To ostatnia niedziela
piosenka
To ostatnia niedziela, znana też pod błędnym tytułem Ta ostatnia niedziela (ros. Утомлённое солнце – dosł. „zmęczone słońce”) – tango, powstałe w 1935 roku, znany polski szlagier sprzed II wojny światowej. Muzykę skomponował Jerzy Petersburski, zaś słowa napisał Zenon Friedwald[1].
| Wykonawca utworu | |
| Mieczysław Fogg | |
| Wydany | |
|---|---|
| Nagrywany | |
| Gatunek |
tango |
| Twórca |
muzyka: Jerzy Petersburski |
Najpopularniejszym wykonawcą tego utworu jest Mieczysław Fogg. Ze względu na ponury tekst tango To ostatnia niedziela zyskało miano tanga samobójców.
W kulturze edytuj
Wykonania różnych piosenkarzy edytuj
- Istnieje wersja po hebrajsku o tytule „Ostatni szabas”. Utwór w tej wersji wykonywany był przed II wojną światową przez Adama Astona[2].
- Tango To ostatnia niedziela jest bardzo popularne w Rosji. W języku rosyjskim istnieją trzy różne teksty na tę melodię. Pierwszy z nich, napisany w 1937 roku przez Pinchusa-Josifa Izrailiewicza zwanego Alwek, nosi tytuł Utamlionnoje sołnce (ros. Утомлённое солнце, pol. Zmęczone słońce).
- Motyw tanga Petersburskiego wykorzystał Gidon Kremer w utworze El Sol Sueno (Hommage a Astor Piazzolla).
- Na płycie solowej Sophie Solomon Poison Sweet Madeira melodia figuruje pod tytułem Burnt by the Sun (por. oryginalny tytuł filmu Michałkowa), a wykonuje ją Richard Hawley.
- W latach 70. swoją wersję tej piosenki nagrał Jerzy Połomski na albumie Kiedy znów zakwitną białe bzy.
- W latach 80. swoją wersję tej piosenki nagrał też Piotr Fronczewski.
- Współczesne wykonania tego utworu: zespół Dance Express, zespół Memo, zespół Cinq G, Cała Góra Barwinków.
- Rosyjski wykonawca muzyki elektroniczej i dub – Omfo – dokonał własnej interpretacji piosenki, wykorzystując przekład na język rosyjski.
- Utwór w aranżacji i wykonaniu zespołu Old Metropolitan Band śpiewa Andrzej Jakóbiec.
- Utwór w aranżacji Zbigniewa Namysłowskiego śpiewa Maciej Silski z towarzyszeniem „Big Bandu Zbigniewa Namysłowskiego”.
- Motyw wykorzystano w utworze „Beautiful You” francuskiej grupy Bumcello, płyta „Nude for love” (2002).
- Utwór wykorzystano na stronie klubo-restauracji ‘White’ w Bejrucie.
- W roku 2004 Lateef & The Chef nagrali swoją wersję utworu "Beautiful You", wykorzystującego główny motyw tanga.
- Swoją wersję utworu zatytułowaną „Müde Sonne” wykonała formacja Quadro Nuevo z Niemiec. Piosenka znalazła się na albumie Tango Bittersweet z 2006 roku.
- Swoją wersję utworu nagrał też amerykański zespół La Mar Enfortuna, specjalnie dla 18. Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie (2008); znalazła się ona na płycie, dołączonej do krakowskiego wydania „Gazety Wyborczej” w dniu 5 lipca 2008 roku[3].
- W roku 2003 Kora Jackowska nagrała swoją wersję tej piosenki.
- Marta Górnicka w spektaklu Piazzolla (Teatr Ateneum w Warszawie).
- 2006 – linia melodyczna wykorzystana przez Ligalize (Лигалайз) w utworze Pierwyj atrjad (ros. Первый отряд) z płyty XL.
- Maria Sadowska zaśpiewała wersję obecną na płycie Cafe Fogg w 2008 roku.
- Motyw Utamlionnoje sołnce zaśpiewała Alina Orlova w utworze pod tym samym tytułem na płycie „Laukinis Šuo Dingo” wydanej w 2008 roku.
- Magda Navarrete śpiewa El ultimo domingo w wersji hiszpańskojęzycznej na płycie „Chilli” wydanej w 2009 roku
- Yasmin Levy wykonała utwór w języku hiszpańskim El ultimo domingo podczas koncertu we Wrocławiu w 2022 r.
- Marek Dyjak zaśpiewał wersję wydaną w 2011 roku na jego płycie pt. „Moje Fado”.
- Piosenkę podczas Koncertu dla Niepodległej 10 listopada 2018 na Stadionie Narodowym w Warszawie dla 37000-nej publiczności wykonał Andrzej Lampert[4].
W filmie edytuj
Filmy polskie edytuj
- 1958 – wersja na akordeon w wykonaniu Romana Kłosowskiego stała się środkiem wyrazu, podkreślającym beznadziejność losów bohaterów filmu Baza ludzi umarłych Czesława Petelskiego (1958), zrealizowanego na podstawie opowiadania i przy współpracy Marka Hłaski.
- 1975 – tango wykonane w jednej z ostatnich scen siódmego odcinka serialu Polskie drogi (7: „Lekcja poloneza”) w reżyserii Janusza Morgensterna.
- 1985 – Kronika wypadków miłosnych Andrzeja Wajdy.
- 1988 – polsko-radziecko-niemiecki film Przeprawa[5].
- 1994 – w filmie Trzy kolory. Biały Krzysztofa Kieślowskiego melodię piosenki gra na grzebieniu Zbigniew Zamachowski.
- 1999 – Chłopaki nie płaczą
- 2021 – Polański, Horowitz. Hometown
Filmy rosyjskie edytuj
- 1987 – jedna z trzech rosyjskich wersji tanga pojawia się w tle ścieżki dźwiękowej Syberiady Andrieja Konczałowskiego.
- 1987 – rosyjska wersja tanga otwiera pierwsze sceny w filmie Jutro była wojna (reż. Y. Kara), a także stanowi tło napisów końcowych.
- 1994 – rosyjską wersję piosenki do tekstu Alweka, zatytułowaną Utamlionnoje sołnce, wykorzystał również przyrodni brat Andrieja Konczałowskiego, Nikita Michałkow, jako motyw przewodni w filmie Spaleni słońcem. Także oryginalny tytuł filmu, Utamljonnyje sołncem (ros. Утомлённые солнцем, „spaleni słońcem”), nawiązuje do rosyjskiego tytułu tego tanga.
- 2003 – utwór nuci jedna z bohaterek trzeciego odcinka rosyjskiego serialu Ostatni pociąg pancerny.
- animacja Bajka bajek rosyjskiego twórcy Jurija Norszteina.
- animacji produkcji rosyjskiej pt. First-Squad.
- 2015 – film Tak tu cicho o zmierzchu (A zori zdies tichie) wykonany w wersji rosyjskiej
Inne edytuj
- 1993 – utwór śpiewa Jacek Wójcicki w filmie Lista Schindlera.
- 2011 – film biograficzny Rasputin (film 2011), koprodukcja francusko–rosyjska z Gerardem Depardieu w roli tytułowej.
- 2023 - melodia została wykorzystana w grze komputerowej Atomic Heart[6].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Kiedy znów zakwitną białe bzy: Muza SXL0907. kppg.waw.pl. [dostęp 2013-09-04]. (pol.).
- ↑ Przedwojenne wykonanie Adama Astona i tekst po hebrajsku.
- ↑ „18. Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie” Wirtualne Gęśle 2009.
- ↑ Koncert dla Niepodległej STADION NARODOWY 10 listopada – program występów. www.eska.pl, 2018-11-11. [dostęp 2018-11-12]. (pol.).
- ↑ filmpolski.pl: Przeprawa.
- ↑ Atomic Heart z większym i klimatycznym zwiastunem - newsy z lubiegrac.pl [online], lubiegrac.pl [dostęp 2023-07-16] (pol.).