Wikipedia

Tadeusz Chorążak

polski lekarz, dermatolog

Tadeusz Ludwik Chorążak (ur. 6 sierpnia 1901 we Lwowie, zm. 11 września 1977 w Katowiach) – polski lekarz dermatolog, prof. dr hab., założyciel czterech oddziałów dermatologicznych w szpitalach klinicznych (Warszawa, Szczecin, Zabrze, Katowice), autor podręczników akademickich i ponad stu publikacji w naukowych czasopismach krajowych i zagranicznych.

Tadeusz Ludwik Chorążak
Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1901
Lwów

Data i miejsce śmierci

11 września 1977
Katowice

profesor nauk medycznych
Specjalność: dermatologia
Alma Mater

Uniwersytet Jana Kazimierza

Profesura

nadzw. 1948, zw. 1951

leczenie i praca naukowo-dydaktyczna
uczelnia

Uniwersytet Jana Kazimierza,
Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie,
Śląska Akademia Medyczna

Wydział

Lekarski
Katedra i Klinika Dermatologii

kierownik
Katedra i Klinika

Dermatologii

Okres spraw.

1948–1971

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys edytuj

Okres przedwojenny edytuj

Urodził się we Lwowie w 1901 roku. Tamże studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza (UJK). Dyplom doktora wszechnauk lekarskich otrzymał w 1925 roku. 20 kwietnia 1939 uzyskał habilitację na WL UJK jako docent chorób skórnych i wenerycznych[1]. W latach 1924–1941 pracował w Klinice Dermatologii UJK. Po okupacji Lwowa Tadeusz Chorążak był aresztowany wraz z rektorem i innymi pracownikami UJK[a]. W następnych latach (1941–1944) był kierownikiem Ambulatorium Dermatologicznego Ubezpieczalni Społecznej we Lwowie[2][3].

Okres powojenny edytuj

Warszawa (1945–1948)

Po wojnie założył w Szpitalu św. Ducha w Warszawie Oddział Dermatologii, w którym pracował jako ordynator w latach 1945–1948[2]. Otrzymał veniam legendi Akademii Medycznej w Warszawie. W latach 1946–1948 był redaktorem naczelnym „Przeglądu Dermatologicznego” (potem – członkiem komitetu redakcyjnego)[2].

Szczecin (1948–1950)

W 1948 roku opuścił Warszawę, aby współtworzyć w zniszczonym Szczecinie[4] (stopniowo stabilizującym się po włączeniu w granice Polski) pierwszą szczecińską uczelnię medyczną – Akademię Lekarską[b]. Jej rektorem został Jakub Węgierko, dziekanem Wydziału Lekarskiego – Czesław Murczyński, a prodziekanem – Tadeusz Chorążak[5][6][7].

Wśród podstawowych zakładów naukowych i klinik powstała Klinika Chorób Skórnych i Wenerycznych[c][5][6][7]. Tadeusz Chorążak był jej twórcą i kierownikiem. Prowadził w klinice ćwiczenia w rozpoznawaniu i leczeniu chorób skórnych i wenerycznych. Był wykładowcą przedmiotu „Klinika, patogeneza i leczenie chorób skórnych i wenerycznych”[7] oraz promotorem dwóch pierwszych doktoratów. Prace naukowe stały się tematem pięciu publikacji. Po dwóch latach został przeniesiony na Śląsk[d][3][8].

Katowice, Zabrze (1950–1971)

Od 1950 roku organizował od podstaw Katedrę i Klinikę Dermatologii w istniejącej od 1948 roku Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach (ŚAM). I Katedra i Klinika powstała w Zabrzu-Rokitnicy, na terenie Państwowego Szpitala Klinicznego Nr 2 przy ul. Curie-Skłodowskiej 10 (w maju 1951 zostały otwarte 2 oddziały na łącznie 68 łóżek)[9].

W latach 1951–1953 był prorektorem uczelni, pełniącym obowiązki rektora. W klinice prowadził, poza podstawową działalnością dydaktyczną, podyplomowe szkolenie lekarzy-dermatologów. Był promotorem 27. przewodów doktorskich i recenzentem 18. rozpraw habilitacyjnych[3]. Zainicjował utworzenie Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD) i został przewodniczącym Zarządu Oddziału[9].

Poza zagadnieniami dermatologiczno-wenerologicznymi zajmował się chorobami zawodowymi i higieną pracy. Zainicjował tworzenie przy śląskich kopalniach ambulatoriów dermatologicznych, prowadzonych przez asystentów Kliniki (doprowadziło to do prawie 10-krotnego spadku zachorowalności na ropne choroby skóry wśród górników i hutników[2]). Pełniąc funkcję specjalisty wojewódzkiego (od 1951) organizował tworzenie sieci miejskich i powiatowych placówek dermatologicznych i wenerologicznych[3]. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Medycyny Pracy w Przemyśle Górniczym i Hutnictwie (1952–1961), przewodniczącym Sekcji Dermatologicznej w Radzie Naukowej przy Ministrze Zdrowia (1968–1963)[2].

Na przełomie lat 1969/1970 Klinikę Dermatologii przeniesiono do Katowic. W październiku 1971 roku, po przejściu prof. T. Chorążaka na emeryturę, kierownikiem Kliniki została była asystentka, prof. Józefa Rubisz-Brzezińska[9][10].

Zmarł 11 września 1977 roku w Katowicach[2][9]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

 
Grób prof. Tadeusza Chorążaka na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach

Publikacje edytuj

Tadeusz Chorążak jest autorem lub współautorem sześciu podręczników i ponad 100 artykułów[3], wśród nich[11]:

  • O nietypowych postaciach klinicznych ziarniniaka obrączkowego (Tadeusz Chorążak; Frédéric Woringer), Warszawa 1938
  • Les formes cliniques anormales du granulome annulaire (Frédéric Woringer; Tadeusz Chorążak), Masson, Paris 1939
  • Le mycosis fongoïde à tumeur d’emblée (Lucien Marie Pautrier; Tadeusz Chorążak; Frédéric Woringer), Masson, Paris 1937
  • Ziarniniak grzybiasty doraźny (Lucien Marie Pautrier, Tadeusz Chorążak, Frédéric Woringer), Lwów 1937
  • Gnojničkovye zabolevaniâ koži (Tadeusz Chorążak, Wiesław Rasiewicz, Stefan Ślopek, Adam Gasperowicz, M V Milič), Varšava: Pol. Gosud. Med. Izd.
  • Ein Fall von „Acne urticata”, Archiv für Dermatologie und Syphilis 1937
  • Wpływ witamin na rozwój poszczepiennych zmian kiłowych w kile doświadczalnej królików, nakł. Polskiej Akademii Umiejȩtności, Kraków 1938
  • Przypadek uogólnionego ziarniniaka obrączkowatego Warszawa, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, dr. 1950
  • Wpływ warunków pracy w górnictwie węglowym na powstawanie zawodowych chorób skóry (referat), nakł. ZG Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa, Katowice 1963
  • Ropne choroby skóry (Tadeusz Chorążak i wsp.), Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1967

Odznaczenia i uhonorowanie edytuj

Został odznaczony m.in.[9]:

Otrzymał nagrodę naukową Ministra Zdrowia (1965)[2]. W 1973 roku został uhonorowany tytułem Doctor honoris causa ŚAM[9].

Był członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (od 1966) i Polskiego Towarzystwa Lekarskiego (od 1970) oraz członkiem korespondentem Société Francaise de Dermatologie (od 1973).

Upamiętnienie edytuj

Dla upamiętnienia postaci Tadeusza Chorążaka ukazały się m.in. publikacje[13]:

  • W. Rasiewicz, Prof. M.D. Tadeusz Chorążak, Przegl. Dermatol., 53 (3), 277-279, 1966
  • S. Jabłońska, Prof. Dr Med. Tadeusz Chorazak 70th Anniversary, Przegl. Dermatol., 59 (4), 465–467, 1972
  • S. Jabłońska, In Memoriam: Prof. Tadeusz Chorążak, Przegl. Dermatol., 66 (1), 1–3, 1979

W roku 1993 opublikowano tekst Krzysztofa Brożka pt. Chorążak Tadeusz Ludwik (1901–1977), lekarz dermatolog, zamieszczony w „Słowniku medycyny i farmacji Górnego Śląska”, wydanym przez Śląską Akademię Medyczną (tom I, s. 69–70)[14].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Zobacz Naukowcy polscy we Lwowie pod okupacją sowiecką (1939–1941) i Uniwersytet im. Iwana Franki (1940–1941)
  2. ↑ Uczelnię nazwano w 1992 roku Pomorską Akademią Medyczną (PAM) w Szczecinie; od 2010 – Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie (PUM)
  3. ↑ Klinika powstała w Państwowym Szpitalu Wojewódzkim przy ul. Unii Lubelskiej (później SPSK nr 1).
  4. ↑ Prof. Tadeusza Chorążaka zastąpił w PAM doc. Jerzy Lutowiecki, późniejszy profesor, który rozwinął szczecińską placówkę. Po trzech latach przejął kierownictwo Kliniki Dermatologicznej w Łodzi[6].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 234, 31 maja 1939. 
  2. ↑ a b c d e f g Mariola Lembas-Sznabel: Taniewski Józef. W: red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. I (A-O). Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 154. ISBN 83-87341-45-2. (pol.).
  3. ↑ a b c d e Prof. zw. dr hab. n. med. Tadeusz Ludwik Chorążak. [w:] 70 lat Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach > POCZET REKTORÓW SUM [on-line]. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. [dostęp 2018-06-25].
  4. ↑ Andrzej Kraśnicki jr (opubl. Busol, Arkadiusz Bis): Jak zniszczono Szczecin. [w:] Sedina.pl. Portal Miłośników Dawnego Szczecina [on-line]. sedina.pl/wordpress, 16 sierpnia 2004. [dostęp 2014-11-01]. (pol.).
  5. ↑ a b Ewa Bączkowska: Pomorski Uniwersytet Medyczny ; Rys historyczny. [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego, pomeranica. pl [on-line]. [dostęp 2018-06-26].
  6. ↑ a b c Pomorski Uniwersytet Medyczny > Uczelnia > O uczelni. [w:] Pomorski Uniwersytet Medyczny > Uczelnia [on-line]. Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie. [dostęp 2018-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-30)].
  7. ↑ a b c Pomorska Akademia Medyczna im. gen. Świerczewskiego w Szczecinie. Skład osobowy i spis wykładów za rok akademicki 1948/49 oraz za rok akademicki 1949/50. Szczecin: S.Z.G. Szczecin, 1949, s. 1–40.
  8. ↑ Adam Nowak, Adam Klimowicz. Zarys historii dermatologii akademickiej w Szczecinie. Katedra Chorób Skórnych i Wenerycznych w latach 1948–2001. „Dermatologia Kliniczna”. 9 (4), s. 269–274, 2007. Wydawnictwo Medyczne Cornetis. ISSN 1507-5532. 
  9. ↑ a b c d e f Rys historyczny. [w:] Strona internetowa Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD) [on-line]. Polskie Towarzystwo Dermatologiczne Oddział Katowicki, 2005. [dostęp 2018-06-26].
  10. ↑ Władysław Nasiłowski. Pro memoria ; Prof. dr med. Józefa Maria Rubisz-Brzezińska. „Gazeta Lekarska”, 1997. Naczelna Rada Lekarska. 
  11. ↑ results for ‘au:Chorążak, Tadeusz’. [w:] Katalog centralny WorldCat Online Computer Library Center [on-line]. OCLC Inc. [dostęp 2018-06-26]. Most widely.
  12. ↑ M.P. z 1954 r. nr 89, poz. 995.
  13. ↑ W Rasiewicz, Przegl Dermatol 1966; S Jabłońska, Przegl Dermatol 1972 i 1979.
  14. ↑ Krzysztof Brożek: Chorążak Tadeusz Ludwik (1901–1977), lekarz dermatolog. [W:] Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska. W: red. nauk. Alfred Puzio: Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska. T. 1: Biograficzny (A-Ż). Katowice: Śląska Akademia Medyczna, 1993, s. 69–70., cyt. według: Bibliografia publikacji dr n. med. Krzysztofa Brożka za lata 1965–2015.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadeusz_Chorążak&oldid=72187148”