Tadeusz Różycki-Kołodziejczyk
Tadeusz Różycki-Kołodziejczyk (ur. 22 sierpnia 1887 we wsi Kwaśno pod Sierpcem, zm. 4 marca 1953 w Podkowie Leśnej) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, historyk wojskowości. Odznaczony Orderem Virtuti Militari.
 Tadeusz Różycki-Kołodziejczyk (między 1914 a 1917) | |
 pułkownik dyplomowany piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 sierpnia 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 marca 1953 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca Brygady KOP „Polesie” |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Urodził się 22 sierpnia 1887 we wsi Kwaśno, w rodzinie Walentego Kołodziejczyka (zm. 1917) i Stanisławy Leonory z Główczyńskich (zm. 1910)[1]. Brat Józefa Kołodziejczyka (1892–1963)[2]. W latach 1900–1905 uczęszczał do państwowego gimnazjum w Warszawie, maturę zdał w roku 1907 w szkole realnej we Lwowie. W latach 1907–1911 studiował biologię na uniwersytetach w Monachium (gdzie ją ukończył), Lipsku i Berlinie. Zatrudniony jako asystent botaniki na Uniwersytecie Lwowskim i w Akademii Rolniczej w Dublanach 1911–1913, następnie na UJ 1913–1914. Działacz Polskich Drużyn Strzeleckich w Krakowie, gdzie zaczął używać przybranego nazwiska Różycki.
W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był oficerem 1 pułku piechoty Legionów. Awansował w korpusie oficerów piechoty na stopień podporucznika ze starszeństwem z 2 sierpnia 1915 i porucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1916[3].
Pełnił służbę w Oddziale III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. 15 lipca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[4]. W czasie wojny z bolszewikami, od 1 lipca do 15 sierpnia 1920, był szefem Oddziału IV i pełniącym obowiązki kwatermistrza 2 Armii, a następnie szefem Oddziału I Organizacyjnego 5, a od września 1920 – 3 Armii. Po zawieszeniu broni do października 1921 był szefem Sekcji Historycznej w Sztabie Generalnym oraz jednym z organizatorów Biura Historycznego.
W latach 1921–1922 był słuchaczem Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 253. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 1 pułk piechoty Legionów[5]. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego, otrzymał przydział do Oddziału IV Sztabu Generalnego[6]. 1 grudnia 1924 awansowany został na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 66. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. Z dniem 1 grudnia 1924 został przesunięty w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie ze stanowiska asystenta na stanowisko wykładowcy historii wojennej (etat pułkownika SG)[8]. W latach 1927–1928 był zastępcą szefa Biura Historycznego. W lipcu 1928 został przeniesiony do 73 pułku piechoty w Katowicach na stanowisko dowódcy pułku[9]. 21 grudnia 1932 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10]. W czerwcu 1933 został przeniesiony do Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego w Warszawie na stanowisko szefa instytutu[11]. W listopadzie 1935 został oddany do dyspozycji I wiceministra spraw wojskowych. Później wyznaczony został na stanowisko delegata ministra spraw wojskowych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
We wrześniu 1939 dowodził Brygadą KOP „Polesie”[12]. Jednostkom KOP nie udało się rozbić sowieckiej 52 Dywizji Strzelców, m.in. dlatego, że Brygada KOP „Polesie” za przyczyną swego dowódcy nie wykonała rozkazu uderzenia. Płk Różycki-Kołodziejczyk otrzymał rozkaz natychmiastowego uderzenia w kierunku południowo-zachodnim w celu oskrzydlenia nieprzyjaciela, lecz wykonał uderzenie siłami zaledwie kompanii piechoty[13]. Skutkiem tego brygada została rozwiązana i przeorganizowana w batalion „Polesie”, już z innym dowódcą. Po bitwie pod Wytycznem grupy pościgowe Armii Czerwonej wyłapały około 300 żołnierzy polskich, m.in. dowódcę Brygady KOP „Polesie” oraz dowódcę pułku KOP „Snów” ppłk. Jacka Jurę.
W czasie okupacji czynny w AK i w Delegaturze Rządu RP na Kraj, krótko więziony na Pawiaku w 1944 r. Studiował historię i geografię na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.
W listopadzie 1945 r. został magistrem historii w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1946 r. doktoryzował się na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie opublikowanej w 1936 r. w „Bellonie” pracy pt. Brzeziny (19–24 XI 1914 roku). Rok później tamże habilitował się na podstawie, ogłoszonego również w 1936 r. w „Bellonie”, studium pt. Sojusz wojskowy francusko-rosyjski i współdziałanie wojskowe Rosji i Francji w sierpniu 1914.
Radca w Ministerstwie Oświaty 1945–1947. W latach 1947–1949 wykładowca historii wojskowości i dyplomacji nowoczesnej w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracownik Stacji Ornitologicznej Państwowego Muzeum Zoologicznego w Warszawie 1949–1953. Został pochowany w Podkowie Leśnej[1].
Był żonaty z Marią Krystyną z Arnoldów (1903–2004). Mieli dwie córki, Marię (1929–1976) i Teresę (1934–2009), które były kolejnymi żonami Andrzeja Glassa[1].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4940 (1921)[14]
- Krzyż Niepodległości (17 września 1932)[15]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1927)[16]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
- Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 1929)[17]
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Tadeusz Różycki [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-09-01].
- ↑ Józef Kołodziejczyk [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2024-04-12].
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 11.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920 roku, s. 598.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 31.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 16 września 1922 roku, s. 720.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 732.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 136 z 31 grudnia 1924 roku, s. 765.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 218.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1932 roku, s. 467.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 130.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 166.
- ↑ Komorowski (red.) 2009 ↓, s. 373.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 27 grudnia 1921 roku, s. 1722.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 246 „za wybitne zasługi, położone na polu piśmiennictwa wojskowego”.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 237.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1924, s. 219, 344, 1362.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 87, 165.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 19, 601.
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 r.), Sztab Główny WP, Warszawa 1931, s. 5.
- Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2.
- Wilhelm Orlik-Rückemann, Ze sprawozdania dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza o działalności podczas wojny [w:] Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, wybór i oprac. Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07709-6.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Jan Wróblewski, Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” 1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07659-6.
- Krzysztof Komorowski (red.): Boje Polskie 1939–1945. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2009, s. 372. ISBN 978-83-7399-353-2.
- Szymon Brzeziński, Krzysztof Fudalej, Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1930–2010. Słownik biograficzny, Warszawa 2012, s. 100.
- Stanisław Sroka, Różycki-Kołodziejczyk Tadeusz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 32, s. 548–549.
Linki zewnętrzne edytuj
- Tadeusz Różycki. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-01)].
- Historia Poleskiego Parku Narodowego