Tokarnia (województwo podkarpackie)

wieś w województwie podkarpackim
(Przekierowano z Tokarnia (powiat sanocki))

Tokarnia (j. łemkowski Токарня) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko na Pogórzu Bukowskim[4][5].

Tokarnia
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Gmina

Bukowsko

Liczba ludności (2020)

213[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-505[3]

Tablice rejestracyjne

RSA

SIMC

0346750[4]

Położenie na mapie gminy Bukowsko
Mapa konturowa gminy Bukowsko, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Tokarnia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Tokarnia”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Tokarnia”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Tokarnia”
Ziemia49°27′52″N 22°01′14″E/49,464444 22,020556[1]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Położenie edytuj

Wieś leży na północno-wschodnim stoku lesistego pasma Bukowicy nad źródłami Sanoczka. Granicę wsi stanowi grzbiet Bukowica oraz potoki Obszary i Rostoki (dopł. Sanoczka). Na północnym zachodzie graniczy z Bukowskiem.

Historia edytuj

Od 1340 do 1772 Ziemia sanocka, Województwo ruskie. Od 1772 do 1852 cyrkuł leski następnie sanocki. Od 1867 powiat sanocki, gmina Bukowsko w Galicji. Wcześniejsze nazwy: 1526 Thokarnya, 1552 Thokarnia.

Od 1539 własność Mikołaja Herburta Odnowskiego z Felsztyna. Wieś liczyła wtedy 17 mieszkańców, posiadała młyn, sołtysa i księdza. Wieś lokowana na prawie wołoskim.

W XIX wieku wieś należała do Katarzyny z Bołoz-Antoniewiczów Romaszkanowej, żony Piotra Romaszkana, od której w 1832 roku zakupili ją małżonkowie Wiktor (1792–1840) i Łucja z Ostaszewskich (1802–1894) Gniewoszowie. W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej Tokarnia była Ludwika Gniewosz[6]. Dziedzicem Tokarni był syn Wiktora i Łucji, Feliks Gniewosz (1836–1901)[7]. W 1905 syn Feliksa, Wiktor Gniewosz posiadał we wsi obszar 429,7 ha[8]. W 1911 właścicielem tabularnym był Chaim Stern, posiadający 237 ha[9]. W 1916 dobra w Tokarni nabył Eustachy Ścibor-Rylski.

W 1842 roku urodził się Modest Humiecki późniejszy burmistrz i budowniczy Krosna.

W 1898 wioska liczyła już 430 mieszkańców zamieszkujących 68 domów. Poza działalnością rolniczą pod koniec XIX wieku rozpoczęto w Tokarni wydobycie ropy naftowej, kopalnia w dolinie potoku Sanoczek. Własność szlachecka, dobra rodu Gniewoszów. W okresie drugiej wojny światowej działał tu oddział partyzancki krp. „Południe”, Komenda Obwodu AK Sanok.

Po 1944 część ludności rusińskiej została wysiedlona na Ukrainę, natomiast pozostali zostali przesiedleni do powiatu gdańskiego, okolice Bytowa, w czasie Akcji „Wisła”.

Mieszkańcy edytuj

Nazwiska mieszkańców XVIII/XIX wiek: Bierówka, Celep, Dewerenda, Dyrcz, Falter, Hołak, Luberda, Leszanty, Misko, Mirek, Makara, Makaryk, Makawa, Janicki, Kuncio, Korabik, Kril, Konik, Kuryl, Kuryło, Padubiński, Ostafi, Pańko, Piszczatyn, Podwapiński, Roman, Romaniak, Sadowski, Szpynda, Śliz, Szczerba, Szponda, Szuszko (lub Suszko), Tais, Tauftar, Tylawski, Wutzke.

Religia edytuj

Na miejscu była parafia greckokatolicka oraz drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła (wcześniej pw. Zaśnięcia Najświętszej Dziewicy Marii). Kościół liczył w roku 1785 – 280 grekokatolików, w roku 1936 – 612 wiernych. Parafia łacińska mieściła się w Bukowsku.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 139694
  2. Raport o stanie gminy Bukowisko za 2020 rok, Biuletyn Informacji Publicznej, Urząd Gminy Bukowisko, 21 maja 2021 [dostęp 2021-07-23] (pol.).
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1291 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 222.
  7. Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 212.
  8. Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 406.
  9. Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 20.

Bibliografia edytuj

  • Adam Fastnacht, „Osadnictwo Ziemi Sanockiej”,
  • Metryki rzymskokatolickie od roku 1784
  • Metryki greckokatolickie z lat 1785-1859

Linki zewnętrzne edytuj