Wikipedia

Tadeusz Moszczeński

oficer Wojska Polskiego

Tadeusz Józef Moszczeński h. Nałęcz (ur. 10 stycznia 1891 w Lisku, zm. 1944 na Węgrzech) – podpułkownik aptekarz Wojska Polskiego.

Tadeusz Moszczeński
podpułkownik aptekarz podpułkownik aptekarz
Data i miejsce urodzenia

10 stycznia 1896
Lisko

Data i miejsce śmierci

1944
Węgry

Przebieg służby
Siły zbrojne

C. K. Armia,
Wojsko Polskie

Jednostki

Szp. Garn. Nr 3,
10 Batalion Sanitarny,
DOK X,
10 OSS,
GSS 2

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Odznaka Honorowa PCK II stopnia Złoty Krzyż Zasługi na wstędze Medalu Waleczności z mieczami Krzyż Zasługi Cywilnej (w czasie wojny)
Symboliczna tablica na grobowcu Moszczeńskich w Lesku

Życiorys edytuj

Tadeusz Józef Moszczeński urodził się 10 stycznia 1891 w Lisku[1]. Pochodził z rodziny Moszczeńskich h. Nałęcz, zamieszkującej w Lisku[2]. Był synem Ferdynanda Moszczeńskiego herbu Nałęcz (1844–1921, aptekarz i burmistrz Liska) oraz Marii z domu Muszyńskiej (1860–1938, inicjatorka powstania i pierwsza prezes koła TSL w Lesku od 1898 do 1907[3]). Miał braci Mariana (1883–1962, do 1918 oficjał medykamentowy w rezerwie C. K. Obrony Krajowej, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi Cywilnej z koroną[4], przejął po ojcu aptekę w Lesku[5]), Leona (1889–1940, kmdr lekarz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej)[2][6][7], Stanisława (ur. 1895[8]), Stefana (ur. 1900)[9]. Wraz z rodziną zamieszkiwał w domu przy ulicy Pułaskiego w Lesku[10].

Kształcił się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w 1905 ukończył IV klasę[11]. W okresie nauki wraz z bratem Leonem zamieszkiwał u Aitala Witoszyńskiego przy ulicy Kolejowej[12]. W 1908 ukończył VI klasę w C. K. Gimnazjum w Bochni[13].

Uzyskał tytuł magistra farmacji[14][15][2]. Po wybuchu I wojny światowej został mianowany wojskowym akcesistą medykamentowym w rezerwie 1 listopada 1914 przy dywizyjnym zakładzie sanitarnym piechoty nr 24[16] i pozostawał w tej randze do 1918[17][18][19]. Był przydzielony do szpitala garnizonowego nr 3[20], gdzie na początku 1918 był wojskowym asystentem aptekarskim w rezerwie[21].

Po zakończeniu wojny, jako były oficer armii austriackiej został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony w stopniu porucznika aptekarza[22]. Został awansowany na stopień kapitana w korpusie oficerów zawodowych sanitarnych dział aptekarze ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[23][24][25][26]. W 1923, 1924 jako oficer nadetatowy 10 Batalionu Sanitarnego służył w Szefostwie Sanitarnym Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu[27][28]. Został awansowany na stopień majora aptekarza w korpusie oficerów sanitarnych ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927[29]. W 1928 był oficerem w 10 Okręgowym Szefostwie Sanitarnym[30]. W 1932 był zarządcą Głównej Składnicy Sanitarnej Nr 2 w Przemyślu[31]. Później został awansowany na stopień podpułkownika aptekarza[2]. Sprawował stanowisko szefa Służby Zaopatrzenia Sanitarnego Wojska Polskiego w Warszawie (naczelny aptekarz WP)[32][2][33]. Był członkiem oddziału Polskiego Białego Krzyża w Przemyślu[34].

Podczas II wojny światowej był internowany na Węgrzech i w 1944 został zamordowany przez nilaszowców[32][35][2]. Tadeusz, Leon i Adam (ur. 1919, syn Mariana, student farmacji[36]), także zamordowany w Katyniu) Moszczeńscy zostali upamiętnieni (z inicjatywy Zofii Zubrzyckiej oraz Janiny Witoszyńskiej z domu Moszczeńskiej) symboliczną inskrypcją, wykonaną na tabliczce przez Edwarda Barana i umieszczoną na grobowcu rodziców na cmentarzu w Lesku[37][38].

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Pierwotnie podawano datę urodzin 11 stycznia 1891, CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 632, 823. W 1935 ogłoszono zmianę daty urodzenia z 11 stycznia 1891 na 10 stycznia 1891. Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 62, 1 czerwca 1935. 
  2. ↑ a b c d e f Józef Budziak. Leskie cmentarze. „Nowiny”. Nr 255, s. 4, 31 października, 1, 2 listopada 1986. 
  3. ↑ Arnold Bajorek: Czterdzieści lat pracy T. S. L. w Lesku. Lesko: 1938, s. 3, 4, 20.
  4. ↑ Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918, s. 616.
  5. ↑ Przed wojną. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 79. ISBN 978-83-7576-007-1.
  6. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 143-144.
  7. ↑ Dom (d. apteka) w Lesku. otwartezabytki.pl. [dostęp 2018-03-27].
  8. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 613.
  9. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1915/16 (zespół 7, sygn. 64). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 388.
  10. ↑ Arnold Bajorek: Czterdzieści lat pracy T. S. L. w Lesku. Lesko: 1938, s. 4.
  11. ↑ 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 58.
  12. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 632, 823.
  13. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Bochni za rok szkolny 1907/8. Kraków: 1908, s. 87.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 748, 720.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 338, 868.
  16. ↑ Amtlicher Theil. „Wiener Zeitung”. Nr 14, s. 1, 19 stycznia 1916. (niem.). 
  17. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 1140.
  18. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1490.
  19. ↑ a b c Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1853.
  20. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Österreichische Zeitschrift für Pharmacie”. Nr 50, s. 468, 7 listopada 1914. (niem.). 
  21. ↑ a b Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Post”. Nr 3, s. 25, 9 stycznia 1918. (niem.). 
  22. ↑ Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 78.
  23. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1211.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1093.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 791.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 371.
  27. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 114, 1180.
  28. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 64, 1074.
  29. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 748.
  30. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 720.
  31. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 868.
  32. ↑ a b Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 144.
  33. ↑ Mimo strachu i zagrożeń. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 224. ISBN 978-83-7576-007-1.
  34. ↑ „Oświata - to potęga”. Wydawnictwo pamiątkowe z okazji obchodu 15-lecia Niepodległości Państwa Polskiego. Przemyśl: 1933, s. 95.
  35. ↑ Arnold Bajorek: Lesko miasto mojej młodości (wspomnienia). Kraków: 1974.
  36. ↑ Mimo strachu i zagrożeń. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 223. ISBN 978-83-7576-007-1.
  37. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 145.
  38. ↑ Ciągle wspominam Lesko. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 391. ISBN 978-83-7576-007-1.
  39. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu administracji służby zdrowia w wojsku”.
  40. ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 12.
  41. ↑ Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 12, s. 126, 11 listopada 1935. 
  42. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Post”. Nr 103, s. 807, 25 grudnia 1918. (niem.). 
  43. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Presse”. Nr 4, s. 41, 22 stycznia 1916. (niem.). 

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadeusz_Moszczeński&oldid=71919503”