Teatr w Larisie
Teatr w Larisie (gr. Α' Αρχαίο Θέατρο Λάρισας) – starożytny teatr grecki z III w. p.n.e. w Larisie, jeden z największych tego typu w Grecji – na 10 tys. widzów, funkcjonujący początkowo jako teatr i miejsce spotkań najwyższego regionalnego organu administracyjnego Ligii Tesalskiej, pod koniec I w. p.n.e. przekształcony w rzymską arenę. W 2014 roku teatr został wpisany na grecką listę informacyjną UNESCO.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
Położenie na mapie Grecji  | |
 39°38′25,1″N 22°24′54,9″E/39,640306 22,415250
| |
Historia edytuj
Teatr został wzniesiony w Larisie na początku III w. p.n.e. przy południowym zboczu wzgórza, na którym stał antyczny akropol[1]. W pierwszych latach działalności wystawiano tu zarówno sztuki teatralne, jak i organizowano spotkania najwyższego regionalnego organu administracyjnego Ligii Tesalskiej[1]. Pod koniec I w. p.n.e. teatr został przekształcony w rzymską arenę[1], która funkcjonowała do III–IV w. n.e.[2] Po przekształceniu teatru w arenę, mieszkańcy Larisy wznieśli drugi teatr grecki[1][3]. W II–III w. arena uległa znacznemu zniszczeniu przez trzęsienie ziemi, a podczas kolejnego trzęsienia ziemi w VII w. została prawie doszczętnie zburzona[2].
W 2014 roku teatr w Larisie, obok innych piętnastu teatrów antycznych, został wpisany na grecką listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Grecja zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO[1].
Architektura edytuj
Zbudowany z marmuru teatr był bogato zdobiony reliefami[1]. Cavea znajdowała się na stoku wzgórza, na którym wzniesiono terasy, by pomieścić widownię[1]. Diazoma o szerokości 2 m rozdzielała caveę na dwie części[1]. Część górna uległa zniszczeniu, ale wiadomo, że podzielona była na 22 sektory (cunei) z 14–18 rzędami każdy; między blokami znajdowały się schody[1]. Część dolna podzielona była na 11 sektorów z 25 rzędami każdy[1][3]. Orkiestra (przestrzeń pomiędzy widownią a sceną) mogła mieć 25 m średnicy[1]. Widownia mieściła 10 tys. widzów[4].
Do XXI w. zachowały się w dobrym stanie dwa boczne przejścia dla chóru i widzów pierwszych rzędów – parodoi[1]. Najlepiej zachowaną częścią teatru jest budynek teatralny (20 x 2 m) z pierwszej połowy II w. p.n.e.[1] Budynek miał cztery pomieszczenia i trzy wejścia – dwa środkowe pomieszczenia funkcjonowały jako garderoba dla aktorów[4]. Budynek zdobił rząd sześciu węgarów i sześciu półkolumn doryckich, a belkowanie spoczywało na kolumnadzie[1]. W I w. n.e. budynek uległ znacznemu zniszczeniu, częściowo podczas prac przekształcania całości w rzymską arenę[1]. Elewacje wykończono wówczas marmurem, dodano kolumny i dekoracje rzeźbiarskie, a także wzniesiono drugie piętro[1].
Prace archeologiczne edytuj
Do 1985 roku na terenie teatru stały nowoczesne budynki i przebiegały dwie główne ulice, które wzniesiono pomimo wcześniejszych odkryć archeologicznych – części sceny (1910) i fragmenty górnego teatru (1968)[2]. Część budynków wyburzono w końcu w latach 80. XX w. i rozpoczęto prace wykopaliskowe[2]. Kolejne budynki i ulice rozebrano w latach 90.[5] Scenę odkryto całkowicie dopiero w 2004 roku[6]. Od 2010 roku prowadzone są prace konserwatorskie[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p UNESCO: Ancient Greek Theatres. [dostęp 2018-01-02]. (ang.).
- ↑ a b c d Χρονική περίοδος 1910-1985. [w:] www.larissa-theatre.com [on-line]. [dostęp 2018-01-03]. (gr.).
- ↑ a b ATHANASIOS TZIAFALIAS, DIMITRIOS KARAGKOUNIS: The Ancient Theatre of Larissa. [dostęp 2018-01-03].
- ↑ a b Το θέατρο. [w:] www.larissa-theatre.com [on-line]. [dostęp 2018-01-03]. (gr.).
- ↑ Χρονική περίοδος 1986-1998. [w:] www.larissa-theatre.com [on-line]. [dostęp 2018-01-03]. (gr.).
- ↑ a b Χρονική περίοδος 1999-2009. [w:] www.larissa-theatre.com [on-line]. [dostęp 2018-01-03]. (gr.).