Teofan, imię świeckie Siergiej Pietrowicz Ilmienski (ur. 14 września?/26 września 1867 w guberni saratowskiej[1], zm. 24 grudnia 1918 w Permie) – rosyjski biskup prawosławny, święty nowomęczennik.

Święty
Teofan
Феофан
święty biskup nowomęczennik
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 września 1867
gubernia saratowska

Data i miejsce śmierci

24 grudnia 1918
Perm

Czczony przez

Rosyjski Kościół Prawosławny

Kanonizacja

2000
Moskwa
przez Rosyjski Kościół Prawosławny

Wspomnienie

24 grudnia

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie diakona w wiejskiej parafii, w guberni saratowskiej[1]. W 1888 ukończył seminarium duchowne w Saratowie[1]. Następnie podjął wyższe studia teologiczne w Kazańskiej Akademii Duchownej. Ukończył ją w 1892. 1 czerwca tego samego roku, będąc już kapłanem, został wykładowcą pedagogiki[2] w żeńskiej szkole w Saratowie[3]. Według innego źródła Siergieja Ilmienskiego wyświęcono na diakona i kapłana dopiero w 1894, gdy był już nauczycielem[1]. Od 7 października 1894 wykładał w szkole realnej w tym samym mieście[3]. Pracował również w redakcji pisma prawosławnego Saratowskij Duchownyj Wiestnik[1]. W 1911 wyróżniony nadaniem godności protojereja[1]. W 1914 złożył wieczyste śluby zakonne w monasterze w Wołokołamsku i w tym samym roku otrzymał godność archimandryty[3]. Według innego źródła, duchowny wstąpił do monasteru Wałaam w 1913 i to w tym klasztorze rok później został postrzyżony w małą schimę[1][2].

Już w 1914 mnicha Teofana skierowano do Saratowa do pracy w szkole duchownej[1]. 5 września 1916 został natomiast wyznaczony na rektora seminarium duchownego w Permie. Rok później, 26 lutego 1917[1], miała miejsce jego chirotonia na biskupa solikamskiego, wikariusza eparchii permskiej[3]. Po wyjeździe arcybiskupa permskiego Andronika na obrady Soboru Lokalnego Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego biskup Teofan czasowo wykonywał jego obowiązki[1]. 4 lutego 1918 zorganizował procesję, która obok wymiaru religijnego miała zaprotestować przeciwko prześladowaniom Cerkwi, i osobiście przeszedł przez Perm na jej czele. Wróciwszy do Solikamska, nawoływał duchownych do przeciwstawiania się antyreligijnej działalności bolszewików[1].

Na krótko przed swoją śmiercią metropolita Andronik udzielił mu pełnomocnictwa na objęcie zarządu eparchii permskiej w razie jego zgonu. Po zamordowaniu duchownego przez czekistów permskich 22 czerwca 1918 biskup Teofan faktycznie przejął zarząd eparchii, czemu nie sprzeciwiły się władze[1].

Śmierć edytuj

W grudniu 1918, gdy wojska Białych zbliżały się do wciąż kontrolowanego przez bolszewików Permu, biskupa, podobnie jak wielu innych duchownych, uwięziono. 24 grudnia 1918, razem z trzema kapłanami i pięcioma świeckimi, został wyprowadzony z więzienia i doprowadzony na brzeg zamarzniętej rzeki Kamy, gdzie rozebrano go do naga, po czym kilkakrotnie opuszczano do przerębla i wyciągano z wody, aż do momentu, gdy zmarł z wyziębienia[1]. Egzekucję przeprowadzono publicznie, przy silnej obstawie Czeka[1].

Kanonizacja i upamiętnienie edytuj

Według wspomnień znających go osób, w życiu Teofana (Ilmienskiego) ogromną rolę odgrywała modlitwa i posty. Duchowny był ich zdaniem człowiekiem skromnym i otwartym, a przy tym zdecydowanym przeciwnikiem bolszewików[1].

W 2000 Sobór Biskupów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego kanonizował Teofana (Ilmienskiego) jako biskupa-nowomęczennika, jednego z Soboru Nowomęczenników i Wyznawców Rosyjskich. Kanonizowani zostali również duchowni i świeccy, którzy zginęli w tym samym dniu w Permie[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p СВЯЩЕННОМУЧЕНИК ФЕОФАН. [dostęp 2010-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].
  2. a b [http://kuz1.pstbi.ccas.ru/bin/db.exe/no_dbpath/koi/newmr/?HYZ9EJxGHoxITYZCF2JMTdG6XbuIdOvYc8oU86Wfv8mZfS4ee8YUYOLUcuKd66yZsi0iceXb8E* Феофан (Ильменский Сергей Петрович)
  3. a b c d Феофан (Ильменский). [dostęp 2010-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].