Terminator (film)

amerykański film z 1984

Terminator (ang. The Terminator) – amerykański film z gatunku science fiction, wyreżyserowany w 1984 roku przez Jamesa Camerona, będący pierwszą częścią serii filmowej Terminator. W Polsce film wyświetlany był w kinach pod tytułem Elektroniczny morderca[2][3]. Nazwa angielska nie ma nic wspólnego z polskim znaczeniem słowa terminator, które oznacza ucznia uczącego się by uzyskać tytuł czeladnika, terminującego u mistrza. W zamyśle piszącego scenariusz oznacza osobę, która doprowadza do kresu (łac. terminus) życia (zabija).

Terminator
Elektroniczny morderca
The Terminator
Ilustracja
Logo filmu
Gatunek

science fiction, akcja, thriller, dramat

Rok produkcji

1983, 1984

Data premiery

26 października 1984
1 marca 1987 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski, hiszpański

Czas trwania

108 minut

Reżyseria

James Cameron

Scenariusz

James Cameron, Gale Anne Hurd

Główne role

Arnold Schwarzenegger
Linda Hamilton
Michael Biehn

Muzyka

Brad Fiedel

Zdjęcia

Adam Greenberg

Scenografia

George Costello, Maria Rebman Caso

Kostiumy

Hilary Wright

Montaż

Mark Goldblatt

Produkcja

Gale Anne Hurd

Wytwórnia

Hemdale
Pacific Western Productions
Euro Film Funding
Cinema 84/Greenberg Brothers Partnership

Dystrybucja

PL: Polfilm[1]

Budżet

6,4 mln USD

Przychody brutto

78 mln USD

Kontynuacja

Terminator 2: Dzień sądu

Nagrody
3 Saturny (z 7 nominacji)
Strona internetowa

W 2008 roku został wprowadzony do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako film „znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie”[4].

Serwis Rotten Tomatoes przyznał filmowi wynik 100%[5].

Obsada

edytuj

Fabuła

edytuj

Tytułowy Terminator (Arnold Schwarzenegger) w pierwszej części serii jest cyborgiem, który został wysłany w przeszłość w celu zlikwidowania Sary Connor (Linda Hamilton), matki przywódcy rebeliantów, nielicznych ludzi, którzy walczą w przyszłości z maszynami o przetrwanie. W przeszłość przesłany zostaje także jeden z żołnierzy rebeliantów, Kyle Reese (Michael Biehn), który ma nie dopuścić do jej zabicia. Mimo iż główny problem przedstawiony w filmie dotyczy wydarzeń, które dopiero mają nastąpić, pojawia się w nim jedynie kilka urywków wizji przyszłości. Akcja filmu toczy się w latach 80. XX wieku.

Postacie drugoplanowe

edytuj

Ed Traxler

edytuj

Postać fikcyjna z pierwszej części serii Terminator, zagrana przez Paula Winfielda. Oficer policji Los Angeles w stopniu porucznika. Wspólnie z detektywem Vukovichem prowadził śledztwo w sprawie morderstw kobiet o podobnym nazwisku, dokonywanych według kolejności w książce telefonicznej. Gdy Sarah myśląc, że jest śledzona ukryła się w dyskotece Tech Noir, gdzie udało się jej dodzwonić na policję. Traxler, który z nią rozmawiał doradził jej, by tam została.

Po zatrzymaniu Reese’a i przewiezieniu go na komisariat, razem z Vukovichem i doktorem Peterem Silbermanem przekonywał Sarę, że Kyle jest prawdopodobnie niepoczytalny, a jej prześladowca musiał nosić kamizelkę kuloodporną, dlatego przeżył serię strzałów ze strzelby Reese’a.

Gdy T-101 zaatakował komisariat, Traxler próbował razem z pozostałym policjantami go powstrzymać, jednak został postrzelony przez Terminatora serią z karabinka automatycznego.

W jednej z usuniętych scen, gdy Kyle i Sarah uciekają z komisariatu, konający Traxler daje Reese'owi swoją broń służbową, mówiąc: „[...]Reese! Ona musi żyć. Rób to, co do ciebie należy[...]”. W tej scenie wyraźnie widać, że musiał częściowo uwierzyć w to, co Reese mówił podczas przesłuchania[6].

Hal Vukovich

edytuj

Postać fikcyjna z pierwszej części serii Terminator, zagrana przez Lance’a Henriksena. Oficer policji Los Angeles, detektyw. Policyjny partner porucznika Eda Traxlera. Wspólnie z nim prowadził śledztwo w sprawie brutalnych morderstw, dokonywanych przez nieznanego sprawcę. Bezskutecznie próbował dodzwonić się do domu Sary Connor. Gdy przewieziono Sarę i Kyle’a na komisariat, podobnie jak swoi koledzy był przekonany, że Reese jest szalony.

Zginął podczas ataku T-800 na komisariat. Został zastrzelony przez Terminatora, gdy sam próbował go zabić.

Ginger Ventura

edytuj

Postać fikcyjna z pierwszej części serii Terminator, zagrana przez Bess Mottę. Przyjaciółka i współlokatorka Sarah, ginie z rąk Terminatora 13 maja 1984 roku. Spędzając noc z chłopakiem, Mattem Buchananem, Ginger wstaje by przygotować coś do jedzenia, w tym czasie T-101 wdziera się do mieszkania i zabija jej chłopaka. Ginger zamiera bez ruchu gdy widzi jak zwłoki Matta nagle przebijają się przez drzwi. Terminator wkrótce dopada przerażoną dziewczynę i zabija ją, myśląc, że jest to Sarah Connor.

T-800 szybko dowiaduje się, że prawdziwa Sarah Connor jest w klubie, ponieważ zaniepokojona tajemniczymi morderstwami w obawie o przyjaciółkę nagrywa się na automatyczną sekretarkę podając dokładny adres klubu, z którego dzwoni.

Matt Buchanan

edytuj

Postać fikcyjna z pierwszej części serii Terminator, zagrana przez Ricka Rossovicha. Bohater obdarzony przyjaznym stosunkiem do innych osób oraz nieco błaznowatym zachowaniem, zginął piątkowej nocy 13 maja 1984 roku w domu dziewczyny Ginger, która wynajmowała mieszkanie wraz z przyjaciółką Sarą Connor. Podczas gdy Ginger szykowała drobny posiłek dla swojego chłopaka, T-101 wkroczył do mieszkania w celu zabicia Sary Connor. Zamiast jej, w łóżku zastał na wpół śpiącego Matta, denerwując go. Po bardzo nierównym pojedynku maszyny z człowiekiem, T-101 „wyrzuca przez zamknięte drzwi” zwłoki Matta wprost przed idącą do pokoju Ginger.

Pierwotnie Matt początkowo miał się nazywać McCallister, a zmiana nazwiska na Buchanan wynikała z wielu zmian w scenariuszu.

Produkcja[7]

edytuj

Efekty specjalne do filmu

edytuj

Ekipa filmowa odwiedziła

edytuj

Podobieństwa między filmami[8]

edytuj
  • W pierwszej części Terminator przygniata kołem samochodu zabawkowy wóz ciężarowy. Tak samo wyglądał pojazd ścigający dziesięcioletniego Johna Connora z drugiej części serii.
  • Reżyser powtórzył motyw z deptaniem przez Terminatora rekwizytu. W pierwszej części były to słuchawki walkmana zabitej Ginger, natomiast w drugiej części, na początku sceny strzelaniny w korytarzu centrum handlowego T-800 zdeptał różę. W trzeciej części były to okulary.
  • Relacja telewizyjna z przesłuchania Kyle’a Reese’a oraz Sary pojawia się w drugim filmie.
  • „Get out” – Terminator wygłasza w kierunku pasażera ciężarówki. W drugim filmie te same słowa do pilota śmigłowca mówi T-1000.
  • Earl Boen, oprócz Arnolda Schwarzeneggera, jest jedynym aktorem, który wystąpił we wszystkich trzech pierwszych filmach z serii Terminator.
  • W części pierwszej, w fabryce, Sarah usiłuje podnieść rannego Kyle’a, krzycząc „Powstań, żołnierzu!”. Tę samą kwestię wypowiada Kyle do Sary w części drugiej, w scenie ze snu Sary w szpitalu. Scena została zamieszczona w wersji rozszerzonej.

Rekwizyty i efekty[8]

edytuj
  • Worek, w który złożono ciało Reese’a, był torbą podróżną Camerona, którą reżyser poświęcił w ramach dokręcania brakujących ujęć już po zakończeniu głównego etapu zdjęciowego.
  • Do ujęcia zgniecionego pod prasą Terminatora, użyto dwóch pomalowanych kawałków styropianu, imitujących hydrauliczną prasę. Zgniecioną czaszkę cyborga udawała pogięta folia aluminiowa, natomiast oko – kawałek pomalowanej pianki, ze wstawioną małą lampką.
  • W ujęciach „z perspektywy oczu T-800” widoczne są szybko pojawiające się fragmenty „programu T-800”. Jest to kod asemblera procesora 6502 komputera Apple II+. Program ten ukazał się w czasopiśmie komputerowym „Nibble”. W innych ujęciach widoczne są fragmenty programu napisanego w języku COBOL.

Opinie

edytuj

Serwis Prime News wskazał Terminatora jako jeden z dziesięciu najlepszych filmów z wątkiem podróży w czasie[9].

Ścieżka dźwiękowa

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Terminator, polski plakat filmowy [online], com.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  2. Autorem tego tłumaczenia jest Konrad J. Zarębski, krytyk filmowy.

    (...) w salce przy ulicy Mazowieckiej, w Centrali Dystrybucji Filmów, wyświetlano Terminatora dla cenzora, plastyka, komisji wieku i dziennikarzy (...). Po projekcji przeszliśmy do gabinetu kierowniczki działu programowego. Zaczęła się dyskusja na temat tytułu. Terminator? – ktoś zaproponował pozostanie przy tytule oryginalnym. To u szewca – zbiła go z tropu jedna z pracownic. To może Eksterminator? To całkiem inny film, chodzi na pirackich kasetach – odpowiedział plastyk. Ostatecznie stanęło na Elektronicznym mordercy. Pod takim tytułem film wszedł na polskie ekrany. Wiele razy słyszałem potem pytania: Co za idiota wymyślił taki tytuł? No cóż, pora zdradzić tajemnicę: tym idiotą byłem ja.

    Konrad J. Zarębski, Terminator, Gazeta Wyborcza – Gazeta Telewizyjna, nr 209/2001, str. 7
  3. Wywołało ono zresztą od razu wiele kontrowersji. Krytyk tygodnika Film w momencie wejścia filmu na polskie ekrany pisał:

    Byłoby dobrze, gdyby osoby ustalające polskie tytuły oglądały uważniej film który zamierzają ochrzcić. Elektroniczny Morderca, jak stwierdza się wyraźnie, to egzemplarz wcześniejszej generacji robotów zastąpionej przez znacznie doskonalsze cyborgi. Na ekranie żaden Elektroniczny Morderca nie pojawia się, więc nie powinno go być w tytule.

    Andrzej Kołodyński, Przyszłość z pętlą, Film, nr 23/1989, s. 10.
  4. Cinematic Classics, Legendary Stars, Comedic Legends and Novice Filmmakers Showcase the 2008 Film Registry. Biblioteka Kongresu, 2008-12-30. [dostęp 2023-12-25]. (ang.).
  5. Terminator (1984) – Rotten Tomatoes [online], www.rottentomatoes.com [dostęp 2015-11-07] (ang.).
  6. Terminator Wiki – Ed Traxler
  7. Klub miłośników filmu. film.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (Terminator- lista płac)
  8. a b Klub miłośników filmu. film.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-28)]. (Terminator- recenzja)
  9. Top 10: najlepsze filmy o podróżach w czasie. Prime News, 2022-01-28. [dostęp 2022-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-01-28)].

Bibliografia

edytuj