Tarczyn

miasto w województwie mazowieckim

Tarczynmiasto w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tarczyn. Do 1954 siedziba wiejskiej gminy Komorniki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego. Był miastem duchownym[3].

Tarczyn
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Tarczyn z lotu ptaka, (2006)
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

piaseczyński

Gmina

Tarczyn

Prawa miejskie

13531870, 2003

Burmistrz

Barbara Galicz

Powierzchnia

5,23[1] km²

Wysokość

140 m n.p.m.

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


4079[2]
779,9 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 22

Kod pocztowy

05-555

Tablice rejestracyjne

od 2003 WPI

Położenie na mapie gminy Tarczyn
Mapa konturowa gminy Tarczyn, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tarczyn”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Tarczyn”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Tarczyn”
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego
Mapa konturowa powiatu piaseczyńskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Tarczyn”
Ziemia51°58′49″N 20°50′01″E/51,980278 20,833611
TERC (TERYT)

1418064

SIMC

0009478

Urząd miejski
Juliana Stępkowskiego 17
05-555 Tarczyn
Strona internetowa

Przez miasto przepływa Tarczynka, niewielka rzeka dorzecza Wisły, lewy dopływ Jeziorki. Według danych z 31 grudnia 2012 miasto miało 4121 mieszkańców.

Miasto założone w 1353 roku[4]. Miasto kolegiaty św. Jana w Warszawie w drugiej połowie XVI wieku[5], w 1406 roku stanowiło uposażenie proboszcza kapituły warszawskiej[6], w drugiej połowie XVI wieku położone było w powiecie tarczyńskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[7].

DemografiaEdytuj

  • Piramida wieku mieszkańców Tarczyna w 2014 roku[2].


 

HistoriaEdytuj

 
Urząd Miejski w Tarczynie
 
Kościół nocą
 
Fontanna na rynku

Od XII do XIV w. był książęcą osadą targową i wsią parafialną oraz węzłem dróg południowego Mazowsza. Prawa miejskie uzyskał w 1353. W okresie konfederacji barskiej w okolicach działał oddział partyzancki Józefa Sawy Calińskiego. Podczas powstania styczniowego liczne potyczki, w wyniku represji w 1870 Tarczyn utracił prawa miejskie. W 1914 uruchomiono kolejkę wąskotorową łączącą Tarczyn z Grójcem i Warszawą. Na początku XX w. ośrodek ruchu ludowego, podczas II wojny światowej działalność oddziałów partyzanckich Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej. Po zakończeniu II wojny światowej odbudowano zniszczenia, w 1953 uruchomiono kolej normalnotorową do Skierniewic. W 1968 uruchomiono duże Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego, w tym okresie rozbudowano fabrykę urządzeń handlowych[8]. 1 stycznia 2003, po 134 latach Tarczyn odzyskał prawa miejskie. W tym samym roku odłączył się od powiatu grójeckiego i przyłączył do piaseczyńskiego.

Dane ogólneEdytuj

W Tarczynie znajduje się kościół z XVI w., pw. św. Mikołaja, zbudowany w stylu gotyckim. Znajdowała się tu siedziba firmy „Perffetii van-melle” produkująca m.in. cukierki Mentos.

Z Tarczynem związana jest m.in. Irena Sendlerowa (1910–2008), mieszkanka tego miasta w latach międzywojennych, która podczas II wojny światowej uratowała z getta warszawskiego ok. 2500 dzieci żydowskich. I. Sendlerowa – odznaczona m.in. Orderem Orła Białego, medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” i Orderem Uśmiechu. Była zgłoszoną polską kandydatką do Pokojowej Nagrody Nobla. W połowie 2007 władze samorządowe gminy Tarczyn przyznały I. Sendlerowej wyróżnienie Honorowy Obywatel Miasta Tarczyna.

Gmina Tarczyn to miejsce posiadające liczne atrakcje, np. wspomniany gotycki kościół pw. św. Mikołaja w Tarczynie, modrzewiowy kościółek z 1538 w Rembertowie, lasy Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, unikalne ekosystemy Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, stadniny koni, bazę turystyczną oraz kursującą kolejkę wąskotorową z 1914 roku, która nadal przewozi turystów i jest najcenniejszym miejscowym zabytkiem techniki.

W latach 1997–2010 nagrywano tu serial Złotopolscy[potrzebny przypis].

EdukacjaEdytuj

  • Publiczne Liceum im. Ireny Sendlerowej w Tarczynie, ul. Księdza Czesława Oszkiela 1
  • Zespół Szkół im. Szarych Szeregów w Tarczynie, ul. Szarych Szeregów 8
  • Zespół Szkół Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Wojciecha Górskiego w Pamiątce, ul. A. i W. Górskich
  • Publiczna Szkoła Podstawowa im. Juliana Stępkowskiego w Tarczynie, ul. J. Stępkowskiego 11

TransportEdytuj

 
Budynek stacji kolejowej w Tarczynie, która nie obsługuje obecnie pociągów pasażerskich

Przez miasto przebiega trasa międzynarodowa E-77 i linia kolejowa nr 12 ŁukówSkierniewice. Na wschód od Tarczyna znajduje się stacja wąskotorowej Grójeckiej Kolei Dojazdowej.

Wspólnoty wyznanioweEdytuj

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2009-10-01].
  2. a b Tarczyn w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Polska XVI wieku, t. V Mazowsze, Warszawa 1895, s. 38.
  4. Stanisław Pazyra, Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959, s. 112.
  5. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1973, s. 95.
  6. Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom X województwo warszawskie, zeszyt 5 powiat grójecki, pod redakcją Izabelli Galickiej i Hanny Sygietyńskiej, Warszawa 1971, s. 65.
  7. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, [b. n. k.]
  8. Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 249-250
  9. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05].

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj