Thorkell Wysoki (zm. 1039) – możny duński, earl Anglii Wschodniej, syn jarla Zelandii Strút-Haralda i brat jarla Jomsborga Sigvaldiego[1].

Thorkell Wysoki
ilustracja
earl Anglii Wschodniej
Okres

od 1017
do 1021

Dane biograficzne
Dynastia

Jomswikingowie

Data śmierci

1039

Ojciec

Strút-Harald

Matka

nieznana z imienia

Żona

Edyta

Dzieci

Harald Thorkelsson

Życiorys edytuj

Pierwsza wyprawa na Anglię edytuj

W sierpniu 1009 Thorkell dowodził flotą duńską, która zaatakowała Anglię[2]. Nie wiadomo, czy działał z własnej inicjatywy, czy też realizował politykę króla Swena Widłobrodego[3]. 9 kwietnia 1010 jego armia zaatakowała wybrzeża Anglii Wschodniej, zatrzymując się w Ipswich. 5 maja doszło do starcia pomiędzy wojskami duńskimi a wojskami angielskimi pod Ringmere, w której armia Thorkella odniosła zwycięstwo[4]. Następnie wojska duńskie kontynuowały podbój ziem angielskich, grabiąc miasta Thetford, Cambridge, Oksford, Buckingham i Bedford. 30 listopada 1010 zakończyły swe łupieżcze działania spaleniem Northampton, po czym Thorkell z częścią wojsk wycofał się do Danii[5].

Najprawdopodobniej po śmierci swojego brata Heminga z rąk Anglików, Thorkell postanowił wrócić do Anglii w celu dokonania zemsty. 8 września 1011 jego armia obległa Canterbury, zdobywając miasto w ciągu trzech tygodni i zabierając wielu jeńców[6]. Po wypłaceniu za nich okupu przez króla angielskiego Ethelreda II Bezradnego, Thorkell rozpuścił swoją armię i przeszedł na jego służbę, zdradzając króla Danii. Najprawdopodobniej przejście Thorkella na stronę Anglików zostało przypieczętowane jego małżeństwem z córką Ethelreda, Edytą[7].

Pomoc Ethelredowi edytuj

Gdy latem 1013 władzę w Anglii przejął Swen Widłobrody, Thorkell nie pomógł swojemu dawnemu zwierzchnikowi, lecz sprzymierzył się ze zwolennikami Ethelreda[8]. Po śmierci Swena (2 lutego 1014) Thorkell zaangażował się w odzyskiwanie przez Ethelreda utraconej władzy. W ramach wdzięczności za odzyskanie tronu władca wypłacił stacjonującej w Greenwich armii Thorkella 21 tysięcy funtów srebra[9]. Wkrótce po odzyskaniu przez Ethelreda tronu angielskiego Thorkell powrócił do Danii, gdzie starał się uzyskać łaskę nowego króla Kanuta Wielkiego[10].

Kampania Kanuta edytuj

W latach 1015-1016 Thorkell brał udział w kampanii Kanuta, mającej na celu zdobycie Anglii. Najprawdopodobniej pełnił wówczas funkcję faktycznego dowódcy armii[11]. Na przełomie sierpnia i września 1015 flota przypłynęła do Sandwich, skąd rozpoczęła walkę z siłami angielskimi[12]. Dzięki doświadczeniu wojennemu Thorkella Kanutowi udało się podbić kraj i zdobyć tron królewski. Sukcesy wojenne Thorkella odniesione w czasie kampanii zostały opisane w pochodzącym z ok. 1017 poemacie Lidsmannaflokkr, zadedykowanym najprawdopodobniej matce Kanuta Wielkiego, Sygrydzie[13].

Konflikt z Kanutem edytuj

Po przejęciu władzy przez Kanuta w 1017 Thorkell otrzymał tytuł earla Anglii Wschodniej, stając się najbliższym współpracownikiem króla. W latach 1018-1019 występował w dokumentach królewskich jako pierwszy pośród świeckich, zaś w 1020 uczestniczył wraz z królem i arcybiskupem Yorku Wulfstanem w konsekracji kościoła w Ashingdon[14]. Wkrótce doszło jednak do konfliktu Thorkella z władcą, zakończonego nałożeniem na niego i jego żonę Edytę banicji przez króla (11 listopada 1021)[15]. Przyczyną konfliktu wodza z Kanutem były najprawdopodobniej rosnące wpływy angielskich dostojników, między innymi earla Wessexu Godwina z Kentu[16]. Pozbawiony wpływów Thorkell wrócił do Danii, gdzie nadal spiskował przeciw władcy[17].

Według Kroniki Anglo-Saskiej w 1023 doszło do pojednania między Thorkellem a władcą. Kanut przekazał wówczas wodzowi regencję w Danii oraz swego syna Swena pod opiekę, zaś syna Thorkella zabrał do Anglii[18]. Thorkell został zabity w 1039 przez Walijczyków[19].

Małżeństwo i potomstwo edytuj

Pochodząca z początków XII wieku kronika Florencjusza z Worcester podaje, że żona Thorkella nosiła imię Edyta. Według zawartego w XIV-wiecznym rękopisie Flateyjarbók Suplementu do Sagi o Jomswikingach była ona córką króla angielskiego Ethelreda II Bezradnego i wdową po możnym z Anglii Wschodniej Ulfcetelu[15]. W przekazie Suplementu żona Thorkella występuje pod imieniem Úlfhildr, lecz było ono najprawdopodobniej wymysłem autorów skandynawskich. Przekaz o małżeństwie z córką króla jest uważany za prawdopodobny[15]. Z małżeństwa Thorkella i Edyty pochodził syn Harald[20].

Przypisy edytuj

  1. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 68.
  2. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 67.
  3. Według Encomicum Emmæ Reginæ Swen Widłobrody przekazał zarząd nad częścią swej armii Thorkellowi, zob. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 89.
  4. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 70–71.
  5. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 73.
  6. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 73–74.
  7. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 75–76.
  8. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 77.
  9. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 95.
  10. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 108.
  11. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 115.
  12. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 111.
  13. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 114–115.
  14. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 207–208.
  15. a b c Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 206.
  16. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 208.
  17. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 212.
  18. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 212–213.
  19. Charles Cawley: Thorkell "Havi/the Tall".
  20. Jakub Morawiec: Knut Wielki. Kraków: 2013, s. 290, 296.

Bibliografia edytuj