Wikipedia

The Way to Perfection

książka autorstwa Josepha Fieldinga Smitha o teologii mormonów

The Way to Perfection: Short Discourses on Gospel Themes Dedicated to All Who Are Interested in the Redemption of the Living and the Dead[1], znana jako The Way to Perfection – książka autorstwa Josepha Fieldinga Smitha opublikowana po raz pierwszy w 1931[2][3]. Oficjalna publikacja Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, dostarczyła najpełniejszej wykładni jego nauk w kwestiach rasowych. Cieszyła się znaczną popularnością, doczekała się osiemnastu wydań oraz tłumaczeń na sześć języków. Znana z rasistowskiego języka, zwłaszcza wobec osób afrykańskiego pochodzenia, została ostatecznie wycofana ze sprzedaży w 2018.

Joseph Fielding Smith, autor książki

Tło edytuj

Ukazała się nakładem Towarzystwa Genealogicznego Utah w Salt Lake City[2]. Jej autor był w owym czasie członkiem Kworum Dwunastu Apostołów, jak również oficjalnym historykiem Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Od 1970 do swojej śmierci w 1972 posługiwał natomiast jako prezydent Kościoła[4]. Została pomyślana jako zbiór krótkich rozpraw o tematyce doktrynalnej, w istocie stanowi jednak całkowicie oryginalną i wewnętrznie spójną niezależną kompozycję[5]. Liczy 365 stron[6].

Treść edytuj

Napisana zasadniczo jako kurs genealogiczny, mogła być jednak wykorzystywana jako podręcznik podczas zajęć kościelnych wykraczających swą tematyką poza historię rodziny. Skupia się na historii ludzkości od momentu stworzenia połączonej z podstawami ewangelii. Odnosi te tematy do pracy wykonywanej w mormońskich świątyniach. Nakreśla drogę prowadzącą świętych w dniach ostatnich do wywyższenia. Stara się też wezwać wiernych do większej aktywności w badaniach genealogicznych[5]. Obowiązek ich przeprowadzania wiąże bezpośrednio z wieczną naturą oraz wieczystą strukturą rodziny[7].

W zarysowywaniu mormońskiej teologii rodziny sięga do jej aspektów budzących znaczne kontrowersje. Próbuje ją usystematyzować i uczynić bardziej spójną[8]. Opiera się przy tym na i stale odwołuje się do tradycji teologicznej świętych w dniach ostatnich, sięgającej nieomal czasów założenia Kościoła[9].

Opowiada się jednoznacznie i wyraziście za wyłączeniem wiernych o afrykańskim pochodzeniu od błogosławieństw świątynnych, wspierając ówczesną politykę zakazującą im wstępu do świątyń. Podtrzymuje słuszność praktyki niewyświęcania osób wywodzących się z Afryki do kapłaństwa. Uznaje ich jednoznacznie za przedstawicieli gorszej rasy[10][11] oraz określa mianem nieszczęśników[12]. W tym też właśnie kontekście wspomina o rzekomo ciążącej na osobach czarnoskórych klątwie Kaina. Nie znajdując biblijnego uzasadnienia na powiązanie współczesnych sobie Afroamerykanów i Afrykańczyków z przeklętym nasieniem Kaina, książka odnajduje kanoniczne usprawiedliwienie tej nauki w Perle Wielkiej Wartości oraz kazaniach Josepha Smitha[13][14].

Rasistowska perspektywa na prawo do kapłaństwa nie jest jedynym przejawem rasistowskich przekonań wyrażonych w książce. Smith, odwołując się do mormońskich poglądów na temat preegzystencji, powiela przekonanie o istnieniu hierarchicznie uszeregowanych, zróżnicowanych linii rodowych[15][16]. Miejsce konkretnej linii w życiu doczesnym, w tym jej kolor skóry czy poziom jej inteligencji, ma być zdeterminowany przez jej godność oraz wierność przymierzom przed przyjściem na świat. Linie rodowe osób czarnoskórych miały wykluczać uczestnictwo w przymierzach z Bogiem poprzez swój brak związku z Abrahamem oraz pochodzenie od Chama, syna Noego[16].

Ta sama logika, mieszająca fizyczne różnice między ludźmi z ich duchowością, pozwoliła autorowi dojść do wniosku o szczególnym miejscu świętych w dniach ostatnich. Mieli oni dzięki swemu przedśmiertnemu posłuszeństwu być wyjątkową rasą o szczególnych prawach i szczególnych obowiązkach[7], oddzieloną od innych, mniej posłusznych i mniej pobożnych grup ludzi[17]. Paradoksalnie Smith opowiada się za dopuszczeniem Afrykańczyków i osób afrykańskiego pochodzenia do chrztu. Na kartach swojej książki wyraża się jednak bardzo zdawkowo na temat ich miejsca i zadań w Kościele[12].

Dodatkowo książka dostarcza uzasadnienia rasistowskich ograniczeń obrzędowych, które swym zasięgiem wykraczają poza sam tylko kanon pism świętych. Odnosi się do dyskusji na ten temat toczących się w ścisłym kierownictwie mormońskim od dekad i próbuje pogodzić obecne w tychże dyskusjach sprzeczne stanowiska. Czyni to poprzez sformułowanie tak zwanej hipotezy o preegzystencji[18]. Stwierdza w niej, że pozbawienie czarnoskórych wiernych prawa do posiadania kapłaństwa rzeczywiście było efektem grzechów popełnionych w życiu przedśmiertnym[18]. Nie były to jednak grzechy na tyle ciężkie i poważne, by zasługiwać na karę wymierzoną szatanowi i jego zwolennikom[19]. Nie były też na tyle ciężkie, by wiernego pozbawić wrodzonej niewinności przed obliczem Bożym, z którą przychodzi się na świat[20].

Popularność edytuj

Stanowi jedną z najpopularniejszych prac w dorobku Smitha, ustępując jedynie Essentials in Church History (1922) oraz Teachings of the Prophet Joseph Smith (1938)[21]. Zaliczana do klasyków literatury mormońskiej[22]. Doczekała się łącznie osiemnastu wydań, honoraria autorskie z niej wynikające były wypłacane nawet po śmierci jej twórcy[23]. Ze sprzedaży w formie fizycznej została wycofana w 1990, aż do 2018 można ją było nabyć w formie cyfrowej[24]. Doczekała się tłumaczeń na niemiecki, niderlandzki, francuski, portugalski, fiński i japoński[25].

Znaczenie edytuj

Była oficjalną publikacją kościelną, ukazała się za przyzwoleniem Pierwszego Prezydium. Jako taka szybko stała się źródłem oficjalnej wykładni nauk Kościoła w kwestiach rasowych, systematyzując je po raz pierwszy w mormońskiej historii[10]. Pozostaje zresztą najbardziej kompleksowym opracowaniem tegoż zagadnienia opublikowanym przez członka władz naczelnych wspólnoty[26].

Bezpośrednio wpłynęła na życie religijne świętych w różnych częściach świata, daleko poza Ameryką Północną czy Afryką. Aż do lat 50. XX wieku patriarchowie udzielający błogosławieństw patriarchalnych nie otrzymali jasnych wytycznych co do tego w jaki sposób ogłaszać rodowód wiernego należącego do opisywanej w niej nieuprzywilejowanej linii rodowej. Dotknęło to w szczególności rdzennych mieszkańców Australii, Fidżyjczyków czy część ludności Filipin[27]. Nierzadko prowadziło to do pominięcia tej części błogosławieństwa w ogóle[28]. Błogosławieństwo patriarchalne jest w mormońskiej tradycji świętym tekstem zawierającym pouczenia i obietnice dla godnego ich wiernego. Ma naśladować błogosławieństwa, którymi starotestamentalny Jakub obdarzył swych synów. Pominięcie rodowodu czyni je zatem wyraźnie niekompletnym[29] i nie daje dostępu do związanych z nim wieczystych błogosławieństw[30].

Posłużyła za podstawę wydanego w 1949 oświadczenia Pierwszego Prezydium[31], w którym uznano, że zakaz posiadania kapłaństwa przez osoby o afrykańskich korzeniach wynika wprost z Bożego nakazu[32][33]. Przyczyniła się do popularyzacji tak rasistowskich nauk, jak i wynikających zeń rasistowskich praktyk wśród aktywnych świętych w dniach ostatnich. Wspomogła przetrwanie ograniczeń dostępu do kapłaństwa, opóźniając ich ostateczne zniesienie prawdopodobnie o kilka dekad[34].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Book of Mormon Central, Jeffrey M. Bradshaw: Book of Moses Essays #74: The Family of Adam and Eve (Moses 6:1–12). [w:] The Interpreter Foundation [on-line]. interpreterfoundation.org, 2021-09-25. [dostęp 2022-12-25]. (ang.).
  2. ↑ a b Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 63.
  3. ↑ Harris 2022 ↓, s. 11.
  4. ↑ The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints: Joseph Fielding Smith Time Line of Life Events. [w:] Church History [on-line]. churchofjesuschrist.org, 2015-12-30. [dostęp 2021-04-09]. (ang.).
  5. ↑ a b Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 39.
  6. ↑ Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 38.
  7. ↑ a b Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 40.
  8. ↑ Harris 2022 ↓, s. 13.
  9. ↑ Mauss 1981 ↓, s. 111.
  10. ↑ a b Harris 2022 ↓, s. 15.
  11. ↑ Harris 2018 ↓, s. 96.
  12. ↑ a b Harris 2022 ↓, s. 31.
  13. ↑ Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 39-40.
  14. ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 278-279.
  15. ↑ Harris 2013 ↓, s. 108.
  16. ↑ a b Harris 2018 ↓, s. 100.
  17. ↑ Mauss 1999 ↓, s. 164.
  18. ↑ a b Bush, Jr. 2001 ↓, s. 279-280.
  19. ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 279.
  20. ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 280.
  21. ↑ Harris 2022 ↓, s. 4.
  22. ↑ Mauss 1999 ↓, s. 162.
  23. ↑ Harris 2022 ↓, s. 4-5.
  24. ↑ de Schweinitz 2019 ↓, s. 70.
  25. ↑ Harris 2022 ↓, s. 5.
  26. ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 278.
  27. ↑ Harris 2018 ↓, s. 100-101.
  28. ↑ Harris 2018 ↓, s. 101.
  29. ↑ Harris 2018 ↓, s. 84-85.
  30. ↑ Harris 2018 ↓, s. 85.
  31. ↑ Mauss 1999 ↓, s. 163-164.
  32. ↑ Harris 2022 ↓, s. 17.
  33. ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 284.
  34. ↑ Adams 2012 ↓, s. 61.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=The_Way_to_Perfection&oldid=69510385”