Tojad mocny morawski
Tojad mocny morawski (Aconitum firmum subsp. moravicum Skalický) – podgatunek tojadu mocnego, rośliny należącej do rodziny jaskrowatych. Endemit Karpat Zachodnich.
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Rząd | jaskrowce | |
| Rodzina | jaskrowate | |
| Rodzaj | tojad | |
| Gatunek | tojad mocny | |
| Podgatunek | tojad mocny morawski | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Aconitum firmum subsp. moravicum Skalický Preslia 54: 115 1982[2] | ||
Rozmieszczenie geograficzneEdytuj
Występuje w Beskidzie Śląsko-Morawskim, Małej Fatrze, Niżnych Tatrach i Tatrach Zachodnich. W Polsce występuje w Beskidzie Żywieckim, Beskidzie Śląskim i w Tatrach. W Beskidzie Żywieckim podano jego stanowiska na Diablaku, wzdłuż Rybnego Potoku, w Paśmie Policy, na Hali Miziowej, w rezerwacie przyrody Pod Rysianką i na Wielkiej Raczy. W Beskidzie Śląskim zanotowano stanowisko na Baraniej Górze, Klimczoku i na Skrzycznem. W 2007 r. podano stanowisko na Gęsiej Szyi w Tatrach[3][4].
MorfologiaEdytuj
- Łodyga
- Wzniesiona, osiąga wysokość do 150 cm[3]
- Liście
- 5-dzielne.
- Kwiaty
- Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona i jest haczykowato owłosiony. Podkwiatki podzielone lub ząbkowane. Hełm półkulisty, niebieskofioletowy, owłosiony. Pręciki owłosione[3]..
- Owoc
- Mieszek zawierający liczne drobne nasiona[3].
Biologia i ekologiaEdytuj
- Rozwój
- Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Liczba chromosomów 2n=32.
- Siedlisko
- Występuje w ziołoroślach górskich ze związku Adenostylion[4].
Zagrożenia i ochronaEdytuj
Podgatunek umieszczony w Polskiej czerwonej księdze roślin w kategorii VU (narażony)[5]. Tę samą kategorię posiada na polskiej czerwonej liście[6] oraz w Czerwonej księdze Karpat Polskich. Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jest podgatunkiem ujętym w załączniku II dyrektywy siedliskowej (kod 4109).
PrzypisyEdytuj
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2013-09-25].
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-09-31].
- ↑ a b c d Mitka J. 2008. Tojad morawski. s. 68-69. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008. ISBN 978-83-89648-71-6
- ↑ a b Mitka J. 2001. Tojad morawski. s. 134-135. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.