Tadeusz Brzeziński (dyplomata)
Tadeusz Brzeziński (ur. 21 lutego 1896 w Złoczowie, zm. 7 stycznia 1990 w Montrealu) – polski urzędnik konsularny.
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 21 lutego 1896 Złoczów, Austro-Węgry | |
| Data i miejsce śmierci | 7 stycznia 1990 Montreal, Kanada | |
| Kierownik Konsulatu RP w Lille | ||
| Okres | od 1928 do 1931 | |
| Poprzednik | Wacław Gawroński | |
| Następca | Roman Mazurkiewicz | |
| Kierownik Konsulatu RP w Lipsku | ||
| Okres | od 1931 do 1935 | |
| Poprzednik | Jerzy Adamkiewicz | |
| Następca | Michał Czudowski | |
| Kierownik Konsulatu RP w Charkowie | ||
| Okres | od 1936 do 1937 | |
| Poprzednik | Stanisław Sośnicki | |
| Następca | konsulat zlikwidowany | |
| Konsul generalny RP w Montrealu | ||
| Okres | od 1938 do 1945 | |
| Poprzednik | Władysław Kicki[1] | |
| Odznaczenia | ||
  
| ||
ŻyciorysEdytuj
Syn Kazimierza, sędziego z Przemyśla, i Zofii z Woronieckich. 1 września 1902 rozpoczął naukę w czteroletniej szkole ludowej w Radymnie. W związku z przeniesieniem ojca do pracy w Przemyślu tamże ukończył czwartą klasę w Szkole Ludowej im. Jana Kantego przy ul. Grunwaldzkiej. We wrześniu 1906 rozpoczął naukę w c.k. gimnazjum z polskim językiem wykładowym na przemyskim Zasaniu. W 1914 zdał maturę z wyróżnieniem, za co otrzymał – jako prymus – dyplom uznania. W latach 1914–1918 studiował na uniwersytetach w Wiedniu i Lwowie. 12 grudnia 1918 ukończył Wydział Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Lwowskiego.
Jako ochotnik 2 pułku Strzelców Lwowskich walczył w wojnie polsko-ukraińskiej (1918–1919), brał udział w Bitwie Warszawskiej w 1920. Na początku 1921 został zdemobilizowany.
Bezpośrednio po zakończeniu służby wojskowej podjął pracę w Prokuraturze Generalnej RP w Warszawie, a pod koniec 1921 został zatrudniony w polskiej służbie zagranicznej. Służył na placówkach w Essen (1921–1922), Lille (1928–1931), Lipsku (1931–1935), Charkowie (1936–1937). Pracując w Lipsku, zaangażował się w pomoc Żydom uwięzionym przez nazistów, pomagając im w emigracji. Za te działania został wpisany do „Złotej Księgi” Keren Keyemeth w Izraelu, a w 1978 premier Izraela Menachem Begin podziękował mu w oficjalnym liście[2][3].
W 1938 został skierowany na placówkę konsularną do Kanady jako konsul generalny Polski w Montrealu. Po II wojnie światowej został w Kanadzie (obywatelstwo przyjął w 1951). Działał w Kongresie Polonii Kanadyjskiej, którego prezydentem był w latach 1952–1962. W 1956 zwołał zebranie Naczelnej Rady Kongresu, podczas którego uchwalono przeprowadzenie kampanii pod hasłem „Chleb dla Polski”. W ciągu kilku miesięcy zebrano 200 tys. dolarów i za pośrednictwem kardynała Stefana Wyszyńskiego przekazano głównie na lekarstwa i wsparcie szpitalnictwa. Dzięki zabiegom Brzezińskiego podjęto działania na rzecz rewindykacji wymagających konserwacji skarbów wawelskich, wywiezionych w pierwszych dniach wojny z Polski, które poprzez Rumunię, Francję, i Anglię dotarły do Kanady. Wśród nich był m.in. miecz koronacyjny królów Polski Szczerbiec. Działał również w Polskim Instytucie Naukowym w Kanadzie, organizując m.in. zjazd artystów, pisarzy i dziennikarzy, który odbył się w 1975 w Montrealu. Do emerytury pracował w Ministerstwie Kultury prowincji Quebec, pomagając w organizowaniu francuskojęzycznych ośrodków kultury w małych miastach.
Żonaty z Leonią z domu Roman. Ojciec Zbigniewa, amerykańskiego politologa, byłego doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego prezydenta Stanów Zjednoczonych Jimmy’ego Cartera. Pozostali synowie to Lech, inżynier, oraz zmarły przedwcześnie Adam. Miał jeszcze pasierba Jerzego Żylińskiego.
Otrzymał szereg odznaczeń od rządów polskiego, kanadyjskiego, francuskiego, komandorie belgijskiego Orderu Leopolda II[4], bułgarskiego Orderu Narodowego Zasługi[5] i węgierskiego Orderu Zasługi[6].
PrzypisyEdytuj
- ↑ konsul honorowy
- ↑ W. Saxon: Tadeusz Brzezinski, Ex-Polish Diplomat, Dies at 93 in Canada (ang.). nytimes.com, 1990-01-09. [dostęp 2012-01-01].
- ↑ Tadeusz Brzezinski; Former Polish Consul General (ang.). latimes.com, 1990-01-13. [dostęp 2012-01-01].
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 9, s. 144, 1932
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 9, s. 232, 1936.
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 3, s. 65, 1937
BibliografiaEdytuj
- Frankiewicz J.: Zbigniew Brzeziński i jego związki z Przemyślem. Przemyśl: San-Set, 1999. ISBN 83-911659-0-6.
- Aleksandra Ziółkowska-Boehm: Dreams and Reality Polish Canadian Identities. Rozdział: The Age of Brzezinski, str. 111-141, Toronto: 1984. ISBN 0-9691756-0-4.
- Aleksandra Ziółkowska-Boehm: Kanada, Kanada.... Rozdział: Tadeusza Brzezińskiego okres w Polonii kanadyjskiej, str. 94-119, Warszawa: 1986. ISBN 83-7021-006-6.