Dane techniczne
Napęd

4 x silniki rzędowe: M-17F, AM-34R, AM-34FRN, AM-34RN, AM-34FRNW

Moc

4 × 526 – 883 kW

Wymiary
Rozpiętość

40,50 m

Długość

24,20 m

Wysokość

8,5 m

Powierzchnia nośna

234,5 m²

Masa
Własna

11 900 kg

Startowa

18 100 kg (19 300 kg maksymalna)

Osiągi
Prędkość maks.

185 km/h

Pułap

3900 m

Zasięg

3120 km

Rozbieg

300 m

Dane operacyjne
Uzbrojenie
Strzeleckie: 6 karabinów maszynowych kal. 7,62 mm
Bombowe: do 5800 kg bomb , dwa samoloty I-16 SPB z bombami 2 x 250kg (tylko w wersji SPB)
Użytkownicy
ZSRR, Chiny
Rzuty
Rzuty samolotu

Oblatany 22 grudnia 1930 roku przez M. M. Gromowa samolot był pierwszym na świecie czterosilnikowym, jednopłatowym bombowcem o całkowicie metalowej konstrukcji. Samoloty pierwszej serii używały silników M-17F o mocy 500/715 KM; późniejsze wersje wyposażano w silniki М-34 i М-34R, a od 1936 roku 900-konne silniki biura konstrukcyjnego Mikulina М-34FRN[1]. Samolot ustanowił kilka rekordów świata, m.in. przelotu na dużej wysokości z ładunkami 5, 10 i 12 t. Produkcja seryjna samolotu wynosiła do 3 sztuk dziennie, dzięki czemu w krótkim czasie wyprodukowano 818 maszyn[2].

Wersje

edytuj
  • Tupolew TB-3-4 M 17F
  • Tupolew TB-3-4 M 34
  • Tupolew TB-3-4 M 34 R
  • Tupolew TB-3-4 AM 34 RD
  • Tupolew TB-3-4 AM 34 RN
  • Tupolew TB-3-4 AM 34 FRN/FRNV
  • Tupolew TB-3D (i wersja G-2 z silnikami M34)
  • Tupolew ANT-6-4M-34R "Aviaarktika"
  • Tupolew TB-3 SPB(inne języki) (mogły być podłączane dwa samoloty I-16 SPB.)
  • G-52 - wersja doświadczalna z 1952 roku, uzbrojona w armatę 76,2 mm wz.1931 w kadłubie i dwie armaty 76,2 mm wz.1927 w skrzydłach (jeden prototyp)[3]

Użytkownicy

edytuj

Związek Radziecki

edytuj
  • Flota Powietrzna
  • Radzieckie Siły Powietrzne
  • Lotnictwo Radzieckiej Marynarki Wojennej
  • Nacjonalistyczne Chińskie Siły Powietrzne

Osiągi

edytuj
  • Prędkość maksymalna: 212 km/h na wysokości 3000 metrów
  • Zasięg: 2000 km
  • Pułap: 4800 m
  • Prędkość wznoszenia: 1,25 m / s
  • Max. obciążenie powierzchni: 73 kg / m²
  • Moc / masa: 0,15 kW / kg
  • Czas wznoszenia: 5 min do 1000 metrów, 29 min do 3000 metrów
  • Najlepszy czas obrotu: 40 sekund
  • Rozbieg: 300 metrów
  • Dobieg: 330 metrów

Uzbrojenie

edytuj
  • Broń: 5-8 × 7,62 mm karabiny maszynowe, 100 DA 63 okrągłe (bębenkowe) magazynki
  • Bomby: do 2000 kg bomb
  • Do wersji TB-3 SPB mogły być podłączane dwa samoloty I-16 SPB.

Przypisy

edytuj
  1. В.В. Шавров: Самолёты страны советов. Москва: ДОСААФ, 1974, s. 56.
  2. E. Riabczikow, A. Magid Stanowlenije, Moskwa 1978, s. 132, za: W. Suworow Dzień "M", Rebis Poznań 2008, s. 39
  3. Dariusz Paduch. Obiekt G-52. Ciężka artyleria w lotnictwie sowieckim. „Technika Wojskowa Historia” nr specjalny 4/2016, s. 30-31

Galeria

edytuj
 
TB-3 na lotnisku w Chabarowsku, 1930 r.
 
Zrzut spadochroniarzy z TB-3
 
Zrzut spadochroniarzy z TB-3
 
Michaił Wodopianow przy ANT-6
 
Michaił Wodopianow przy ANT-6
 
TB-3-4M-17 (1939 r.)
 
Załadunek spadochroniarzy do TB-3
 
TB-3 w konfiguracji Zweno-2 z samolotami I-5
 
TB-3 w konfiguracji Zweno-5
 
TB-3 z myśliwcami I-16
 
TB-3 z myśliwcami I-16 uzbrojonymi w bomby FAB-250
 
Znaczek poczty ZSRR z samolotem TB-3, 1978 r.
 
Znaczek poczty ZSRR z samolotem TB-3
 
TB-3 po lądowaniu awaryjnym, 14 marca 1940 r.
 
TB-3 po lądowaniu awaryjnym podczas wojny zimowej, marzec 1940 r.
 
Wrak TB-3 w Monino