Tadeusz Kijonka
Tadeusz Bolesław Kijonka (ur. 10 listopada 1936 w Radlinie, zm. 30 czerwca 2017[1][2] w Katowicach[3]) – polski poeta, dziennikarz, autor utworów scenicznych, poseł na Sejm PRL IX kadencji i na Sejm kontraktowy.
| Data i miejsce urodzenia |
10 listopada 1936 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 czerwca 2017 |
| Zawód, zajęcie |
poeta, dziennikarz |
| Alma Mater | |
| Stanowisko |
poseł na Sejm PRL IX kadencji i Sejm kontraktowy (1985–1991) |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys edytuj
Syn Antoniego i Róży[3]. Ukończył w 1960 studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1967 do 2013 pełnił funkcję kierownika literackiego Opery Śląskiej. W latach 1985–1991 był posłem na Sejm PRL IX kadencji oraz na Sejm kontraktowy z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z której wystąpił wkrótce po wyborach w 1989. W latach 90. kandydował do Sejmu z listy Polskiego Stronnictwa Ludowego. W 1992 założył i został prezesem Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego[4]. Od założenia w 1995 nieprzerwanie do 2013 pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika społeczno-kulturalnego „Śląsk”. Był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015[5][6].
4 lipca 2017 został pochowany na cmentarzu ewangelickim przy ul. Francuskiej w Katowicach[7] (kwatera 10/1/18)[8].
Twórczość poetycka edytuj
Debiutował w „Trybunie Robotniczej” w 1955 tryptykiem pt. Konstantynopol Mickiewicza, za który otrzymał pierwszą nagrodę w studenckim konkursie poetyckim z okazji Roku Mickiewicza. O jego twórczości pisali m.in. Andrzej Krzysztof Waśkiewicz, Krzysztof Mętrak, Sergiusz Sterna-Wachowiak, Tadeusz Kłak, Bronisław Maj, Michał Sprusiński, Marian Kisiel, Anna Węgrzyniak, Krystyna Heska-Kwaśniewicz.
Wskazywano, że w jego twórczości dominowały wielokrotnie drążone, przekształcane i wzbogacane motywy śląskie (np. hałda, Leśnica, Radlin), ale również wątki romantyczne (np. odwołania do twórczości Adama Mickiewicza, bunt, dialogi z Bogiem), patriotyzm wyrażany m.in. zachwytem nad pięknem ojczyzny, umiłowaniem tradycji i rodzimego krajobrazu, a także nawiązania do bolesnych kart historii Polski oraz obecność motywów antycznych (Syzyf, Horacy)[9].
Poświęcono mu książkę Światy poetyckie pod redakcją Tadeusza Siernego i Mariana Kisiela, który nazwał go „poetą trzech tematów – ziemi, pamięci i ciała”[10].
Publikacje edytuj
- Witraże (Katowice 1959) – debiut
- Rzeźba w czarnym drzewie (Katowice 1967)
- Kamień i dzwony (Warszawa 1975)
- Pod Akropolem (Warszawa 1979)
- Śnieg za śniegiem (Warszawa 1981)
- Poezja wybrane (Warszawa 1982)
- Czas zamarły (Warszawa 1991 i Katowice 2011)
- Echa: wiersze (Katowice 1992)
- Siostry (wydanie bibliofilskie, Pszczyna 1992)
- Labirynty. Pięć poematów polskich (Katowice 1993)
- Z mojego brzegu. Liryki i monologi miłosne (wybór) (Katowice 1995)
- Czas, miejsca i słowa. Wybór wierszy (Katowice 2013)
- 44 sonety brynowskie. Z obrazami Jerzego Dudy-Gracza (Katowice 2014) – finał Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego – Orfeusz w 2015[11]
- Słowo w słowo (Mikołów 2015)
- Wiersze wigilijne (Katowice 2019)
Odznaczenia i wyróżnienia edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1997)[12]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1988)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015)[13]
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci
- Nagroda im. Karola Miarki (1988)[14]
- Nagroda im. Wojciecha Korfantego przyznana przez Związek Górnośląski (2002)[15]
- Nagroda Kulturalna Śląska (2005)[16]
- Śląski Szmaragd (2012)
Przypisy edytuj
- ↑ Anna Wietrzyk: Zmarł Tadeusz Kijonka. Śląski poeta, literat, dziennikarz. silesion.pl, 30 czerwca 2017. [dostęp 2017-06-30].
- ↑ Teresa Semik: W piątek nad ranem zmarł Tadeusz Kijonka: poeta, publicysta, Ślązak. Miał 80 lat. dziennikzachodni.pl, 30 czerwca 2017. [dostęp 2022-03-07].
- ↑ a b Tadeusz Kijonka. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 2021-03-30].
- ↑ Informacje na stronie Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego. [dostęp 2014-04-26].
- ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 16 maja 2010. [dostęp 2014-04-26].
- ↑ Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego. dziennik.pl, 15 marca 2015. [dostęp 2015-03-15].
- ↑ Katowice: Pożegnano Tadeusza Kijonkę – poetę, dziennikarza i społecznika. interia.pl, 4 lipca 2017. [dostęp 2017-07-04].
- ↑ Cmentarz parafialny w Katowicach. Grobonet. [dostęp 2022-03-07].
- ↑ Edyta Antoniak-Kiedos, Nie tylko o 44 sonetach, [w:] Tadeusz Kijonka, 44 sonety brynowskie. Z obrazami Jerzego Dudy-Gracza, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2014, s. 104.
- ↑ Marian Kisiel, Trzy tematy, „Twórczość” nr 2/1995, s. 122.
- ↑ Tadeusz Kijonka „44 sonety brynowskie”. orfeusz-nagroda.pl. [dostęp 2015-12-02].
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 5, poz. 58
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
- ↑ Wyróżnieni Nagrodą im. Karola Miarki. slaskie.pl. [dostęp 2016-11-01].
- ↑ Laureaci nagrody im. Wojciecha Korfantego. zwiazekg.type.pl, 17 czerwca 2011. [dostęp 2016-11-01].
- ↑ Niemcy. Wręczono Nagrodę Kulturalną Śląska. encyklopediateatru.pl. [dostęp 2017-08-24].
Bibliografia edytuj
- Strona sejmowa posła X kadencji. [dostęp 2014-04-26].
- Śląski poeta Tadeusz Kijonka skończył 70 lat. wp.pl, 7 listopada 2007. [dostęp 2014-04-26].
Linki zewnętrzne edytuj
- Tadeusz Kijonka. Polona. [dostęp 2024-02-22].