Tarczyk naznaczony
Tarczyk naznaczony[1] (Cassida stigmatica) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny tarczykowatych. Zamieszkuje Palearktykę od Półwyspu Iberyjskiego i Afryki Północnej po Syberię i Chiny. Żeruje na astrowatych.
| Cassida stigmatica | |||
| Suffrian, 1844 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Cassida s.str. | ||
| Gatunek |
tarczyk naznaczony | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1844 roku przez Christiana W.L.E. Suffriana[2].
Morfologia edytuj
Chrząszcz o ciele długości od 5,5 do 6,5 mm. Grzbietowa strona ciała za życia owada ma ubarwienie zielone z czterema jasnoczerwonymi do czerwonofioletowych plamami przy przednich brzegach pokryw, czasem też z przyciemnionym szwem[3][1], natomiast u okazów martwych i wysuszonych kolor tła zmienia się na żółty. Głowa ma mniej więcej tak szeroki jak długi nadustek oraz wąskie i płytkie wycięcie na przedzie wargi górnej. Czułki są żółte z czarnymi wierzchołkami. Przedplecze jest najszersze w pobliżu środka długości i w tym miejscu wyraźnie węższe od pokryw. Brzegi przedplecza i pokryw są rozpłaszczone. Na bocznych brzegach pokryw brak jest wałeczkowatych nabrzmiałości. W widoku bocznym brak jest na międzyrzędach pokryw wyraźnego, sterczącego owłosienia. Spód tułowia i odwłoka są czarne, pozbawione metalicznego połysku, porośnięte skąpym owłosieniem. Odnóża wszystkich par mają czarne biodra i krętarze oraz żółte pozostałe części. Stopy mają rozchylone, pozbawione ząbków przy nasadach pazurki wystające poza wieńce szczecinek na trzecich członach[3].
Ekologia i występowanie edytuj
Owad ten zasiedla ugory, stanowiska ruderalne, przydroża, skraje lasów, polany[1], łąki, zaniedbaną zieleń miejską[4] i krzewiaste łęgi[5]. Częsty jest zwłaszcza w pobliżu cieków i zbiorników wodnych[4] oraz na wrotyczowiskach[1]. Zarówno osobniki dorosłe jak i larwy tego tarczyka są fitofagami żerującymi na roślinach z rodziny astrowatych. Wśród ich roślin żywicielskich wymienia się: Artemisia nitrosa, bylicę boże drzewko, krwawnik pospolity i wrotycz pospolity[6].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Monako, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Finlandii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Grecji, Rosji[7]. W Afryce Północnej zamieszkuje Tunezję. W Azji znany jest z Turcji (podawany z prowincji Adana, Ankara, Bolu, Çanakkale, Çankırı, Kastamonu, Konya oraz Kütahya), Syberii[8], północnego Kazachstanu[9][8], Kirgistanu, Afganistanu oraz Chin[8] (z Sinciangu[10]).
W Niemczech, Czechach i Polsce od końca XX wieku obserwuje się wzrost liczebności tego gatunku. Wcześniej w Polsce uchodził za rzadkiego[4]. Obecnie oprócz południowej części kraju znany jest także z Podlasia[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Cassida stigmatica – Tarczyk naznaczony. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2020-11-04].
- ↑ Christian Wilhelm Ludwig Eduard Suffrian. Fragmente zur genaueren Kenntnis deutscher Käfer. 4. Cassida L.. „Stettiner Entomologische Zeitung”. 5, s. 49-67, 89-107, 135-148, 206-224, 241-257, 1844.
- ↑ a b Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94c Stonkowate — Chrysomelidae. Podrodziny: Halticinae, Hispinae i Cassidinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1978.
- ↑ a b c Lech Borowiec. Nowe stanowiska gatunków z rodzaju Cassida L. (Coleoptera: Chrysomelidae). „Wiadomości Entomologiczne”. 22 (1), s. 62-63, 2003.
- ↑ a b Radosław Ścibior. Stonkowate (Coleoptera: Chrysomelidae) nowe dla Podlasia. Część II. „Wiadomości Entomologiczne”. 29 (3), s. 181-191, 2010.
- ↑ Sanda Maican, Rodica Serafim. Catalogue of Cassidinae (Coleoptera: Chrysomelidae) from the New Leaf Beetles Collection from “Grigore Antipa” National Museum of Natural History (Bucharest) (Part II). „Travaux du Muséum National d’Histoire Naturelle “Grigore Antipa"Antipa””. 60 (2), s. 477–494, 2017. DOI: 10.1515/travmu-2017-0011.
- ↑ Cassida (Cassida) stigmatica Suffrian, 1844. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-01-14].
- ↑ a b c Neslihan Bal, Didem Coral Şahin, Hüseyin Özdikmen. Leaf-mining and Tortoise Beetles of Çankiri and Kayseri Provinces in Turkey with New Records (Chrysomelidae: Hispinae and Cassidinae). „Munis Entomology and Zoology Journal”. 13 (2), s. 409-420, 2018.
- ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (17), 1991.
- ↑ Lech Borowiec, Jolanta Świętojańska: Cassida stigmatica Suffrian, 1844. [w:] Cassidinae of the world - an interactive manual (Coleoptera: Chrysomelidae) [on-line]. Department of Biodiversity and Evolutionary Taxonomy, University of Wroclaw, 2013. [dostęp 2020-11-14].