The Tall Ships’ Races

The Tall Ships’ Races, dawniej Cutty Sark Tall Ships’ Races – zlot żaglowców przeważnie połączony z regatami oraz imprezami okolicznościowymi, organizowany przez Sail Training Association mające propagować ideę wychowania młodzieży na pokładach wielkich żaglowców[2].

The Tall Ships’ Races
Rodzaj

załogowe, etapowe

Akwen

Ocean Atlantycki,
Morze Północne,
Morze Bałtyckie,
Morze Śródziemne

Trasa

różna, z portu do portu

Klasy jednostek

Jednostki żaglowe
(żaglowce, jachty)

Organizator

Sail Training Association

Sponsor

Cutty Sark (do 2003)
Miasto Szczecin (2010-2014)[1]

Pierwsza edycja

1938

Ostatnia edycja

2023

Start

Den Helder

Meta

Arendal

Etapy

4

Aktualny zwycięzca

STS Fryderyk Chopin
Capitan Miranda

Strona internetowa
The Tall Ships’ Races (dawniej Cutty Sark Tall Ships’ Races), proporczyki z kolejnych finałów.

Historia edytuj

Z inicjatywy szwedzkiego kapitana Arnolda Schumburga już w 1938 roku w Sztokholmie spotkało się ok. 20 żaglowców. Ten zlot uważa się za pierwszą nieoficjalną jeszcze The Tall Ships’ Races. Pomysł ten miał największy oddźwięk w krajach leżących nad Bałtykiem, powołano, zatem do życia Związek Północnoeuropejskich Statków Szkolnych, w którego skład wchodziły: Szwecja, Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Norwegia, Polska[2].

Początki edytuj

Inicjatywa kapitana Arnolda Schumburga przetrwała czasy II wojny światowej. W latach 50. brytyjski prawnik Bernard Morgan zaproponował zgromadzenie żaglowców w jednym miejscu i zorganizowanie dla nich regat, jesienią 1954 roku zawiązany został Międzynarodowy Komitet Regatowy, a w lipcu 1956 roku rozegrano pierwsze regaty. Impreza okazała się tak dużym sukcesem, że jednorazowo zwołany Komitet postanowiono przekształcić w stałą organizację. Sformułowano i zatwierdzono statut organizacji o nazwie Sail Training Association (STA). Właśnie tej organizacji powierzono organizację kolejnych regat[3].

Od spotkania w roku 1956 w DartmouthTorbay i mecie w Lizbonie, zloty odbywają się co rok, a dla dużych żaglowców co dwa lata. Za każdym razem gospodarzem finału jest inny port i inne państwo. Trasa wiedzie przez różne państwa i porty aż do portu finałowego[3].

Popularność zlotów stale rosła. Pozwoliło to na zorganizowanie w roku 1964 regat przez Atlantyk na trasie: PlymouthLizbonaBermudy. Brało w nich udział 15 jednostek. Po dotarciu floty na Bermudy dołączyły do niej jeszcze inne jednostki i cała flota nie ścigając się pożeglowała do Nowego Jorku[3][4].

Czasy Cutty Sark Tall Ships’ Races edytuj

 
Amerigo Vespucci w nowojorskim porcie, finał 1976.

Od początków lat '70, regaty zyskiwały tak dużą popularność, że zaczęto organizować je coroczne. Tall Ships (Tall Ships’ Races) zostały przekształcone w 1972 w Cutty Sark Tall Ships’ Races (sponsor – whisky Cutty Sark, z wyjątkiem roku 1979); od 2003 powrócono do nazwy The Tall Ships’ Races. W 1973 roku zaniechano wcześniejszej zasady organizowania regat wyłącznie w lata parzyste. Główne regaty (major-regatta) miały być organizowane nadal w lata parzyste, ale przeplatane „minor-regatta” (regatami mniejszej rangi) w latach nieparzystych.

1972 to pierwszy rok, kiedy miała miejsce wymiana załóg między żaglowcami z różnych krajów. Podobnie jak to dzieje się do dzisiaj, wyścigi rozdzielono wtedy etapem towarzyskim „Cruise in Company”, podczas którego żaglowce nie ścigały się. Dla Polski rok ten był szczególny, gdyż w regatach wziął udział polski żaglowiec, wygrywając od razu regaty na trasie Solent-Skaw. Był nim Dar Pomorza – żaglowiec szkolny Wyższej Szkoły Morskiej. Spowodowało to przyznanie Polsce prawa organizowania zlotu żaglowców w 1974 roku. Dzięki temu port w Gdyni po raz pierwszy w historii gościł flotę żaglowców w dniach 18–21 lipca 1974 roku.

W roku 1976 Amerykanie obchodzili 200-lecie swojego kraju. STA postanowiła zatem wysłać flotę żaglowców do Stanów Zjednoczonych, aby uświetniła rocznicę uchwalenia Deklaracji Niepodległości. Miało to ogromne znaczenie dla przyszłości regat, gdyż po raz pierwszy w ich obsługę włączyły się amerykańskie media. Paradę żaglowców na rzece Hudson w Nowym Jorku oglądało około pięciu milionów osób.

Kolejne lata przyniosły dalszy wzrost prestiżu i popularności zlotów. Sukces z roku 1976 uczynił z nich wydarzenie międzynarodowe, a miasta portowe zabiegające o prawo goszczenia floty żaglowców musiały oczekiwać w coraz dłuższej kolejce.

Kolejne regaty transatlantyckie zorganizowane zostały w roku 1984. Okazją była tym razem 450 rocznica podróży Jacques’a Cartiera, jednego z pierwszych nawigatorów, który dotarł do Kanady. Regaty transatlantyckie, choć świetnie zorganizowane, zapisały tragiczną kartę w dziejach STA. Po wyjściu z Bermudów zatonął angielski żaglowiec Marques. Katastrofę przeżyło 9 marynarzy z 29 osobowej załogi. 8 osób zostało uratowanych przez załogę Zawiszy Czarnego[5].

 
The Tall Ships’ Races, Cherbourg, 2005

Rok 1985 z założenia był rokiem mniejszych regat, jednak do udziału w nich zgłosiła się rekordowa liczba 111 jednostek. Siłą rzeczy zaniechano więc podziału i począwszy od roku 1989 najważniejsze trofea regatowe przyznawane są corocznie.

W 1988 roku Australia obchodziła 200-lecie osadnictwa i zwrócono się więc do STA o pomoc w zaplanowaniu i przygotowaniu regat. Wiele jednostek europejskich pożeglowało więc dookoła świata, aby uświetnić australijskie święto, między innymi żaglowiec szkolny Wyższej Szkoły Morskiej Dar Młodzieży. Ci, którzy nie mogli płynąć na antypody, spotkali się na Morzu Bałtyckim Warto tutaj wspomnieć, że do tego czasu STA dysponowała już metodą określania wartości współczynników wyrównawczych jednostek startujących w regatach. Rok później nagrodę Cutty Sark Trophy zdobył okręt Marynarki Wojennej RP „Iskra”.

W roku 1992, z okazji 500 rocznicy odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba, zorganizowano kolejne regaty transatlantyckie. Żaglowce gościły podczas tych regat w Kadyksie, Portoryko, Nowym Jorku, Bostonie i Liverpoolu. Dla jednostek, które nie chciały pokonywać oceanu, zorganizowano regaty na Bałtyku. Żaglowce odwiedziły wtedy ponownie Polskę, w Gdyni odbył się finał.

W lipcu 1997 roku dla uczczenia 1000-lecia Gdańska STA przygotowała zlot w porcie gdańskim.

 
The Tall Ships’ Races, Szczecin, 2007

Kolejne regaty transatlantyckie pod nazwą „Tall Ships 2000” odbyły się w roku 2000, zorganizowano je dla uczczenia wejścia w trzecie tysiąclecie. Dla jednostek, które nie mogły pozwolić sobie na długi rejs przez Atlantyk, zorganizowana została mniejsza impreza na Bałtyku, podczas której żaglowce odwiedziły w lipcu Gdańsk, startując z tego portu do regat[3][6].

Ostatnie lata edytuj

W 2003 roku po raz czwarty w historii regat zlot trafił do polskiego portu. Gospodarzem startu do regat była Gdynia, żaglowce przebywały w porcie od 19 do 22 lipca. Zlot zgromadził 87 jednostek, w tym 12 żaglowców rejowych, z 2677 osobami na pokładach. Szacowana ilość widzów, którzy odwiedzili zlot wynosiła 1,2 mln.

Złoty jubileusz, czyli 50-lecie regat wielkich żaglowców przypadł na 2006 rok. Przygotowano trasę z Saint-Malo, Francja przez Morze Północne i Zatokę Biskajską, do Torbay, Lizbony w Portugalii, Kadyksu w Hiszpanii z metą w Antwerpii w Belgii[6].

Następny zlot żaglowców (The Tall Ships’ Races/Operation Sail 2007) był podzielony na dwie edycje: śródziemnomorską i bałtycką. W pierwszej na trasie z Alicante do Genui wygrał holenderski żaglowiec Stad Amsterdam. Jedynym polskim żaglowcem była STS Pogoria, która zajęła 7. miejsce zdobywając jednocześnie nagrodę specjalną za organizację trzeciej edycji „Fizyki pod żaglami”. W edycji bałtyckiej TSR 2007 finał odbył się w polskim porcie w dniach 4–7 sierpnia 2007 w Szczecinie[7].

W roku 2009 żaglowce na rozpoczęcie regat zawinęły do portu w Gdyni w dniach 2–5 lipca.

W roku 2013 i 2017 organizatorem finału regat ponownie był Szczecin[8].

Obecnie plany i trasy regat przygotowywane są z minimum czteroletnim wyprzedzeniem, kolejka portów gotowych do przyjęcia żaglowców i jachtów oraz zorganizowania przy tej okazji imprez towarzyszących jest bardzo liczna.

Kalendarium edytuj

Zasady edytuj

 
Mir (Klasa „A”) w Cherbourgu, finał 2005

Same zloty The Tall Ships’ Races składają się z dwóch etapów regatowych „Race1” i „Race2” (wyścigi dzielą się na etapy towarzyskie tzw. „Cruise in Company”, podczas którego istnieje możliwość wymiany części załóg) w których jednostki ścigają się w klasach:

  • Klasa „A” – największe żaglowce – o długości powyżej 40 m
  • Klasa „B” – żaglowce średniej wielkości o tradycyjnym ożaglowaniu – 9,14<CA<40m
  • Klasa „C” – Jachty morskie bez spinakera – 9,14<CA<40m
  • Klasa „D” – Jachty morskie ze spinakerem – 4,14<CA<40m[9]

Obowiązuje system: Race 1 → Cruise in Company → Race 2

Wyścigi dzieli jeden etap towarzyski „Cruise in Company”, podczas którego istnieje możliwość wymian między załogami, w czym chętnie biorą udział młodzi ludzie.

Załogi muszą składać się z minimum 50% osób w wieku od 16 do 25 lat[9].

Finały The Tall Ships’ Races edytuj

The Tall Ships’ Races – Finały[3][10]
L.p. (Edycja) Patronat Rok Gospodarz zlotu Trasa regat Zwycięzca[11] STI Friendship Trophy[12]
0   1938 Sztokholm (nieoficjalne) do Sztokholmu
1    1956 Lizbona Torbay – Lizbona   Wielka Brytania Moyana
2   1958 Las Palmas BrestLa Coruña – Las Palmas
3    1960 OsloNeapol Oslo – OstendaCannes – Neapol
4   1962 Rotterdam Torbay – Rotterdam
5   1964 Lizbona Plymouth – Lizbona
6   1965 Cherbourg Southsea – Cherbourg
7   1966 Den Helder SouthseaCherbourgFalmouthSkaw – Den Helder
8   1967 Cherbourg Southsea – Cherbourg
9    1968 GöteborgCherbourg Göteborg – ChristiansandHarwichSouthsea – Cherbourg
10   1969 Cherbourg WeymouthSaint-MaloSouthsea – Cherbourg
11   1970 Plymouth
12   1971 Saint-Malo
13   1972 Skaw   Polska Dar Pomorza
14   1973 Firth of Clyde
15    1974 GdyniaPortsmouth Kopenhaga – Gdynia • DartmouthLa CoruñaSaint-Malo – Portsmouth   ZSRR Towariszcz
16   1976 Nowy Jork   Deutsche Marine Gorch Fock II
17   1977 Firth of Clyde SolentLe Harve – Firth of Clyde
18   1978 Oslo GöteborgGreat Yarmouth – Oslo
19   1979 Wyspa Man Fowey – Wyspa Man
20   1980 Amsterdam KiloniaKarlskronaFrederikshavn – Amsterdam   Polska Pogoria  Polska Dar Pomorza
21   1981 Ostenda Great Yarmouth – Ostenda
22   1982 Southampton FalmouthLizbonaVigo – Southampton   Polska Dar Młodzieży
23   1983 Saint-Malo TravemündeKarlskronaWeymouth – Saint-Malo
24 1984 Saint-MaloLas PalmasHamiltonSt. GeorgeHalifaxQuebec
25   1985 Zeebrugge BremerhavenChatham – Zeebrugge
26   1986 Göteborg NewcastleBremerhavenLarvik – Göteborg
27   1987 Cherbourg
28   1988 Kopenhaga KarlskronaHelsinkiMariehamn – Kopenhaga
29     1989 Travemünde LondynHamburgMalmö – Travemünde   Marynarka Wojenna Iskra
30   1990 Zeebrugge PlymouthLa CoruñaBordeaux – Zeebrugge   Dania Jens Krogh
31   1991 Delfzijl Milford HavenCorkBelfastAberdeen – Delfzijl   Asgard II
32   1992 Gdynia KarlskronaKotkaTallinn – Gdynia   Szwecja Gladan
33   1993 Esbjerg NewcastleBergenLarvik – Esbjerg   Norwegia Colin Archer
34   1994 Saint-Malo Weymouth - La Coruña - Porto - Saint-Malo   Hiszpania Marineda
35   1995 Zeebrugge Edynburg - BremerhavenFrederikshavn - Amsterdam - Zeebrugge   Holandia Urania
36    1996 NeapolKopenhaga GenuaPalma – Neapol • RostockSankt PetersburgTurku – Kopenhaga   Oman Shabab Oman
37   1997 Göteborg AberdeenTrondheimStavanger – Göteborg   Niemcy Esprit
38   1998 Dublin FalmouthLizbonaVigo – Dublin   Armada de México Cuauhtémoc
39   1999 Aalborg Saint-MaloGreenockLerwick – Aalborg   Polska Pogoria
40    2000 GdańskAmsterdam Gdańsk – HelsinkiMariehamnSztokholmFlensburg
SouthamptonGenuaBermudyBostonHalifax – Amsterdam
  Wielka Brytania Jolie Brise   Armada de México Cuauhtémoc
41   2001 Esbjerg AntwerpiaÅlesundBergen – Esbjerg   Oman Shabab Oman
42   2002 Portsmouth AlicanteMalaga - La CoruñaSantandeer - Portsmouth   Francja Tante Fine
43   2003 Travemünde (Lubeka) GdyniaTurkuRyga – Travemünde (Lubeka)   Rosja Mir
44   2004 Cuxhaven AntwerpiaAalborgStavanger – Cuxhaven   Rosja Khersones   Rosja Mir
45   2005 Santander Waterford - Cherbourg - Newcastle - Fredrikstad - Torbay - Santander   Norwegia Christian Radich   Oman Shabab Oman
46   2006 Antwerpia Saint-MaloTorbayLizbonaKadyksLa Coruña – Antwerpia   Rosja Mir   Hiszpania Juan de Langara
47    2007 GenuaSzczecin AlicanteBarcelonaTulon – Genua •
ÅrhusSztokholmKotka – Szczecin
  Holandia Stad Amsterdam  Norwegia Christian Radich   Ekwador Guayas
  Wielka Brytania Lord Nelson
48   2008 Den Helder LiverpoolMåløyBergen – Den Helder   Norwegia Christian Radich   Oman Shabab Oman
49    2009 KłajpedaBelfast GdyniaSankt PetersburgTurku – Kłajpeda •
VigoTeneryfaHamiltonCharlestonBostonHalifax – Belfast
  Norwegia Christian Radich
  Polska Sharki
50   2010 Hartlepool AntwerpiaAalborgKristiansand – Hartlepool   Norwegia Christian Radich  Norwegia Wyvern   Oman Shabab Oman
51   2011 Cuxhaven WaterfordGreenockLerwickStavanger – Cuxhaven N/A   Wielka Brytania Wylde Swan
52   2012 Dublin Saint-MaloLizbonaCadizA Coruna – Dublin   Polska STS Fryderyk Chopin N/A
53   2013 Szczecin ÅrhusHelsinkiRiga – Szczecin   Polska Dar Szczecina   Oman Shabab Oman
54   2014 Esbjerg HarlingenFredrikstadBergen – Esbjerg   Polska Kapitan Głowacki   Polska STS Fryderyk Chopin
55   2015 Aalborg BelfastÅlesundKristiansand – Aalborg   Norwegia Liv   Polska STS Fryderyk Chopin
56   2016 A Coruña AntwerpiaLizbonaKadyks – A Coruña   Wielka Brytania Jolie Brise   Polska STS Fryderyk Chopin
57   2017 Szczecin[13] HalmstadKotkaTurkuKłajpeda – Szczecin   Wielka Brytania Royalist   Oman Oman Shabab II
58   2018 Harlingen[14] SunderlandEsbjergStavanger – Harlingen   Rosja Mir   Holandia SY Eendracht II
59   2019 Århus[15] AalborgFredrikstadBergen – Aarhus   Polska STS Fryderyk Chopin[16]   Oman Shabab Oman[16]
60   2020 Dunkierka (wirtualnie)[17] LizbonaKadyksA Coruña – Dunkierka (wirtualnie) N/A N/A
61 2021 Regaty zostały odwołane z powodu pandemii COVID-19.[18]
62   2022 Aalborg[19] EsbjergHarlingenAntwerpia – Aalborg   Polska STS Fryderyk Chopin[20]   Oman Shabab Oman[20]
63   2023 Arendal[21] Den HelderHartlepoolFredrikstadLerwick – Arendal   Polska STS Fryderyk Chopin[22]   Urugwaj Capitan Miranda[22]

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Sail Training Association: The Tall Ships Races 2011. [dostęp 2010-12-15]. (ang.).
  2. a b Encyklopedia Żeglarstwa. Jacek Czajewski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 237. ISBN 83-01-11914-4. (pol.).
  3. a b c d e Information on The Tall Ships Races. 2009. [dostęp 2009-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-04)]. (ang.).
  4. Encyklopedia Żeglarstwa. Jacek Czajewski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 237–238. ISBN 83-01-11914-4. (pol.).
  5. Zawisza Czarny – historia. [dostęp 2012-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-14)].
  6. a b Historia Regat The Tall Ships’ Races. 2007. [dostęp 2009-07-08]. (pol.).
  7. The Tall Ships Races Facts & Figures. 2009. [dostęp 2009-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-26)]. (ang.).
  8. Host ports for The Tall Ships Races 2017 announced. Sailtraininginternational.org, 22 listopada 2013. [dostęp 2014-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-01)]. (ang.).
  9. a b Information on The Tall Ships Races. 2009. [dostęp 2009-07-08]. (ang.).
  10. Information on The Tall Ships Races. 2009. [dostęp 2009-07-08]. (ang.).
  11. Najlepsze rezultaty bez podziału na klasy (w czasie bezwzględnym).
  12. Do roku 2003 jako Cutty Sark Trophy.
  13. The Tall Ships Races 2017, Sail On Board [dostęp 2023-08-15] (ang.).
  14. The Tall Ships Races 2018, Sail On Board [dostęp 2023-08-15] (ang.).
  15. The Tall Ships Races 2019, Sail On Board [dostęp 2023-08-15] (ang.).
  16. a b Trophies, Awards and Prize Winners, Sail On Board [dostęp 2023-08-15] (ang.).
  17. Regaty odbyły się w sposób wirtualny z powodu pandemii COVID-19.
  18. The Tall Ships Races 2021, Sail On Board [dostęp 2023-08-15] (ang.).
  19. The Tall Ships Races 2022, Sail On Board [dostęp 2023-08-15] (ang.).
  20. a b A Final Parade and Prizes in Aalborg, Sail On Board, 5 sierpnia 2022 [dostęp 2023-08-15] (ang.).
  21. The Tall Ships Races 2023, Sail On Board [dostęp 2023-08-15] (ang.).
  22. a b A Final Parade and Prizes in Arendal, Sail On Board, 7 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-15] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj