Taboret
Taboret (z fr. – tabouret od st. fr. – tabur (bęben)) – rodzaj mebla, siedzisko z jedną lub kilkoma nogami, zwykle bez oparcia i podłokietników. Bywa także nazywany stołkiem.
Pochodzenie stołków pozostaje niejasne, lecz pewne jest, że stanowią one jedne z najwcześniejszych form mebli drewnianych. Pierwsze wzmianki o taboretach pochodzą ze starożytnego Egiptu i Mezopotamii, gdzie funkcjonowały jako siedziska dla wyższych klas społecznych. Charakteryzowały się one niskim profilem, trzema nogami oraz często ozdobnymi detalami.
W starożytnej Grecji popularnym rodzajem stołka był difros (gr. Δίφρος), charakteryzujący się czterema nogami oraz dostępny w dwóch wariantach – stałej i składanej (difros okladias)[1].
W starożytnym Rzymie podobne do taboretu było krzesło kurulne (łac. sellă cŭrūlĭs) przejęte od Etrusków i dla wygody uzupełniając proste siedzisko nakładaną poduszką[2]. W Rzymie początkowo przysługiwało ono królom, a w okresie republiki także wyższym urzędnikom (magistratus curules)[3].
Z mebla tego wywodziło się faldistorium używane od wczesnego średniowiecza w wyposażeniu kościołów i bogatych dworów[4].
W okresie baroku stołki zyskały szczególne znaczenie i rolę na francuskim dworze Ludwika XIV w Wersalu. Był to okres, gdy możliwość zasiadania w obecności rodziny królewskiej stał się zaszczytem i przywilejem, który nie był dostępny dla całej szlachty. Posiadanie stołka było symbolicznym urzeczywistnieniem tego wyjątkowego przywileju. Stołki tego okresu charakteryzowały się wyściełanymi siedziskami oraz zakrzywionymi drewnianymi nogami, często ozdobionymi frędzlami[5].
W XIX wieku, zwłaszcza w epoce wiktoriańskiej, taborety były powszechnie używane jako dekoracyjne i praktyczne elementy wystroju wnętrz. Oferowały różnorodne wzornictwo, zdobione rzeźbieniami i intarsjami, przy użyciu różnych materiałów, takich jak drewno, metal i tkaniny. Stanowiły zarówno funkcjonalne siedziska, jak i estetyczne dodatki, podkreślając zainteresowanie ówczesnego społeczeństwa detalem i starannością w aranżacji domów.
W XX wieku taborety zaczęły być masowo produkowane, stając się powszechnie dostępnymi meblami. Współczesne taborety przybierają różnorodne formy i są wykonane z różnych materiałów, od drewna po metal czy tworzywa sztuczne. Bywają także taborety tapicerowane.
Szczególnymi odmianami taboretu są:
Przypisy edytuj
- ↑ Grzeluk 1998 ↓.
- ↑ Encyklopedia sztuki starożytnej. Europa – Azja – Afryka – Ameryka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe / Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 350, ISBN 83-01-12466-0
- ↑ Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 222, ISBN 83-01-12365-6
- ↑ Encyklopedia sztuki starożytnej, dz. cyt., s. 233.
- ↑ Taborety w domu - komfort i styl w jednym [online], www.edinos.pl [dostęp 2023-12-05].
- ↑ pliant – Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2021-01-10] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Izydor Grzeluk, Słownik terminologiczny mebli, Warszawa: Ministertwo Kultury i Sztuki. Generalny konserwator zabytków, 1998, ISBN 978-83-86334-67-4, ISBN 83-86334-67-3 [dostęp 2024-02-05] (pol.).
