Teodor Leszetycki
Teodor Leszetycki, niem. Theodor Leschetizky (ur. 22 czerwca 1830 w Łańcucie, zm. 14 listopada 1915 w Dreźnie) – polski pianista, kompozytor i pedagog. Powołany przez Antona Rubinsteina do nowo założonego Konserwatorium w Petersburgu w 1864 roku, wykształcił tam wielu sławnych pianistów.
Data i miejsce urodzenia |
22 czerwca 1830 |
---|---|
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci |
14 listopada 1915 |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód |
Życiorys
edytujNaukę muzyki rozpoczął, mając pięć lat. W roku 1839, w wieku dziewięciu lat, debiutował jako pianista we Lwowie z miejscową orkiestrą, prowadzoną przez Franza Xavera Mozarta. W 1841 rodzina Leszetyckich wyjechała do Wiednia, gdzie Teodor kontynuował naukę gry na fortepianie u Carla Czernego i kompozycji u Simona Sechtera; studiował też filozofię na Uniwersytecie Wiedeńskim. Dawał koncerty w Rosji, Niemczech i Anglii jako pianista i dyrygent.
W 1878 wrócił do Wiednia. Zamieszkał w zachowanej do dziś obszernej willi w dzielnicy Währing, przy Weimarerstrasse 60. Na jej frontowej ścianie widnieje tablica pamiątkowa o treści: Dieses Haus war von 1881–1915 das Heim des Klaviervirtuosen und Musikpädagogen Professor Theodor Leschetizky.
Leszetycki był wybitnym pedagogiem, jego uczniami byli m.in. Ignacy Jan Paderewski, Henryk Melcer-Szczawiński, Antonina Szukiewicz, Artur Schnabel, Ignacy Friedman, Osip Gabriłowicz, Elly Ney, Mieczysław Horszowski, Benno Moiseiwitsch, Paul Wittgenstein, Richard Buhlig i Mark Hambourg. Paderewski o pedagogice Leszetyckiego wypowiadał się w następujący sposób: „Nie znałem i do dziś dnia nie znam nikogo, kto by mu dorównał. Nikt absolutnie nie może się z nim porównywać. Jako pedagog – olbrzym, wobec którego wszyscy inni są tylko karłami”[1].
Zajmował się także kompozycją, napisał ponad pięćdziesiąt większych utworów fortepianowych, dwie opery: Bracia Marco i Pierwsza Zmarszczka, koncert fortepianowy oraz kilkaset miniatur fortepianowych.
Pochowany w grobie honorowym na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu[2].
Dzieła (wybór)
edytujUtwory na fortepian
edytuj- Les deux alouettes op. 2
- Koncert fortepianowy c-moll op. 9
- Deux Mazurkas op. 24
- Suita Souvenirs d’Italie op. 39
- Deux morceaux op. 42
- Deux morceaux op. 43
- Deux arabesques op. 45
- Contes de jeunesse suite de morceaux op. 46
- Trois morceaux op. 48
Inne dzieła
edytuj- Wariacje na obój na temat z Beethovena (niem. Variationen für Oboe über ein Thema von Beethoven)
- Mittagszauber (Emanuel Geibel) op. 32, nr. 1
Utwory sceniczne
edytuj- Die Brüder von San Marco (1848-1852)
- Die erste Falte (Pierwsza zmarszczka, lib. Salomon Hermann von Mosenthal), opera komiczna w 1 akcie (prawykonanie 1867 Praga)
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Comtesse Anna Potocka: Theodore Leschetizky, an intimate study of the man and the musician. New York, Century Co., 1903.
- Annette Hullah: Theodor Leschetizky. London, Lane, 1906
- Burkhard Muth: Theodor Leschetizky – der bedeutendste Klavierlehrer, den die Welt je gesehen hat? Eine Einführung in Leben, Werk und Wirken des Pädagogen, Pianisten und Komponisten. Fernwald: Muth 2003. ISBN 3-929379-09-0.
- Malwine Brée: Die Grundlage der Methode Leschetizky. Mit Autorisation des Meisters herausgegeben von seiner Assistentin Malwine Brée. Mit 47 Abbildungen der Hand Leschetizkys.
- Malwine Brée: The Leschetizky method: a guide to fine and correct piano playing. Mineola, N.Y., 1997
- Theodor Leschetizky: Das Klavierwerk. Köln: Haas 2000
- Stanislaw Tichonow: Leschetizky und sein Wiener Kreis. Sein Leben und Wirken. Band I. Theodor Leschetizky-Gesellschaft Wien 2001.
Linki zewnętrzne
edytuj- Teodor Leszetycki – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Utwory Teodora Leszetyckiego w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000110517079
- VIAF: 32262032
- LCCN: no88000705
- GND: 120890143
- LIBRIS: 86lnjdls4qdd4fl
- BnF: 14808011p
- SUDOC: 110248864
- NLA: 35879109
- NKC: mzk2011621468
- BNE: XX1771062
- NTA: 167751697
- BIBSYS: 1492758307543
- CiNii: DA11984207
- Open Library: OL5710681A
- PLWABN: 9810645014705606
- NUKAT: n2005027732
- J9U: 987007281610205171
- PTBNP: 1702552
- CANTIC: a20302460
- LNB: 000236246
- CONOR: 74073699
- LIH: LNB:L6L;=w3
- RISM: people/95527