Tacjana z Rzymu
Tacjana z Rzymu, również Tatiana Rzymska (cs. Святая мученица Татиана Римская; ur. ok. 200 w Rzymie, zm. ok. 222–235 tamże[1]) – diakonisa, święta i męczennica wczesnochrześcijańska; uznają ją Apostolski Kościół Ormiański, Cerkiew prawosławna, Kościół katolicki oraz Syryjski Kościół Ortodoksyjny[1].
| diakonisa męczennica | |
 św. Tatiana | |
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
między 222 a 235[1] |
| Czczona przez |
Apostolski Kościół Ormiański, |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty |
lew, zgolona głowa |
| Patronka |
rosyjskich studentów[1] |
| Szczególne miejsca kultu | |
Żywot edytuj
Najstarsze wzmianki o św. Tacjanie, pochodzące z 2. połowy VII w., ujęte zostały w Gesta regum Anglorum przez Williama z Malmesbury[1]. Żywot świętej spisany w VII wieku jest niemal identyczny z żywotami św. Martyny (której autentyczność budzi poważne wątpliwości[2]) oraz św. Pryski i według bollandystów jest kopią tychże, zaś według hipotezy Franchiego de Cavalieri postać Tacjany Rzymskiej jest identyczna z Tacjaną z Amasei wspominaną 18 sierpnia[3][4].
Tacjana urodziła się w rzymskiej rodzinie. Jej ojciec, potajemny chrześcijanin, konsul, wychowywał ją w miłości do Boga i Kościoła. Służyła w świątyni jako diakonisa.
Według legendy, gdy prześladowano chrześcijan i zmuszano ich do oddawania czci rzymskim bogom, podczas jednego z chrześcijańskich nabożeństw Tatianę (wraz z ojcem) pojmano i zaprowadzono do świątyni Apolla, aby złożyła ofiarę. Gdy święta pomodliła się na miejscu za oprawców, nastąpiło trzęsienie ziemi i bożek rozpadł się na części. Tacjanę poddano więc torturom: bito ją, wyłupiono oczy, ale jej rany bardzo szybko goiły się. Wypuszczony z cyrku lew, mający rozszarpać Tacjanę, nie zrobił jej krzywdy, a ogień, do którego została wrzucona, nie spowodował oparzeń ani śmierci.
Około 225–228 (źródła podają różne daty, miałoby to być za panowania Aleksandra Sewera), Tacjana została ścięta mieczem. Jej ojciec również został skazany na śmierć, gdyż nie chciał porzucić wyznawanej przez siebie wiary.
Kult edytuj
Stosunkowo wczesny kult Tacjany został zaświadczony w Rzymie[4]. Poza łacińską wersją jej żywota istniały także wersje greckie i starosłowiańskie. Ten ostatni fakt mógł zdecydować o popularności jej imienia na Rusi[4].
Dzień obchodów edytuj
Jej wspomnienie liturgiczne w Cerkwi prawosławnej, Kościele greckokatolickim i ormiańskim, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, obchodzone jest 12/25 stycznia[c], tj. 25 stycznia według gregoriańskiego.
Wyznawcy katolicyzmu, marianie, wspominają świętą 12 stycznia za Martyrologium Rzymskim[5].
Ikonografia edytuj
W ikonografii święta przedstawiana jest jako kobieta w średnim wieku, w czerwono-lazurowych szatach, z białą chustą na głowie przykrywającą również ramiona, spod której widoczne są długie włosy. W prawej dłoni trzyma krzyż, lewa złożona jest w modlitewnym geście.
Jej atrybutami są lew i ogolona głowa[1].
Patronat edytuj
Św. Tatiana patronuje rosyjskim studentom, świętującym Dzień Tatiany.
Zobacz też edytuj
- Cerkiew św. Tatiany w Moskwie
- Cerkiew św. Tatiany Rzymianki w Warszawie
- Tacjana – inne postaci o imieniu Tatiana
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- święci prawosławni
Uwagi edytuj
- ↑ Liturgia katolicka oraz prawosławna według kalendarza juliańskiego.
- ↑ Prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego.
- ↑ Podwójne datowanie.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Joachim Schäfer, Tatjana von Rom [online], Ökumenisches Heiligenlexikon [dostęp 2014-11-06] (niem.).
- ↑ Mateusz Witczak, Święci, którzy… zostali usunięci z kalendarza liturgicznego [online], TwojaHistoria, 1 listopada 2019 [dostęp 2022-02-01].
- ↑ Henryk Fros, Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, Kraków: WAM, Księża Jezuici.
- ↑ a b c Deon ↓.
- ↑ Kalendarz greckokatolicki – Swiątki – Św. Męczennicy TATIANY i Kalendarz liturgiczny MIC na stronie marianów.
Bibliografia edytuj
- Jarosław Charkiewicz: św. Tacjana, diakonisa. Serwis Cerkiew.pl. [dostęp 2014-11-06].
- Tacjana, męczennica [online], Deon.pl [dostęp 2014-11-06].
Linki zewnętrzne edytuj
- Домовый храм мученицы Татианы, Cerkiew św. Tatiany na Uniwersytecie Moskiewskim (ros.)
- Ikona męcz. Tatiany
- Ikony prawosławne ze św. męczennicą Tatianą w prawosławnym kalendarzu (ros.)