Thomas Harriot

angielski matematyk i astronom

Thomas Harriot (ur. ok. 1560 w Oksfordzie, zm. 2 lipca 1621 w Londynie[1]) – angielski uczony: astronom, matematyk, etnograf i tłumacz.

Thomas Harriot (ok. 1560-1621)

Życie i twórczość edytuj

Geografia edytuj

W 1584 roku wziął udział w wyprawie sir Waltera Raleigha do Wirginii, a po powrocie do Anglii opublikował pracę pt. Krótki i prawdziwy raport o nowo odkrytej krainie Wirginii (ang. A Briefe and True Report of the New Found Land of Virginia)[potrzebny przypis].

Astronomia edytuj

Harriot wykonał wiele obserwacji, które przeprowadzili też inni uczeni jego czasów – niezależnie od ich, a czasem przed nimi, jako pierwszy odkrywca:

  • W roku 1607 obserwował kometę nazwaną później kometą Halleya[potrzebny przypis].
  • Jeszcze przed Galileuszem przeprowadził obserwacje plam słonecznych[1], korzystając z teleskopu.
  • W lipcu 1609 roku – cztery miesiące przed Galileuszem – jako pierwszy obserwował Księżyc za pomocą sześciokrotnie powiększającej lunety. Ze szczegółami narysował Księżyc, zaznaczając na jego powierzchni nieregularne plamy oświetlone przez Słońce[2]. Obserwacje te posłużyły potem do wykonania pierwszej mapy Księżyca[1]. Mapę taką wcześniej wykonał na podstawie obserwacji okiem nieuzbrojonym Leonardo da Vinci, lecz nie zachowała się ona do naszych czasów.
  • Niezależnie od Galileusza odkrył również księżyce Jowisza[1], jednak uczynił to 10 dni później i nigdy nie rościł sobie prawa do pierwszeństwa. Ponowne obserwacje satelitów planety prowadził w połowie października 1610 roku, posiadając już wtedy pracę Sidereus Nuncius Galileusza. Dzięki swoim obserwacjom mógł najdokładniej jak na owe czasy wyznaczyć okres obiegu Kallisto wokół Jowisza[potrzebny przypis].

Utrzymywał kontakt z wiodącymi wówczas astronomami jak Galileusz i Kepler[1].

Fizyka edytuj

Jako fizyk prowadził badania w mechanice i optyce geometrycznej:

Matematyka edytuj

Jako matematyk specjalizował się w algebrze, rozwijając m.in. jej notację[1]. Ustalił, jak rozwiązywać wielomiany aż do piątego stopnia, napisał też pracę Artis Analyticae Praxis, ad Aequatione Algebraicas nova, epedita, Generali Methoda resolvendas, która została opublikowana 10 lat po jego śmierci[potrzebny przypis].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Harriot Thomas, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-10-03].
  2. Tajemnice Wszechświata. Jak odkrywaliśmy kosmos. Paul Murdin. Warszawa: Albatros, 2010, s. 56. ISBN 978-83-7659-067-7.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj