Teatr Bylis w Fierze
Teatr Bylis w Fierze (alb.: Teatri Bylis Fier) – jedna ze scen teatralnych Albanii, która rozpoczęła działalność w 1971 w Fierze[1].
| Pełna nazwa |
Teatri "Bylis" Fier |
|---|---|
| Typ teatru |
teatr dramatyczny |
| Data powstania |
1971 |
| Państwo | |
| Lokalizacja |
Rruga Ramiz Aranitasi, Fier |
| Spektakle |
Hijet e natës (1976) |
Położenie na mapie Albanii  | |
 40°43′28″N 19°33′26″E/40,724372 19,557160
| |
Historia
edytujTradycje amatorskiego ruchu teatralnego w Fierze sięgają 1933, kiedy to w budynku należącym do Zeko Koki grupa młodzieży wystawiła sztukę Kristo Floqiego Do të vras veten[2]. Spektakl reżyserował Llaqi Kola, który w czasie nauki w szkole pedagogicznej w Elbasanie działał w szkolnym zespole teatralnym. W spektaklu wystąpiło sześć osób. Z tego środowiska wywodziła się grupa późniejszych aktorów zawodowych: Sokrat Pogaçe, Jorgji Panda, Jorgji Kovaçi i Nasi Bogo. Kolejne spektakle wystawiano na scenie w Fierze, ale także w sąsiednim Beracie[2]. Po upadku rebelii w Fierze w 1935 władze lokalne rozwiązały stowarzyszenie patronujące teatrowi, a następnie zabroniły kolejnych występów, uznając, że część artystów wspierała rebelię, a nawet propagowała w mieście idee komunistyczne[2].
Po zakończeniu II wojny światowej amatorski ruch teatralny w Fierze koncentrował się wokół miejscowego domu kultury. Na scenie występowało 21 aktorów (wśród nich Nestor Pogaçe, Ndrek Beltoja, Muhedin Pleshti, Marika Kallamata i Hamza Pleshti), a pracami teatru kierował reżyser Llazar Verria[2]. W 1971 w Fierze powstał profesjonalny teatr dramatyczny. Na jego scenie występowali zarówno aktorzy wywodzący się z ruchu amatorskiego, jak też grupa aktorów zawodowych. Kadrę teatru tworzyły dwa zespoły: dramatyczny i estradowy (amatorska scena estradowa w Fierze pod kierunkiem Llazara Verrii istniała od 1957)[1]. Teatr przyjął nazwę Bylis od starożytnego teatru we wsi Hekal w okręgu Fier. Nową siedzibą teatru stał się budynek zaprojektowany przez Sokrata Mosko, przeznaczony dla 480 widzów[2].
Pierwszą premierą na nowej scenie w 1971 była sztuka Hijet e natës Vedata Kokony w reżyserii Leki Bungo[1]. W tym czasie teatr wystawiał sztuki autorów albańskich[1]. Kilka premier zaprezentowanych przez scenę w Fierze doczekało się nagród na festiwalu w Tiranie - wśród nich Gjëmimi i atij dimri (1976), Shoku Niqifor (1982) i Dy krisma në Paris (1983)[2].
Po upadku komunizmu teatr w Fierze podobnie jak inne sceny albańskie doświadczył skutków kryzysu. Ograniczenia budżetowe spowodowały zmniejszenie ilości premier, a także redukcję personelu teatru. W tym czasie teatrem kierował aktor Arqile Lici. Z zespołu odeszli tak znani aktorzy jak: Fatos Sela, Mina Koxhaku, Dervish Biba i Dritan Boriçi[2]. W 1991 zespół składał się z 30 osób (w tym 18 aktorów i 2 reżyserów)[1]. W repertuarze teatru pojawiły się sztuki autorów obcych (Dostojewski, Ionesco, Schirò Di Maggio)[1]. Odrodzenie teatru nastąpiło w 2002, kiedy z inicjatywy dyrektora teatru Klajdi Marku w Fierze zorganizowano po raz pierwszy Festiwal Sztuki Aktorskiej Apollon[2].
W 2018 budynek teatru został odnowiony i przebudowany[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Josif Papagjoni: Historia e Teatrit Shqiptar. Tirana: Qendra e Studimeve Albanologjike, 2011, s. 490-492. ISBN 978-99956-43-49-2. (alb.).
- ↑ a b c d e f g h Teatri Bylis. bashkiafier.gov.al. [dostęp 2024-11-11].
- ↑ “Bylis” në Fier do të rihapë dyert në muajin mars. oranews.tv. [dostęp 2024-11-11].
Bibliografia
edytuj- Josif Papagjoni: Historia e Teatrit Shqiptar. Tirana: Qendra e Studimeve Albanologjike, 2011, s. 490-492. ISBN 978-99956-43-49-2. (alb.).